Традыцыйна высокі ўзровень адукацыі, унікальны музей, інавацыйныя праекты, сучаснае абсталяванне, прастора супрацоўніцтва і творчасці ў звычайнай гарадской школе. Хаця навучэнцы і выпускнікі сярэдняй школы № 12 Віцебска сваю ўстанову адукацыі ніколі так не назавуць, для іх гэта не проста храм навукі і нават не месца, дзе кожны ўпершыню стаў свядома разумець сябе, грамадства, навакольны свет. Школа найперш успрымаецца як дом — утульны і родны, куды хочацца вяртацца, таму што там заўсёды гатовы дапамагчы, любяць, вераць у твае сілы. А любімае і роднае звычайным не бывае.
Інавацыйная пляцоўка
— Мы ставім перад сабой і вырашаем задачы, дастойныя XXI стагоддзя. Але наколькі б амбіцыйнымі яны ні былі, у цэнтры ўвагі застаецца клопат пра падрастаючае пакаленне, — адзначыла дырэктар установы адукацыі Святлана Траццякова. — Першымі паняццямі, з якімі асацыіруецца школа, павінны быць праца і развіццё, пошук і адкрыцці, натхненне і творчасць, стараннасць і адказнасць, сумленнасць, сяброўства, любоў да Радзімы. Няправільна зводзіць разуменне сучаснай школы да робатаў і ІТ-тэхналогій. Без іх не абысціся. Тым не менш гэта абсталяванне. Не аб якасці пэндзля мы задумваемся, спыняючыся ў захапленні перад мастацкім палатном! Якой будзе адукацыйная прастора, залежыць ад усіх нас — дарослых і дзяцей, хто мае дачыненне да школы. Кім стануць дзеці, залежыць ад настаўнікаў.
У педагагічным калектыве працуюць 112 дасведчаных спецыялістаў, 75% з якіх маюць вышэйшую і першую кваліфікацыйную катэгорыю; дзейнічаюць 10 прадметных метадычных аб’яднанняў і метадычны савет. Акрамя таго, метадычная сетка ўключае праблемныя і творчыя групы, школы маладога настаўніка і перадавога педагагічнага вопыту, семінары-практыкумы. Установа адукацыі з’яўляецца інавацыйнай пляцоўкай, дзе рэалізуюцца Рэспубліканскі праект “Укараненне мадэлі фарміравання сацыяльнай паспяховасці навучэнцаў установы агульнай сярэдняй адукацыі” і два абласныя — “Мадэляванне і стварэнне персаніфікаванай сістэмы выхавання дзіцяці” і “Выкарыстанне праектнай дзейнасці ў арганізацыі адукацыйнага працэсу на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі”. Цесныя партнёрскія адносіны наладжаны з ВДУ імя П.М.Машэрава, Віцебскім абласным ІРА, Віцебскім філіялам Міжнароднага ўніверсітэта “МІТСО”. Школьнае асяроддзе сёння — гэта 47 класаў, 7 груп прадоўжанага дня і амаль 1,3 тысячы навучэнцаў. Для кожнага з іх створаны спрыяльныя ўмовы для асобаснага росту, вучобы і адпачынку. Напрыклад, выяўленне, псіхалагічнае суправаджэнне, падрыхтоўка адораных навучэнцаў пачынаецца на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі і рэалізуецца праз работу творчай групы “Адораныя дзеці”, на II і III ступенях — праз дзейнасць школьнага навуковага таварыства навучэнцаў “Эрудыт”. На працягу года юныя даследчыкі прымаюць актыўны ўдзел у алімпіядах, творчых і інтэлектуальных конкурсах, канферэнцыях рознага ўзроўню — ад раённых да міжнародных — і з зайздросным пастаянствам заваёўваюць дыпломы. Старшакласнікі ў профільных класах маюць магчымасць вывучаць на павышаным узроўні хімію, біялогію, фізіку, матэматыку, рускую мову і літаратуру, англійскую мову. Узровень навучанасці выпускнікоў у мінулым навучальным годзе склаў 93%, школа ўваходзіць у топ-100 лепшых устаноў адукацыі краіны па падрыхтоўцы да цэнтралiзаванага тэсцiравання. Актыўных, цікаўных і дапытлівых чакаюць дзве спартыўныя залы, стадыён, футбольнае поле, валейбольная пляцоўка, камп’ютарныя класы з падключэннем да інтэрнэту. Новай мэбляй і абсталяваннем радуюць вучэбныя кабінеты і лабараторыі, бібліятэка; для ўсіх жадаючых — сталовая і школьнае кафэ “Апельсін”.
