Ніколі б не падумаў, што калісьці прыйдзецца браць інтэрв’ю ў сваіх былых студэнтаў… Але, сапраўды, вельмі прыемна ўсведамляць, што тыя, каму ты імкнуўся перадаваць свае веды, дасягнулі пэўных вышынь у прафесіі, сталі публічнымі асобамі… З Дзмітрыем Бачковым, першакурснікам спецыяльнасці “Журналістыка” Інстытута сучасных ведаў імя А.М.Шырокава, я пазнаёміўся ў 2002 годзе. Сёння ў рубрыцы “Мая школа” вядучы тэлеканала “Беларусь 1” Дзмітрый Бачкоў успамінае пра сваё дзяцінства і школу жыцця.
— Дзмітрый, нягледзячы на малады ўзрост, вы дасягнулі папулярнасці і прафесійнай запатрабаванасці. Тое, да чаго многія ідуць дзесяцігоддзямі, вы змаглі атрымаць за некалькі гадоў. Як фарміраваўся ваш сённяшні ўзровень ведаў і, як зараз модна гаварыць, кампетэнцый?
— Тое, што я зараз ведаю і ўмею, — гэта ў першую чаргу самаадукацыя, якая грунтуецца на фундаменце школьных ведаў, якія заклалі настаўнікі 191-й мінскай школы. Але, на мой погляд, школа — гэта не столькі веды, колькі выхаванне. Выхаванне разумення, што трэба і што не, што добра і што дрэнна…
— Але ж 11 гадоў у школе не прайшлі дарма?
— Сёння я задумаўся, якія ж у мяне былі любімыя прадметы. Гэта фізкультура…
— … спевы?
— Спевы былі маім любімым прадметам, але не тых, хто знаходзіўся побач са мной (Смяецца.): калі я пачынаў спяваць, урок спеваў заканчваўся.
Гісторыя і літаратура падабаліся менавіта тым, што на гэтых уроках можна было разважаць. Я не мог думаць у пэўных зададзеных кімсьці рамках. Мне было вузка ў акрэсленым алгарытме рашэнняў, які, напрыклад, ёсць у матэматыцы (я разумею, што ёсць людзі, якія валодаюць матэматычным талентам і ўспрымаюць матэматыку як паэзію). Рашыць задачу па схеме і атрымаць правільны адказ мне было нецікава, іншая справа — літаратура, дзе была шырокая прастора для разважанняў, аналізу і праяўлення ўласнай асобы.
— Відаць, сярод любімых былі настаўнікі гуманітарных прадметаў?
— У асноўным так і было, але былі і выключэнні. Напрыклад, наш настаўнік абслуговай працы Аляксандр Іванавіч быў узорам справядлівасці. Вельмі добра помню настаўніцу рускай мовы і літаратуры Ірыну Віктараўну Моніч. Ну і, канечне, мая першая настаўніца Людміла Аляксандраўна Чарапан. Чаму яны мне асабліва запомніліся? Зараз, азіраючыся назад, я разумею, што яны былі не толькі настаўнікамі-прафесіяналамі, але яшчэ і асобамі. Некаторых настаўнікаў мы пабойваліся, але самае парадаксальнае ў тым, што менавіта гэтым настаўнікам мы найбольш удзячны. Яны вучылі нас не толькі свайму прадмету, але і адносінам да працэсу навучання, да сябе, да іншых.
— Чым запомніўся дзень, калі вы першы раз пераступілі парог школы?
— Мой сын, які ў гэтым годзе пайшоў у першы клас, пасля першага дня паведаміў нам, што школа яму не падабаецца і ён туды хадзіць не хоча. Я быў адным з тых нямногіх дзяцей, якія чакалі першага верасня. З чэрвеня, калі мне купілі школьны касцюм, я кожныя два-тры дні прымяраў яго, важна хадзіў па кватэры — настолькі мне хацелася вучыцца. У памяці засталіся першыя ўражанні: як хадзіў па школе і разглядаў яе, як усе сядзелі ў класе, што гаварыла Людміла Аляксандраўна. Першыя пяць гадоў прайшлі на адным дыханні: я глядзеў у рот настаўніцы і стараўся з усіх сіл.
— Ці былі такія школьныя прадметы, якія зусім не падабаліся ці не даваліся?
