Кажуць, што соль — гэта белая смерць. Але супрацоўнікі “Унітэхпрам БДУ” не настолькі катэгарычныя. Сваёй новай распрацоўкай — фітасолямі серыі “Універсум” — яны даказалі адваротнае.
— Соль выконвае некалькі функцый: смакавую (несалёная ежа прыносіць менш задавальнення) і тэхналагічную (выступае ў якасці кансерванту). Ужыванне кухоннай солі ў вялікай колькасці затрымлівае ў арганізме вадкасць, садзейнічае павышэнню аб’ёму крыві, якая цыркулюе, і артэрыяльнага ціску, павелічэнню сілы і частаты сардэчных скарачэнняў. Гэта можа прывесці да развіцця сур’ёзных ускладненняў: ішэмічнай хваробы сэрца, інфаркту міякарда, інсульту, сардэчнай недастатковасці і ацёкаў, — расказвае начальнік Навукова-вытворчага цэнтра харчовых тэхналогій РУП “Унітэхпрам БДУ” Таццяна Мадзіеўская. — Сутачная норма колькасці з’едзенай солі складае 5—8 г. А рэальная лічба выкарыстання прадукту даходзіць да 25 г. Гэта абумоўлена тым, што соль утрымліваецца ў многіх харчовых прадуктах, якія прапаноўваюцца прамысловасцю (малочных, хлебабулачных і мясных вырабах і інш.). Аднак нельга адмовіцца ад солі цалкам, таму ў многіх краінах вядуцца работы па стварэнні функцыянальных прадуктаў з паніжаным утрыманнем хлорыстага натрыю, якія не шкодзяць здароўю чалавека і могуць падтрымліваць сардэчна-сасудзістую сістэму.
Ініцыятыва пачатку такіх распрацовак у Беларусі належыць галоўнаму супрацоўніку РНПЦ “Кардыялогія” акадэміку Георгію Сідарэнку, які ў сваёй дзейнасці неаднаразова звяртаўся да праблемы змяншэння ўжывання солі. Так, сумесна з супрацоўнікамі Навукова-вытворчага цэнтра харчовых тэхналогій РУП “Унітэхпрам БДУ” быў рэалізаваны праект па распрацоўцы фітасолей, солевыя складнікі якіх замянілі на араматычныя.
Фітасолі серыі “Універсум” змяшчаюць у сваёй лінейцы прадукты “Арома”, “Тонус”, “Энерга”, “Плюс”, якія характарызуюцца зменшаным утрыманнем хларыду натрыю (ад 10 да 34%). Распрацоўкі ўтрымліваюць солі калію, магнію, раслінныя інгрэдыенты, спецыі, амінакіслоты (таўрын і L-карнітын) і вітаміны (В9), якія маскіруюць смак мінеральных дабавак і ўзмацняюць смак кухоннай солі, зніжаючы парог смакавай адчувальнасці да яе. Напрыклад, у прадукты “Універсум Арома” і “Універсум Тонус” уваходзіць ад 70 да 90% NaCl (у залежнасці ад віду), а таксама каляндра, базілік, кроп, чорны і духмяны перац. “Універсум Тонус”, акрамя пералічаных інгрэдыентаў, утрымлівае часнок, хлорысты калій і таўрын. Соль “Арома” змяшчае ў сабе толькі вострадухмяны комплекс і хлорысты натрый. Фітакампаненты падабраны такім чынам, што не толькі выконваюць ролю смакавай дабаўкі і карэкціруюць парог смакавай адчувальнасці чалавека, але і маюць выражаныя антыаксідантныя ўласцівасці.
Пры распрацоўцы саставу фітасолей даследаваліся арганалептычныя і фізіка-хімічныя характарыстыкі кампазіцый і іх тэхналагічныя ўласцівасці, былі адабраны найбольш перспектыўныя для вытворчасці камбінацыі. У РНПЦ “Кардыялогія” былі праведзены медыка-біялагічныя доследы: прадукт ужывалі здаровыя ўдзельнікі, асобы з фактарамі рызыкі развіцця артэрыяльнай гіпертэнзіі (тыя, хто ўжывае алкаголь, салёную ежу, схільныя да стрэсаў, лішняй вагі) і хворыя на гіпертэнзію людзі. Пасля праведзенай работы было адзначана, што распрацоўка садзейнічае абмежаванню ўжывання натрыю з ежай, зніжэнню артэрыяльнага ціску і аказвае станоўчы ўплыў на лячэнне пацыентаў-гіпертонікаў.
Па словах Таццяны Мадзіеўскай, праз вялікую ўвагу, якая надаецца ўжыванню солі, сусветная навука плануе ўвесці маркіроўку харчовай прамысловасці тыпу “святлафор”. Пры падобнай маркіроўцы на ўпакаваным тавары павінен будзе ўказвацца ўзровень трох складнікаў гатовай прадукцыі: цукру, солі і тлушчаў. Калі ён будзе ўтрымліваць рэкамендаваную норму — гэта зялёны колер, калі будзе знаходзіцца ў памежным стане — жоўты. А ў выпадку перабольшання ўтрымання гэтых кампанентаў прадукт атрымае чырвоны колер.Распрацоўка ўжо стала пераможцай у намінацыі “Харчовыя тавары” на конкурсе “Найлепшыя тавары Беларусі — 2017”, была абвешчана “Навінкай года” і атрымала залаты медаль на конкурсе “Навука і інавацыі” ў Санкт-Пецярбургу (2015 год). Фітасолі серыі “Універсум” рэкамендаваны Міністэрствам аховы здароўя Беларусі для прафілактыкі развіцця артэрыяльнай гіпертэнзіі.
У мінулым годзе пробныя партыі фітасолей былі адпраўлены ў Азербайджан, таксама плануецца наладзіць выпуск прадукцыі для жыхароў Кітая. На сённяшні дзень распрацоўшчыкамі пададзена заяўка на атрыманне еўразійскага патэнта.
Прадукцыю “Унітэхпрам БДУ” кожны можа пратэсціраваць на сабе: фітасолі “Універсум” можна набыць у шэрагу беларускіх крам.
Ірына ІВАШКА.
Фота Алега ІГНАТОВІЧА.