З глыбіні шчырага і адкрытага людзям сэрца Вікторыі Смолкі нараджаюцца пранікнёныя вершы і казкі. Таямніцы творчага натхнення яна імкнецца раскрыць сваім вучням.
Анёлы-ахоўнікі
Педагог дадатковай адукацыі сярэдняй школы № 39 Гродна, член Саюза пісьменнікаў Беларусі, аўтар паэтычных зборнікаў “Зоркаму сэрцу” і “Ангел-хранитель” Вікторыя Смолка арганізавала і вядзе ў школе літаратурны гурток “Вершаваная музыка”.
Вікторыя Смолка вельмі ганарыцца бацькамі і лічыць іх сваімі анёламі-ахоўнікамі. Менавіта яны падтрымалі творчасць дачкі і выдалі кнігу “Ангел-хранитель”. У вершах на рускай і беларускай мовах дзяўчына расказвае, як яна расла, пра што марыла.
— Мама Марына Лявонцьеўна і тата Валерый Вітальевіч — самыя галоўныя людзі ў маім жыцці, мае анёлы-ахоўнікі, без іх не было б мяне, маёй далейшай сцяжынкі, і мая мара — заўсёды жыць творчасцю — спраўдзілася дзякуючы ім, — прызнаецца Вікторыя. — Жыццё дадзена для таго, каб тварыць. Для мяне гэта не проста словы, гэта мой дэвіз па жыцці. Мама і тата заўсёды мяне падтрымліваюць, яны ў мяне вельмі творчыя, хаця не звязаны з творчымі прафесіямі. Менавіта бацькі былі першымі мудрымі сейбітамі, якія пасеялі ў маёй душы зярняткі хараства.
Вікторыя ўпэўнена, што анёлы-ахоўнікі суправаджаюць яе на кожным кроку жыцця. Яна заўсёды адчувае цеплыню і мудрасць тых людзей, якія побач, жывуць яе марай. Так было і ў школьныя гады, а вучылася яна ў гімназіі № 4 Гродна. Дзяўчына вельмі ўдзячная сваёй першай настаўніцы Людміле Сцяпанаўне Аўрукевіч, якая падтрымлівала яе ў творчых праяўленнях.
— Калі я перайшла ў 5 клас, у мяне была настаўніца беларускай мовы і літаратуры Святлана Станіславаўна Барысік. Дзякуючы ёй, я напісала свой першы верш на беларускай мове. Хутчэй нават не я напісала, а ён выліўся з маёй душы. Святлана Станіславаўна расказала мне пра Максіма Багдановіча і прапанавала напісаць верш на школьны конкурс. Прывяла ў бібліятэку і пакінула: падумай. А перад тым расказала, што першыя гады жыцця Максіма Багдановіча прайшлі ў нашым горадзе. І мама яго знайшла свой апошні спачын у гродзенскай зямлі. Не ведаю, як усё гэта паклалася на маё сэрца. Я сядзела каля акенца, па шыбах тупацеў асенні дожджык, я яго слухала, і гэтая прыродная музыка дажджу навеяла радкі, якія пасля выліліся з маёй душы. Правільна казаў Андрэй Вазнясенскі, што вершы не пішуцца, яны здараюцца, як здараецца навальніца, зоркі. Так і вершы ўспыхваюць, і мы не можам патлумачыць, чаму так. Я ніколі гэтай таямніцы не разгадаю. Я тады напісала першы верш на беларускай мове — прысвячэнне Максіму Багдановічу і маёй настаўніцы. З таго часу Максім Багдановіч — мой анёл-ахоўнік, — расказала маладая пісьменніца.
Цікава, але ў Вікторыі Смолкі ніколі няма патрэбы ўзяць ручку і запісаць вершы. Як яна гаворыць, вершаваныя радкі захоўваюцца ў яе душы. Душа — вельмі надзейная скарбніца, якая можа захаваць у сабе ноты і фарбы любові да жыцця. І сапраўды, толькі ў той момант, калі мы гатовы, каб гэтыя ноты і фарбы адкрыліся іншым людзям і нам, тады творца, напэўна, гэтую ячэечку прычыняе.
— Пасля школы я ведала, што пайду паступаць на беларускую філалогію, хацела звязаць сваё жыццё з творчасцю. І зноў сустрэла людзей, якія мяне падтрымалі. З Аленай Вітальеўнай Руцкай, Святланай Мікалаеўнай Тарасавай я была знаёма, бо ўдзельнічала ў алімпіядах па беларускай мове і літаратуры. Ігар Васільевіч Жук стаў маім творчым татам, яго ўжо няма, але я заўсёды адчуваю яго падтрымку. Вельмі сімвалічна, што Янка Купала, яго імя носіць ГрДУ, прыняў мяне ў свае абдымкі, — расказала Вікторыя.