— Я не любіў выяўленчае мастацтва. І яшчэ зусім “не маім” прадметам была хімія, хаця Тамара Уладзіміраўна была цудоўным настаўнікам: тыя мае аднакласнікі, каму хімія была патрэбна для паступлення, ніколі не наймалі рэпетытараў — узровень выкладання гэтага прадмета быў вельмі высокі.
— Ці сваволілі ў школе?
— Бывала. Памятаю, калі вельмі хацелася збегчы з урокаў, мы з сябрам узялі нейкі чырвоны абрус, прыйшлі да настаўніцы беларускай мовы і сказалі, што нам трэба дадому сцяг перад святам памыць. Нас адпусцілі, і гэта “пракатвала” яшчэ некалькі разоў, пакуль настаўніца рускай мовы не папрасіла паглядзець, што там за сцяг такі. І нам прыйшлося разгарнуць гэты абрус памерам 2 на 7 метраў, які выкарыстоўваўся на экзаменах. (Смяецца.) “Добры сцяг”, — прамовіла настаўніца, усміхнулася і вярнула нас на ўрок.
У мае школьныя гады Уручча, дзе мы жылі, было зусім новым раёнам. І, як заўсёды ў тыя часы, усе падзяляліся на мясцовых і прыезджых. Мясцовыя старшакласнікі маглі ні за што пакрыўдзіць любога: стукнуць нагой, абразіць, паздзекавацца, а процістаяць мы, малыя, гэтаму не маглі. Не так даўно я прыязджаў да бацькоў і сустрэўся са школьнымі таварышамі, якія расказалі, што многія з тых жорсткіх згусткаў агрэсіі дрэнна скончылі: нехта выкінуўся з акна, нехта застрэліўся, нехта спіўся, нехта стаў наркаманам — іх нібы вымыла з грамадства, яны сышлі ў нябыт разам з тым часам. У мяне не было спакусы крыўдзіць малых, бо ў мяне быў малодшы брат. Я, відаць, разумеў, як гэта дрэнна і агідна. Зараз часам становіцца балюча, што я не стаў на абарону кагосьці з пакрыўджаных…
— Як выбралі кар’еру журналіста?
— У 10—11 класах я адчуваў нейкую разгубленасць: не было дакладнага разумення, чаго хацелася ад жыцця ў той час, як большасць аднакласнікаў вызначыліся з прафесійным выбарам. Мы вучыліся ў фізіка-матэматычным класе. Здавалася б, і матэматыку добра ведаў, і гуманітарныя навукі, але не настолькі моцна, каб адразу зрабіць выбар на карысць чагосьці аднаго. Я многа часу праводзіў у спартзале: валейбол, баскетбол, футбол, удзельнічаў у спаборніцтвах замест таго, каб мэтанакіравана рыхтавацца да паступлення. У выніку, падпарадкаваўшыся агульнай тэндэнцыі, пайшоў паступаць на эканаміста, але не паступіў.
І тады перада мной паўстаў выбар — ісці ў армію ці паступаць на падрыхтоўчае аддзяленне. Я настроіўся на армію (у нашай сям’і ўсе мужчыны прайшлі праз армію, і для мяне гэта было абсалютна натуральна), але пад ціскам маці пайшоў на падрыхтоўчае аддзяленне. Менавіта тады зразумеў, што эканоміка — не маё.
Сярод пераліку спецыяльнасцей была журналістыка (па вялікім рахунку я тады не зусім добра разумеў, чым журналісты займаюцца). Недзе глыбока ўнутры мяне вабіла прафесія дыпламата — падабаліся замежныя мовы, зносіны з людзьмі, але я разумеў, што мне туды дарога закрыта, а дыпламаты — прадстаўнікі асаблівай касты з асаблівым складам характару, стабільнай псіхікай, сфарміраванай устойлівай сістэмай каштоўнасцей.
І ў першы ж дзень, калі прыйшоў на заняткі, я зразумеў: гэта мая сфера, гэта тое, куды я павінен быў трапіць. Пасля заканчэння падрыхтоўчага аддзялення я зрабіў спробу паступіць на журналістыку ў БДУ, але мне зноў не пашанцавала. Мяне проста “зарэзалі”: выкарыстаную ў сачыненні метафару “бархатный луч” палічылі памылкай (гэта цяпер я 
разумею, што, відаць, варта было яе больш абгрунтаваць кантэкстам) і палічылі тройчы. У выніку “3/7” за сачыненне. Не выратавала нават тое, што англійскую мову і “Чалавек і грамадства” я здаў на “дзявяткі”.
