Вырашыць спрэчкі і папярэдзіць канфлікт — з такім пасылам дзейнічае служба медыяцыі ў сярэдняй школе № 7 Ваўкавыска. Падрабязнасці — у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.
Педагог-псіхолаг Валерый Грушэвіч расказвае:
— Сваю службу медыяцыі мы стварылі яшчэ ў 2018 годзе, калі прымалі ўдзел у эксперыментальным праекце, які пасля яго завяршэння на тры гады перайшоў у інавацыйны. Ён быў прысвечаны ўкараненню тэхналогій канфлікталогіі ў работу школы і накіраваны на павышэнне канфлікталагічнай кампетэнтнасці ўсіх удзельнікаў вучэбнага працэсу — дзяцей, бацькоў і настаўнікаў. Я скончыў курсы па гэтым кірунку, сфарміраваў школьную службу медыяцыі сярод дзяцей, правёў іх навучанне, а калі ўзнікалі канфлікты, вырашыць якія было па сілах нашым медыятарам, далучаў іх.
Цяпер у школе пастаянна ёсць падрыхтаваная група юных медыятараў (4—6 чалавек), якія дапамагаюць вырашаць непрыемныя сітуацыі паміж іх равеснікамі. Звычайна яны задзейнічаны ў вырашэнні спрэчак у сярэдніх класах, бо з малодшымі школьнікамі і старшакласнікамі складаней праводзіць канфлікталагічную работу — гэта справа прафесійных псіхолагаў.
— Нашым медыятарам па сілах вырашыць канфлікты ўзаемаадносін, крыўды адно на аднаго, што звязаны з дзеяннямі, якія дзеці расцэньваюць як абразу, неабдуманае распаўсюджванне інфармацыі, якая іншым дзіцем расцэньваецца як паклёп. Адсюль крыўда, канфлікты, нават варожасць. Калі гэтыя дзеці не могуць самі вырашыць канфлікт, то тут вельмі дарэчы дапамога пасрэдніка. Нашы медыятары паказваюць канфліктуючым бакам, дзе былі іх памылкі ў зносінах, у камунікацыі. І тыя прыходзяць да вырашэння ўласнай праблемы, просяць адно ў аднаго прабачэння, — адзначае Валерый Георгіевіч.
Па яго словах, часта навучэнцам прасцей даверыцца не педагогу, а аднагодкам, бо яны размаўляюць на адной мове, лепш разумеюць нюансы ў зносінах, сваёй культуры, паводзінах іншых. Але толькі пры ўмове, што медыятар добра падрыхтаваны, а яго асоба — аўтарытэтная для канфліктуючых.
— Я магу даверыць сваім юным калегам толькі простыя канфлікты. Астатнія бяру на сябе і, дарэчы, таксама дапамагаю вырашаць іх з выкарыстаннем медыяцыйных прынцыпаў. Сярод іх галоўнае — не абвінавачваць, а выслухоўваць прэтэнзіі і эмоцыі адно аднаго, а пасля кожны з канфліктуючых выказвае свае варыянты мірнага рашэння, з якіх яны разам выбіраюць найбольш прымальны. Гэта вельмі важна, бо толькі ўласна прынятае рашэнне можна з лёгкасцю рэалізаваць.
Любы канфлікт можна вырашыць, калі па чарзе распытаць дзяцей, якія эмоцыі яны адчуваюць, і прымусіць абодва бакі, не перабіваючы, без націску, без абвінавачанняў выслухаць адно аднаго. Такая зваротная сувязь дапамагае дзецям паставіць сябе на месца іншага і ўсвядоміць сваю памылку. Найчасцей у канфліктах, у тым ліку і ў школьных, навешваюцца ярлыкі — крыўдзіцель і ахвяра. Медыяцыя выходзіць з гэтай канфігурацыі — тут няма такіх становішчаў, да таго ж, калі пачынаеш разбірацца, не ўсё тут так адназначна, — тлумачыць тонкасці Валерый Грушэвіч.
Як паказвае практыка, уменне разбірацца ў канфлікталогіі карыснае і для саміх медыятараў. Яны прывыкаюць не асуджаць іншага чалавека, а стараюцца адразу зразумець яго, не ўцягваюцца ў скандалы і эмацыянальныя перапалкі. Калі ты добра ведаеш, як сказаць, каб не пакрыўдзіць, то ні адна сітуацыя не дойдзе да канфлікту.
Святлана НІКІФАРАВА
Фота аўтара