Як так атрымалася, што ў нашай краіне, якая не мае выхаду да мора, установа адукацыі носіць імя адмірала Георгія Халасцякова? Пра гэта вам з гордасцю раскажуць у сярэдняй школе № 9 Баранавіч.
–Наша школа носіць імя Героя Савецкага Саюза Г.М.Халасцякова, і гэта сапраўды ўнікальная з’ява для нашай сухапутнай краіны, — адзначае дырэктар установы Юлія Тарасава. — Георгій Мікітавіч — наш зямляк, нарадзіўся ў Баранавічах. Гэта чалавек, які кіраваў флатамі, усё сваё жыццё да апошніх дзён дэманстраваў высокія маральныя якасці, чалавекалюбства. У кровапралітнай аперацыі па вызваленні Малой зямлі падчас Вялікай Айчыннай вайны ён імкнуўся зберагчы жыццё кожнага салдата. Яго жыццёвы шлях — гэта подзвіг ад першага да апошняга дня. Традыцыі ўшанавання славутага земляка былі закладзены даўно. Мы імкнёмся тлумачыць дзецям, што не ўсе могуць быць героямі, ды і не павінны імі быць, аднак усім трэба любіць малую радзіму, дзе яны нарадзіліся і растуць.
Дзявятая школа карыстаецца вялікай папулярнасцю ў дзяцей і іх бацькоў. І гэта невыпадкова. Варыятыўнасць навучання тут забяспечваецца праз дзейнасць класаў ваенна-патрыятычнага выхавання, класаў для дзяцей з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця і спецыялізаваных па спорце, праз шырокую сетку факультатыўных заняткаў і платных адукацыйных паслуг.
Афіцэрская служба, жаданне здзейсніць подзвіг — мара многіх хлопчыкаў. З 8 па 11 клас у школе дзейнічаюць класы ваенна-патрыятычнага выхавання. У іх межах створаны групы па асновах бяспекі жыццядзейнасці (дарэчы, гэтай традыцыі ўжо больш за 20 гадоў) і групы ваенна-патрыятычнай накіраванасці, якія прафарыентуюць вучняў на паступленне ў сілавыя ўстановы адукацыі. Сюды прымаюцца ўсе жадаючыя. Праўда, вучні ведаюць, што пры здзяйсненні правапарушэння яны будуць адлічаны.
Акрамя агульнаадукацыйных заняткаў па прадметах, школьнікі наведваюць факультатывы “Школа абаронцы Айчыны”, “Гатовы Радзіме служыць”, якія спрыяюць самавызначэнню і самарэалізацыі вучняў, і яны робяць усвядомлены выбар прафесіі. Фізічнаму развіццю вучняў, фарміраванню навыкаў самаабороны садзейнічаюць урокі па страявой падрыхтоўцы, кулявой стральбе і рукапашным баі. У другой палове дня для вучняў арганізоўваюцца заняткі па інтарэсах “Пажарна-выратавальны спорт”, “Патрыёт”, “Ратавальнік” і інш. Факультатыўныя заняткі ладзяцца на базе падраздзялення МНС. Падумаць аб чысціні душы дапамагаюць урокі праваслаўя. Арганізуюцца сустрэчы з прадстаўнікамі ваенных устаноў адукацыі, наведванне воінскіх часцей.
— Асноўнай мэтай дзейнасці класаў ваенна-патрыятычнай накіраванасці з’яўляецца не толькі належны ўзровень агульнаадукацыйнай падрыхтоўкі па прадметах, але і, у першую чаргу, фарміраванне патрыятызму, дысцыплінаванасці, фізічнае, маральнае, інтэлектуальнае развіццё, г.зн. фарміраванне ўсебакова развітой асобы навучэнца. Важна паказаць вучням, што яны змогуць быць маральна гатовымі для паступлення ва ўстановы МНС і сілавой накіраванасці, набудуць неабходныя веды і навыкі дзеянняў у надзвычайных сітуацыях, а самае галоўнае — навучацца папярэджваць такія сітуацыі, — гаворыць дырэктар школы.
Дзесяцікласнік Арсеній Пась мэтанакіравана прыйшоў у клас ваенна-патрыятычнай накіраванасці, бо хоча пайсці па слядах свайго хроснага, які працуе на авіябазе, і проста трызніць самалётамі, добра разбіраецца ў іх. “Мне вельмі падабаецца вучыцца ў такім класе. На профільным узроўні я вывучаю фізіку і матэматыку, планую паступіць у Ваенную акадэмію, служыць у спецназе, — прызнаецца хлопец. — Больш за ўсё прываблівае менавіта ваенны складнік, у нас ёсць страявая падрыхтоўка, стральба, узмоцненая фізічная падрыхтоўка. Падабаюцца і факультатыўныя заняткі, што праводзяцца на базе гарадскога аддзела МНС”.
Дзявятая школа славіцца і спецыялізаванымі па спорце класамі, якія адкрыты з 5 па 11 клас. У кожнай паралелі дзейнічаюць па два класы: п —плавальны і с — спецыялізаваны па розных відах спорту (барацьба, гімнастыка, фігурнае катанне, хакей, футбол). Для таго каб быць залічаным у гэты клас, дзіця павінна вучыцца ў спецыялізаванай спартыўнай школе дзяржаўнага ўзору, паказваць спартыўныя дасягненні. Гэта пэўная прапедэўтыка спартыўнай кар’еры. Штогод школа з’яўляецца пераможцай круглагадовай спартакіяды сярод устаноў адукацыі. У гэтым заслуга моцнай кафедры настаўнікаў фізічнай культуры і спорту. Педагогі Мікалай Мікалаевіч Філімонаў, Арцём Віктаравіч Біліба літаральна жывуць дзіцячымі інтарэсамі і дасягненнямі.