У студэнцкія гады ў Вікторыі Смолкі выйшла першая кніга “Зоркаму сэрцу”. Аўтар тлумачыць, чаму такая назва:
— Бо самае галоўнае можна ўбачыць толькі сэрцам, душой. “Зоркаму сэрцу” — гэта прысвячэнне людзям, якія глядзяць на свет менавіта так — вачыма любові, стараюцца ўсіх людзей любіць і прымаць.
Яшчэ на 1 курсе ўніверсітэта Вікторыю запрасілі на фестываль “Белая трость”, які арганізуе Дзіяна Гурцкая. Там яна пазнаёмілася з тымі, хто глядзіць на свет менавіта сэрцам. Дзякуючы такім людзям, паэтэса ўпэўнена працягвае свой шлях.
Жменька праменьчыкаў
У сярэднюю школу № 39 Вікторыя Валер’еўна прыйшла пасля магістратуры. Як кажа, марыла пра такую работу, каб душа адгукалася. Так яно і здарылася. Дарэчы, сёння яна заканчвае вучобу ў аспірантуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.
— У школе мяне сустрэлі з такой цеплынёй, з такім разуменнем, можна сказаць, прынялі па-бацькоўску. І адразу дапамаглі сабраць дзетак, бо не так проста зацікавіць літаратурай. Паступова, дзякуючы намаганням кіраўніцтва школы, настаўнікаў, усё атрымалася, — расказвае Вікторыя Валер’еўна.
Вельмі зацікавілі дзяцей паштоўкі “З вершаняткавай дзюбкі”. Яшчэ ў студэнцкія гады дзяўчына разам з татам сталі рабіць паштоўкі, на якіх друкавалі невялікія вершы. Прыгожыя паштоўкі вучні прыносілі пасля заняткаў у гуртку дадому. Потым самі дзеці прапаноўвалі настаўніку тэмы для вершаў на паштоўкі.
У гуртку “Вершаваная музыка” педагог займаецца з дзецьмі літаратурай, беларускай мовай. Яна не імкнецца навучыць іх складаць вершы, кажа, гэта і не трэба. Але калі ў дзяцей ёсць такое жаданне і натхненне, то дапамагае.
— Кожнага свайго выхаванца я стараюся навучыць знайсці сваю паэзію, і гэта не толькі слова, — тлумачыць В.В.Смолка. — Можа, яны стануць цудоўнымі ўрачамі, настаўнікамі, рабочымі, няважна, у якім кірунку пойдуць, я пастараюся выхаваць у іх цікавасць да паэзіі, творчасці, каб яны былі развітыя. Як лічыў Максім Багдановіч, разумець паэзію можа той, хто разумее музыку слова. Таму і вершаваная музыка.
Вікторыя Смолка піша не толькі вершы, але і вершаваныя казкі. Яна вядзе перадачу “Спокойной ночи, малыши” на інтэрнэт-радыё “Страна талантов”, якое вяшчае на многія краіны свету. Аднойчы яе запрасілі на перадачу ў якасці самага маладога члена Саюза пісьменнікаў. А пасля інтэрв’ю прапанавалі паспрабаваць сябе ў аўтарскай перадачы.
— Спачатку гучалі мае лірычныя мініяцюркі на розныя тэмы, казкі, замалёўкі, — гаворыць Вікторыя. — Амаль адразу ў маёй душы сталі нараджацца вершаваныя казкі на розныя тэмы. Спачатку начытвала сама, выкарыстоўвала прыгожую музыку. Пасля мой тата стаў загружаць гэтыя перадачы на YouTube-канал. Мне хацелася, каб і мая родная мова прагучала. Стала пісаць казкі на рускай мове, а пасля — на беларускай, і яны розныя, хаця і адна тэма захоўваецца. Усё роўна музыка мовы выводзіць на іншыя кірункі, раскрывае іншыя падтэмы, іншыя мастацкія вобразы з’яўляюцца. І гэта развівае дзетак, якія слухаюць. Яны разумеюць, пра што ідзе гаворка, могуць параўнаць музыку слова.
Калі педагог прапанавала ўдзельнікам гуртка паслухаць гэтыя перадачы, яны захацелі паўдзельнічаць. Цяпер дзеці дапамагаюць агучваць казкі, іх галасамі ажывае жывёльны свет, раскрываюцца героі. І дзеткам вельмі цікава чытаць вершаваныя казкі. Яны нават на канікулах з задавальненнем наведваюць гурток. “Гэта мая жменька сонечных праменьчыкаў”, — з любоўю гаворыць Вікторыя Смолка пра сваіх выхаванцаў.
Ірына АНІКЕВІЧ.
Фота аўтара.