За год многае памянялася, і перада мной не стаяла дылема, на якую спецыяльнасць паступаць. Таму я накіраваўся ў Інстытут сучасных ведаў імя А.М.Шырокава, дзе таксама на той час ажыццяўляўся набор на журналістыку. І я ўдзячны Богу, што асвойваць маю сённяшнюю прафесію мне давялося менавіта там. Я адразу трапіў да практыкаў, да людзей, якія не проста займалі месца выкладчыкаў, — кожны з іх ведаў сабе цану і ў той жа час вельмі адэкватна ставіўся да студэнтаў. У інстытуце існаваў прынцып: калі табе гэта не трэба, ніхто прымушаць не будзе, выкладчык проста не будзе звяртаць на цябе ўвагі, “выключыўшы” цябе з эфіру. Эдуард Мельнікаў, Ігар Асінскі і многія іншыя — гэта тыя людзі, якія сапраўды маглі навучыць, але толькі ў тым выпадку, калі ты сам гэтага хацеў. З многімі мы сустракаліся і знаёміліся ўжо як калегі, напрыклад, з Уладзімірам Субатам.
Зараз разумею, што вельмі правільным быў агульны падыход да навучання журналістыцы: нас пастаянна падштурхоўвалі не сядзець на месцы і спрабаваць нешта новае. Менавіта наш курс выдаваў вучэбную “Современную газету”, а на другім курсе многія мае аднакурснікі пачалі працаваць у СМІ. На трэцім курсе было ўжо відаць, хто застанецца ў журналістыцы, а хто не.
Я лічу, што ў журналістыцы затрымліваюцца два тыпы людзей. Нехта таму, што нічога іншага не ўмее, а хтосьці ўсё свядомае жыццё, імкнучыся да гэтай прафесіі, з падлеткавага ўзросту дасылаючы артыкулы ў “Переходный возраст” і прапаноўваючы сябе розным газетам і часопісам, вырастае да сапраўднага майстра слова.
— Каго з вашых аднакурснікаў, якія засталіся ў прафесіі, вы лічыце найбольш паспяховым журналістам?
— Неяк, яшчэ на трэцім курсе, мы размаўлялі з аднагрупніцай, якая жалілася, што ў яе нерадыйны голас і яе не бяруць на радыё, а трапіць на тэлебачанне ўвогуле нязбыўная мара. І мы — тыя, хто ўжо меў нейкі вопыт, — раілі ёй не саромецца спрабаваць, бо савецкія дыктарскія часы прайшлі і эфіру патрэбна было іншае: харызма, характар, падача інфармацыі. І яна паспрабавала. Спачатку працавала на радыё, потым карэспандэнтам на тэлебачанні… Сёння Галіна Радзевіч з’яўляецца ўласным карэспандэнтам тэлеканала АНТ у Кіеве.
— Ці былі ў інстытуце выкладчыкі, якіх асабліва баяліся ці паважалі?
— Канечне, былі. Але гэта была не боязь, а менавіта павага. За гады вучобы ў школе мы прывыклі заходзіць ва аўдыторыю, дзе нас ужо чакаў “асуджаны” на чарговыя выпрабаванні выкладчык. І аднойчы мы, чарговы раз спазніўшыся, уварваліся ў кабінет (дысцыпліна, мякка кажучы, у нас кульгала). Выкладчык нічога не сказаў, толькі паглядзеў на нас, нібы даючы зразумець: калі і далей будзеце так на заняткі хадзіць, нічога добрага з вас не выйдзе… І неяк не захацелася адчуваць сябе непатрэбнымі — і мы сталі больш свядома адносіцца да вашых, Уладзімір Уладзіміравіч, заняткаў. Яшчэ адным грозным выкладчыкам была Ніна Міхайлаўна Дземчанкова: усе ведалі, што нават сваім любімчыкам (якія, хутчэй за ўсё, у яе былі) яна не дае спуску ні на занятках, ні на экзаменах. Ад усіх патрабавала аднолькава.
Увогуле, нашаму курсу вельмі пашанцавала з выкладчыкамі: за ўсе пяць гадоў быў толькі адзін малады выкладчык па асновах фатаграфіі, з якім мы, на жаль, так і не знайшлі паразумення. Гэта быў проста некантакт.
— Які этап навучання быў самым важным для вас у пазнанні жыцця?