Роднаму гораду прысвячаецца
Адметнасць школы — музей “Ганаровыя грамадзяне горада Віцебска”. Адкрыты ў 2010 годзе, цяпер ён налічвае не адну сотню экспанатаў. Велізарную каштоўнасць уяўляе сабой сабраны фота- і дакументальны матэрыял аб 55 грамадзянах, якія прымножылі славу роднага горада, іх узнагароды і асабістыя рэчы. Сярод рарытэтных экспанатаў — аўтограф Міхаіла Калініна і баксёрскія пальчаткі Валерыя Кандраценкі, кішэнны гадзіннік Фёдара Шмакава і партытура Анатоля Багатырова, службовае пасведчанне № 000001 дырэкцыі Міжнароднага фестывалю мастацтваў “Славянскі базар у Віцебску” Радзівона Баса. Экспазіцыя ўнікальная, як і сама навуковая канцэпцыя музея, складзеная яго кіраўніком — настаўніцай пачатковых класаў Аленай Маўсясян.
— Добра ведаючы гісторыю ў падручніках, часта мы недапушчальна мала ведаем гісторыю жывую і блізкую — сваёй сям’і, роднага горада, раёна, — расказала Алена Пятроўна. — Пры стварэнні музея мы найперш ставілі мэтай выхаванне моладзі на прыкладзе жыцця выдатных людзей: воінаў-вызваліцеляў Віцебска, дзеячаў культуры, будаўнікоў, медыкаў, вучоных, педагогаў, кіраўнікоў, спартсменаў. Актыў музея вядзе мэтанакіраваную пошукава-даследчую работу. Адкрываючы новыя старонкі біяграфій ганаровых грамадзян і гісторыі горада, навучэнцы набываюць арыенціры ў прафесійным самавызначэнні, атрымліваюць урокі мужнасці, вернасці, патрыятызму. На базе музея праводзяцца ўрокі, арганізуюцца школьныя, раённыя, гарадскія мерапрыемствы.
Юныя экскурсаводы разам з кіраўніком музея падзяліліся з намі сваімі адкрыццямі і знаходкамі. За кожным з экспанатаў — свая яркая гісторыя. Многія ганаровыя грамадзяне былі ўдзельнікамі Вялікай Айчыннай вайны, 12 з іх — Героі Савецкага Саюза, таму экспазіцыя ўключае ў сябе рэліквіі далёкіх ваенных гадоў. У іх ліку — апошні з выдадзеных у Гомелі да акупацыі выпуск сатырычнага агітплаката “Раздавім фашысцкую гадзіну” і газета “Чырвоная звязда” са зводкай аб вызваленні Віцебска. Стужку з надпісам “Ганаровы грамадзянін Віцебска” перадаў заслужаны будаўнік БССР Мікалай Мядзведскі, брыгадзір муляраў будаўнічага трэста № 28, адзін з тых, хто пасля вайны здолеў зрабіць, на думку замежных экспертаў, немагчымае: узняць горад з руін. Цікавы лёс экспанатаў. Унікальная “Кніга ганаровых грамадзян горада Віцебска” доўгі час захоўвалася ў гарвыканкаме, а потым заняла цэнтральнае месца ў экспазіцыі. Зборнік вершаваных твораў, прысвечаных ганаровым грамадзянам Віцебска, склала кіраўнік музея. Мемуары легендарнага Леаніда Філіпенкі, удзельніка фінскай і Вялікай Айчыннай войнаў, камандзіра штрафнога батальёна, Героя Савецкага Саюза, — кніга “Споведзь перад унукамі”, якая выдадзена пры непасрэдным удзеле Алены Маўсясян. Разам з актывам музея Алена Пятроўна распрацавала шэраг тэматычных экскурсій. Паслухаць экскурсаводаў, самыя малодшыя з якіх вучні 3 класа, прыходзяць людзі розных узростаў і прафесій, у тым ліку навучэнцы, педагогі.