— Лічу, што гэта адбылося менавіта пасля школы. Школа дапамагла зразумець, якія сферы дзейнасці не для цябе і што не для цябе, што самае лепшае навучанне — гэта самаадукацыя. Атрымаўшы пэўную базу, пачынаеш разумець, у якім напрамку трэба рухацца і ад якіх зыходных кропак гэты рух ажыццяўляць: ад матэматыкі, ад гуманітарных навук ці яшчэ ад чаго іншага. Пачынаеш выдзяляць тыя сферы дзейнасці, у якіх ты моцны, або развіваешся ў тых галінах, дзе адчуваеш слабыя месцы, і імкнешся іх ліквідаваць.
У вышэйшай адукацыі ёсць магчымасць думаць шырэй. Ты разумееш, што выйшаў на новы ўзровень. Безумоўна, і развіццё ідзе таксама на новым узроўні, прычым не толькі па класічнай схеме. Калі адыйсці ад класічных ведаў, таксама ёсць магчымасць атрымліваць пэўныя альтэрнатыўныя веды, пашыраючы свой кругагляд.
— Колькі заняў ваш шлях у тэлевізар?
— На тэлебачанне я трапіў дастаткова хутка. Фрылансінг у газетах і работа на радыё занялі недзе паўтара года. Звычайна кожны, хто трапляе на тэлебачанне, праходзіць шэраг прыступак: рэдактар, карэспандэнт, спецыяльны карэспандэнт, адказны за рубрыку, а толькі потым вядучы. Я ж трапіў на тэлебачанне адразу на пасаду вядучага, а потым стаў асвойваць тыя прыступкі, якія пераскочыў.
Нядаўна мне прыслалі відэазапіс маёй першай праграмы (“Дела семейные”, тэлеканал “Лад”) — абсалютна нетэлевізійны тыпаж. Я гатоў маліцца на таго чалавека, які, паглядзеўшы гэта, сказаў мне: “Прыходзь, будзем далей працаваць”. Як мне потым сказалі, узялі з-за таго, што вочы гарэлі і адчуваўся ўнутраны стрыжань. Вобраз, лішняя вага — гэта ўсё само сабой пайшло пазней.
— Што ў вашай прафесіі самае складанае?
— Многія лічаць, што самым складаным з’яўляецца пераключацца з адной праграмы на другую, але гэта частка прафесіі, з гэтым вельмі хутка вучышся спраўляцца. Складана перажыць свой першы (як ты яго лічыш) поспех і пазбегнуць “заносаў” (гэта было і са мной, і гэта я часта назіраю ў сваіх маладых калег). На гэтай хвалі важна не страціць блізкіх людзей — гэта самы вялікі ўрок жыцця, бо вярнуць сяброў назад немагчыма. Але калі “праз Крым і Рым” праходзіш разам з сябрамі, то застаешся з імі на ўсё жыццё. У маім выпадку “мания величия” доўжылася нядоўга, але за гэты час я паспеў страціць некалькіх блізкіх сяброў.
Сённяшняе тэлебачанне — гэта не голас і не знешні выгляд. Гэта нават не эрудыцыя. Гэта арганічны і натуральны ў тэлевізійным кадры чалавек: калі час здзіўляцца — ён здзіўляецца, калі час думаць — ён задумлівы, калі час смяяцца — ён смяецца. Менавіта адсутнасць такога падыходу стала ў пэўны момант крахам сістэмы савецкага тэлебачання. Сёння, калі інфармацыйны паток у інтэрнэце значна больш шырокі і больш аператыўны, адзінае, што можа затрымаць чалавека каля тэлеэкрана, — гэта іншы чалавек на тым баку экрана, так бы мовіць, тэлевізійны субяседнік. І сёння настроіцца на праграму, знайсці ў ёй тое, што цікава самому сабе, і захаваць гэтую шчырасць — самая галоўная задача для кожнага, хто працуе ў кадры.
— Ці выпадае рабіць праграмы, якія вам асабіста нецікавыя?
— Такія выпадкі бывалі. І тады пачынаеш шукаць, што ў гэтай тэме табе асабіста цікава. І, як правіла, знаходзіш. Часам сам, а часам з дапамогай рэдактараў падчас мазгавога штурму.
Бываюць і правальныя праграмы — калі ты пераглядаеш сваю работу і ўнутры ўсё аж раздзіраецца ад разумення, што ты не рэалізаваў ускладзеную на цябе задачу. На шчасце, такіх тэм усё менш.
— Ці падтрымліваеце зносіны са школьнымі сябрамі?
— Як і ў большасці людзей, у мяне многа знаёмых і мала сяброў. Са школьных гадоў захавалася сяброўства з Уладзімірам Арэстовічам, Андрэем Курловічам і Максімам Урбановічам. Мы разам з першага класа. Бывае, што не бачымся па паўгода, але, сустрэўшыся, не адчуваем гэтага перапынку. Сустрэўшыся, можам проста піва папіць, можам выбрацца пагуляць у футбол ці валейбол, а можам выехаць разам з сем’ямі на прыроду. У такой кампаніі мы можам адно аднаго крытыкаваць, ад гэтых людзей я магу прыняць любую крытыку.
— За сустрэчы з якімі людзьмі вы можаце сказаць “дзякуй” лёсу?
— Добра, што ў маім жыцці пастаянна з’яўляюцца такія людзі. Я ўвесь час імкнуся пашыраць кола людзей, якіх магу назваць настаўнікамі жыцця: пісьменнікі, рэжысёры, тэлевядучыя, палітыкі… Гэта могуць быць людзі, якіх ужо няма, але іх лёс, іх выказванні ў многім могуць паўплываць на маю асобу. Яны часта даюць прыклад, як можна нечым ахвяраваць дзеля дасягнення вялікай, значнай мэты.
Безумоўна, і ў рэальным жыцці такія людзі былі і ёсць. Калі зараз пачаць іх пералічваць, будзе несправядліва, калі я кагосьці забудуся назваць.
У асабістым жыцці найперш гэта мая жонка Надзея. Гэта было не проста каханне з першага погляду. Яна мой сябар, толькі яна можа зрабіць мне заўвагу, не закрануўшы за жывое, ці суцешыць, калі нехта гэтае жывое добра паэксплуатаваў на працягу рабочага дня.
Калі гаварыць аб прафесіі, то назаву першага чалавека, які ў мяне паверыў. Гэта Марына Якубоўская, якая зараз вядзе навіны на “Рускім радыё”. Яна за гадзіну змагла расказаць пра асаблівасці жанру і ўвесці мяне ў 
прафесію. Ды і потым яна дапамагала мне падчас майго сталення на радыё.
Пасля праслухоўвання мне прапанавалі праз дзень прыйсці працаваць у эфіры. Я настолькі перахваляваўся, што нават захварэў. Я “калупаў” у кожнай навіне, збіваўся, чыхаў, кашляў — карацей, вырашыў, што мая кар’ера загублена канчаткова. На маё здзіўленне, мне ніхто нічога не сказаў (звычайна на тэлебачанні і на радыё адразу рэжуць праўду-матку). Як потым высветлілася, менавіта Марына тады мяне нейкім чынам “прыкрыла”. А потым сказала, што тое, што было, забыць, а з лепшага пачынаць будаваць нанова.
Былі яшчэ дзве выпадковыя сустрэчы ў жыцці. Я не магу назваць гэтых людзей, але, калі яны будуць чытаць інтэрв’ю, то зразумеюць, што я гавару менавіта пра іх. Гэта былі вельмі знакавыя для мяне сустрэчы менавіта ў духоўным плане. Яны навучылі мяне разумець, што ў нашым жыцці ёсць некалькі ўзроўняў, а не толькі тое, што мы бачым. Яны навучылі мяне разумець, што рухае ўчынкамі людзей.
Увогуле, маё жыццё багата на такія выпадковыя сустрэчы, і дай бог, каб яны яшчэ былі… Калі па рабоце сустракаешся са знакамітымі людзьмі, не адчуваеш такога моцнага эфекту: адпрацавалі — і разышліся. А калі сустракаешся з кімсьці ў нерабочай атмасферы, адчуваеш, як, нібыта кручкамі, чапляешся адно за аднаго і пачынаецца падсвядомы двухбаковы абмен інфармацыяй, вобразамі.
— Якую ролю адыграла ў вашым жыцці сямейнае выхаванне?