Курс на энергазберажэнне
Ва ўстанове адукацыі дзейнічае абласны вучэбна-дэманстрацыйны рэсурсны цэнтр па энергазберажэнні, створаны ў 2015 годзе падчас рэалізацыі праекта ПРААН “Распрацоўка інтэграванага падыходу да пашырэння праграмы па энергазберажэнні” пры фінансавай падтрымцы Еўрасаюза. У мінулым навучальным годзе работа па апісанні мэтанакіраванай цэласнай сістэмы дзейнасці школы ў кірунку выхавання культуры энергазберажэння і энергаспажывання адзначана дыпломамі I ступені на абласным этапе і II ступені на рэспубліканскім этапе конкурсу “Энергамарафон” у намінацыі “Сістэма адукацыйнага працэсу і інфармацыйна-прапагандысцкай работы ў сферы энергазберажэння ва ўстанове адукацыi”. Заняткі па энергазберажэнні на ўнікальным абсталяванні праводзяцца для навучэнцаў і дарослых, віцяблян і гасцей горада. Дзейнасць рэсурснага цэнтра не абмяжоўваецца школьнымі сценамі. Кожны год педагогі ўдзельнічаюць у свяце мікрараёна, гарадскіх і абласных выставах, дзе раздаюць брашуры з рэкамендацыямі аб энергазберажэнні. Акрамя штотыднёвых факультатыўных заняткаў і экскурсій, у школе праводзяцца тэматычныя мерапрыемствы, якія заклікаюць беражліва ставіцца да спажывання электраэнергіі. Так, падчас штогадовага тыдня энергазберажэння арганізуецца конкурс вучнёўскіх агітбрыгад. На звычайных уроках школьнікі рашаюць практыка-арыентаваныя задачы. Напрыклад, на ўроках рускай мовы педагогі з навучэнцамі разбіраюць прапановы аб энергазберажэнні, на матэматыцы пяцікласнікі пралічваюць, колькі порцый марожанага можна купіць на сэканомленыя ад беражлівага спажывання энергарэсурсаў грошы, а на хіміі даследуюць уласцівасці элементаў, якія ўваходзяць у склад альтэрнатыўных крыніц паліва.
— На семінары і экскурсіі па энергазберажэнні рэгулярна прыязджаюць педагогі з іншых устаноў адукацыі краіны, — праінфармавала загадчык цэнтра Вольга Усава. — Аднак наша асноўная задача — асветніцкая работа са школьнікамі. Пасля першага наведвання рэсурснага цэнтра дзеці, дый дарослыя, мяняюць сваё ўяўленне пра навакольны свет — і нядзіўна, бо нават элементы інтэр’ера ў нас служаць вучэбным мэтам. Устаноўлены шклопакеты з рознымі характарыстыкамі, пад падаконнікамі размешчаны ўсялякія віды радыятараў ацяплення, стэнды са спецыяльным абсталяваннем дапамагаюць правільна выбраць лямпачку для асвятлення ці разлічыць цеплаправоднасць сцен, вырабленых з розных матэрыялаў і ўцяпляльнікаў. Калі школьнік штодня паглыбляецца ў тэму энергазберажэння, ён пачынае асцярожна ставіцца да энергарэсурсаў, ды яшчэ і прывучае да гэтага сваіх блізкіх.
Тэрыторыя здароўя ў школьным фае
З сакавіка мінулага года школа ўступіла ў асацыяцыю “Адукацыя для ўстойлівага развіцця”, а ў гэтым навучальным годзе атрымала статус рэсурснага цэнтра па здароўезберажэнні, дзейнасць якога накіравана на зніжэнне негатыўных наступстваў ад статычнай нагрузкі, павышэнне рухальнай дзейнасці кожнага дзіцяці, папулярызацыю і прапаганду здаровага ладу жыцця сярод моладзі. У сярэдзіне красавіка падчас семінара дырэктараў школ Першамайскага раёна Віцебска ў рамках Рэспубліканскага інфармацыйнага праекта “Школа — тэрыторыя здароўя” адбылося ўрачыстае адкрыццё пляцоўкі “Здароўе — гэта рух”. Ідэя, як паведаміла дырэктар, нарадзілася ў верасні мінулага года. Былі распрацаваны праграма “Здароўе — шлях да поспеху” і мадэль здароўезберагальнай прасторы ўстановы адукацыі. Ініцыятыву падтрымаў начальнік аддзела адукацыі, спорту і турызму адміністрацыі Першамайскага раёна Павел Краско. Абсталяванне для пляцоўкі было закуплена на беларускіх прадпрыемствах, а потым у справу ўступілі гаспадары: намаганнямі творчай групы педагогаў многія гульнявыя развіваючыя элементы былі значна ўдасканалены. У выніку ў фае корпуса пачатковых класаў устанавілі дзіцячыя трэнажоры, шведскія сценкі з турнікамі, гульнявыя панэлі для развіцця дробнай маторыкі, святлогукавы стол для малявання пяском, сухі басейн, насценныя і падлогавыя развіваючыя комплексы. Пад кіраўніцтвам педагогаў на пляцоўцы штодзень праводзяцца вясёлыя дынамічныя перапынкі і заняткі для груп прадоўжанага дня.
У планах калектыву сярэдняй школы № 12 Віцебска яшчэ многа крэатыўных ідэй і нестандартных творчых праектаў. Установа адукацыі захоўвае і прымнажае свае традыцыі, смела ўключаецца ў эксперыменты і па праве носіць гордае званне “школа радасці”. Вучыцца і вучыць з радасцю — што можа быць прывабней?
Таццяна БОНДАРАВА.
Фота Ігара ГРЭЧКІ.