— Мяне выхоўвалі, даючы поўную свабоду выбару. Ніхто ніколі не гаварыў, кім я павінен быць. Я рос у звычайнай рабочай сям’і: бацька Аляксандр Мікалаевіч і маці Тамара Аркадзьеўна ўсё жыццё працавалі, а маці і да гэтага часу працуе на прамысловых прадпрыемствах. Развал Савецкага Саюза стварыў у нечым дэпрэсіўную атмасферу. І нават калі ў восьмым класе я неяк сказаў, што хачу працаваць у шоу-бізнесе (а тады я разумеў пад гэтым тэрмінам усё — ад выступленняў на сцэне да тэлебачання), то мне вельмі карэктна патлумачылі, што сунуцца туды не мае сэнсу, бо ў гэтай сферы ўсё ўжо даўно прададзена і куплена.
У доме заўсёды было многа літаратуры, бацькі шмат чыталі і абмяркоўвалі. Ніколі не судзілі людзей, якіх яны маглі не разумець ці не прымаць іх каштоўнасці. Гэта была вялікая небяспека, але мы мелі свабоду выбару ва ўсім. Нам з дзяцінства прывівалі пачуццё справядлівасці і адказнасці. І я вельмі ўдзячны бацькам за тыя традыцыйныя каштоўнасці, якія яны ў мяне ўклалі.
Па сутнасці маё дзяцінства прайшло без бабуль і дзядуляў, і нам, на жаль, не давялося адчуць іх цяпла, якое ніякая бацькоўская любоў не заменіць. Татавы бацькі рана памерлі, і я іх не ведаў. Дзед-франтавік памёр ад ран, ды і бабуля хутка за ім. А мая маці нарадзілася на цаліне: бабуля з дзядулем паехалі туды разам з іншай моладдзю, ды так там і засталіся. Бачыліся з імі з-за вялікай адлегласці вельмі рэдка.
— Вы не адзінае дзіця ў сям’і. Чым сёння займаюцца вашы браты?
— Нас трое братоў, і весела нам было заўсёды. Старэйшы Валерый добра малюе, працуе ў будаўнічай сферы, а малодшы Андрэй зарабляе на жыццё музыкай.
— Тым ці іншым чынам усе звязаны з творчасцю…
— Атрымліваецца, што ад зін спявае, другі малюе, а я працую ў якасці канферансье. Браты маўклівыя, і павінен жа быў нехта пабалбатаць за ўсіх.
— Ці праецыруецца такое выхаванне на вашу ўласную сям’ю?
— Калі нешта і праецыруецца, то несвядома. Я не прыхільнік проста пераносіць сістэму выхавання, як не лічу неабходным дыктаваць пэўную развіццёвую траекторыю. Я імкнуся дзейнічаць больш мэтанакіравана, матываваць сына, больш свядома займацца менавіта выхаваннем, прыслухоўваючыся да таго, што яму найбольш блізка.
Напрыклад, у дзяцінстве я займаўся адзінаборствамі і паспрабаваў аддаць Святаслава ў секцыю, але аказалася, што яму больш падабаюцца камандныя гульні. Мы заўважылі, што ў яго ёсць артыстычныя здольнасці — значыць, трэба паспрабаваць развіваць гэты бок яго асобы.
Некаторыя мае знаёмыя вучаць дзяцей па плане, часам незалежна ад жадання дзіцяці: “Хочаш не хочаш, але музычная адукацыя павінна быць!” і падобнае. Хаця ў нечым гэта таксама правільна: вучыць падпарадкоўваць сваю волю і зараджаць сябе на выкананне таго, што трэба ў гэты канкрэтны момант (бо не заўсёды мы робім толькі тое, што нам хочацца).
— Хто ў вашай сям’і ходзіць на бацькоўскія сходы?
— Па чарзе ходзім. Калі я прыходжу на бацькоўскі сход, чамусьці ўзнікаюць пытанні тыпу “хутка навагодні ранішнік і патрэбен Дзед Мароз”. І бацькі паціху косяцца ў мой бок.
— Нешта накшталт “выгадуем Бабу Ягу ў сваім калектыве”?
— Дзесьці так. Справа ў тым, што ў старшых класах, ды і ў студэнцкія гады я выконваў абавязкі Дзеда Мароза, так што мне гэтага хапіла яшчэ тады. І ні капейкі не зарабіў гэтым. Ну вось дурань-дурнем! Мае знаёмыя студэнты за некалькі дзён зараблялі сабе на паўгода вучобы, а я займаўся дабрачыннасцю: то сябры папросяць, то сваякі…
Але гэта не маё. Я двойчы бачыў шыкоўных Дзедаў Марозаў, якія былі вельмі натуральнымі ў гэтым вобразе. Так, як яны, я не змагу, а рабіць горш не хочацца — не хачу быць другім гатункам.
Неяк спрабаваў ажыццявіць нейкую тэатралізацыю для сына, але ён мяне вельмі хутка раскусіў. Сядзеў з недаверлівым тварам, на якім чыталася: “І што гэта ён такое робіць?..”
— Апошнім часам існуе тэндэнцыя, па якой некаторыя бацькі імкнуцца ў сваіх дзецях рэалізаваць тое, што з нейкіх прычын не змаглі рэалізаваць у сабе. Ці не думалі вы аб тым, каб рэалізаваць нерэалізаванае ў сваім сыне?
— Зараз папулярна гаварыць: “Не, ні ў якім выпадку, бо гэта яго жыццё…” Але я разумею, што гэта крывадушнасць. Тое, што мы задумалі, пастаянна сядзіць у нашай галаве, і мы міжволі праецыруем гэта на ўсё, што адбываецца ў нашым жыцці. І хочуць гэтага дзеці ці не, яны адказваюць за нашы амбіцыі. Я не буду супраціўляцца, калі Святаслаў захоча звязаць жыццё з журналістыкай, а калі не — няхай займаецца тым, што будзе яму па душы. А вось з пункту погляду развіцця, рэалізацыі ўласнага шляху, пераадолення перашкод і комплексаў я буду ў адносінах да яго вельмі настойлівым.
— Які самы вялікі комплекс, ад якога вы вызваліліся?
— Справа ў тым, што я не вызваліўся ад яго: я вельмі сарамлівы і закрыты чалавек. Работа — гэта работа, і тут усё адбываецца вельмі лёгка. А ў жыцці я вельмі цяжка сыходжуся з людзьмі. Можа, гэта ахоўная рэакцыя, але яна не паталагічная. (Смяецца.) Людзі, якія кантактуюць са мной, гэтага не заўважаюць, але для мяне гэта вельмі сур’ёзная душэўная работа.
Каб назваць чалавека сябрам, мне патрэбна 10—15, а можа і 20 гадоў. Гэта не азначае, што трэба заслужыць быць маім сябрам. Гэты час патрэбен для таго, каб я сам змог стаць сябрам каму-небудзь.
Напэўна, ёсць нейкія другарадныя рэчы, якія мы самі ад сябе хаваем. Мне здаецца, што пыхі ў мяне асаблівай няма, хаця часам, скажу праўду, без яе ў маёй прафесіі нельга. Часам неабходна крыху больш напорыстасці, калі, напрыклад, трэба “выхапіць” для сябе хвіліну ўвагі нейкай асобы, на якую палююць мае калегі па цэху.
— Што плануеце на найбліжэйшы час?
— У чалавека павінна быць мэта ў жыцці, павінен быць план. Нехта верыць у рэінкарнацыю, а нехта не, але жыццё з менавіта гэтым наборам уласцівасцей адно, таму, калі не будзе плана і мэты, гэта будзе бяздарна пражытае жыццё. Пра планы гаварыць не буду, а вось мэту сваю агучу: мне (як, думаю, і многім з маіх калег) хацелася б стаць лепшым у сваёй прафесіі. Рэалізаваць усе закладзеныя прыродай і выхаваннем магчымасці напоўную — гэта натуральнае імкненне любога чалавека і яго план. Аднак гэта бывае вельмі складана, бо ўвесь час мы азіраемся на грамадскую думку. І як толькі ты зразумееш, што погляды збоку і знешняя, не заўсёды справядлівая ацэнка не маюць ніякага значэння, толькі тады ўсё атрымаецца.
Кожны вопыт унікальны. Калі чалавек разумее сваю ўнікальнасць і рухаецца наперад, не зважаючы на злыя языкі і зайздрасць, тады будзе і дасягненне мэты, і адпаведныя поспехі.
— Дзмітрый, як уяўляеце сябе ў сталым узросце?
— Хацелася б сустрэць старасць у цвярозым розуме і ў целе, калі ты сам можаш пра яго клапаціцца. Дом, поўны дзяцей і сваякоў, гасцей, сяброў… Было б добра пад канец жыцця адчуць, што ты быў камусьці карысны, з адчуваннем, што ты нікому не нашкодзіў.
Гутарыў Уладзімір ФАЛАЛЕЕЎ.
Фота з асабістага архіва Дзмітрыя БАЧКОВА.