У школе актыўна развіваецца навукова-даследчая дзейнасць. Выхаванцы настаўніцы рускай мовы і літаратуры Тамары Іосіфаўны Несцяровіч Настасся Юркавец і Паліна Сапун ужо два гады запар заваёўваюць дыпломы на абласной навукова-практычнай канферэнцыі. Вучні ўстановы адукацыі з году ў год становяцца дыпламантамі розных этапаў Рэспубліканскай алімпіяды па фізічнай культуры і здароўі, гісторыі, грамадазнаўстве, працоўным навучанні, англійскай мове. Вынікова працуюць настаўніца гісторыі і грамадазнаўства Ірына Станіславаўна Міхей, настаўніцы працоўнага навучання Таццяна Пятроўна Бабко, Ірына Валер’еўна Назаранка, настаўніца англійскай мовы Ілона Іванаўна Новік, настаўніца геаграфіі Наталля Леанідаўна Логіна, настаўніца рускай мовы і літаратуры Наталля Міхайлаўна Волк.
— Мы звычайная школа, і канкурыраваць з гімназіямі па такіх прадметах, як матэматыка, фізіка, нам складана. Мы займаем сваю нішу, — каменціруе Юлія Тарасава. — Алімпіяднікі — гэта штучны тавар, гэта вучні, якія маюць вялікі патэнцыял, які неабходна раскрыць нават у межах звычайнай школы. І здорава, калі ў нас гэта атрымліваецца.
Несумненна, гордасцю школы, яе сэрцам з’яўляецца музей, прысвечаны вялікаму адміралу беларускай зямлі Г.М.Халасцякову. Музей быў створаны намаганнямі настаўнікаў і вучняў. Ён дзейнічае ўжо 33 гады, аднак 3 гады назад пад кіраўніцтвам Ю.М.Тарасавай адбылася яго маштабная рэканструкцыя і мадэрнізацыя. Пры ўваходзе ў музей гасцей сустракае стэнд, на якім размешчаны марскія вузлы, і любы жадаючы можа паспрабаваць свае сілы ў іх завязванні. Падлога музея аформлена ў выглядзе карты. Наведвальнікі бачаць тыя месцы, дзе ваяваў адмірал: Чорнае мора, Новарасійск, Геленджык. Колеравае афармленне музея вытрымана ў адценнях сіняга. Госці могуць пазнаёміцца з асноўнымі вехамі жыцця адмірала, яго подзвігамі падчас вайны, з гісторыяй роднага горада. Ёсць у музеі і ўнікальныя экспанаты: кіцель і фуражка Г.М.Халасцякова, часопісны стол і крэсла з яго рабочага кабінета, ваенна-палявы тэлефон з запісам выступлення адмірала. Сапраўднае захапленне выклікаюць макеты караблёў, створаныя рукамі школьнікаў. Сярод іх — копія парусніка “Метэор” з кабінета Г.М.Халасцякова ў Маскве.
Музей неаднаразова адзначаўся граматамі і падзякамі, атрымліваў перамогі ў разнастайных конкурсах. У ім праводзяцца музейныя ўрокі, класныя гадзіны, вядзецца краязнаўчая і пошукавая работа. Дарэчы, знаёмства першакласнікаў са школай пачынаецца менавіта з музея.
— Важна, каб па заканчэнні школы нашы вучні сталі сапраўды выхаванымі людзьмі і дастойнымі грамадзянамі сваёй краіны, — заўважае Юлія Тарасава. — Школа павінна стаць першай прыступкай на шляху да паспяховай сацыялізацыі кожнага чалавека.
Адзін з напрамкаў работы музея — наладжванне культурных сувязей, сацыяльнае ўзаемадзеянне. Дыстанцыйныя формы работы дапамагаюць устанавіць сувязь паміж музеямі з розных школ, асабліва калі яны знаходзяцца на вялікай адлегласці. Відэамасты, анлайн-сустрэчы дазваляюць праводзіць анлайн-экскурсіі, пазакласныя мерапрыемствы, канферэнцыі навучэнцаў. Так, зусім нядаўна адбыўся відэамост дружбы “Баранавічы — Геленджык” з педагогамі і навучэнцамі сярэдняй школы № 1 Геленджыка, якая таксама носіць імя Г.М.Халасцякова.
На думку Юліі Тарасавай, задача кожнага сучаснага музея заключаецца і ў тым, каб заставацца актуальным для наведвальнікаў з улікам сучасных тэхналогій. У сувязі з гэтым быў створаны віртуальны тур па музеі, які ўключае яго панарамныя здымкі, а таксама аўдыяэкскурсію. Сёлета школьны музей пачаў весці свой музейны Instagram-акаўнт. Кантэнт, які там размяшчаецца, даволі разнастайны: рэклама запланаваных мерапрыемстваў, фотаздымкі цікавых падзей, справаздачы. Сацыяльныя сеткі дапамагаюць дзяліцца вопытам з іншымі ўстановамі адукацыі, музеямі, наладжваць узаемадзеянне з калегамі.
Са школьным музеем цесна звязана дзейнасць вучэбнай бізнес-кампаніі “Дзявятачка”. “У сваёй большасці школьныя бізнес-кампаніі спецыялізуюцца на вытворчасці якой-небудзь прадукцыі. Унікальнасць нашага бізнес-праекта ў тым, што мы прапаноўваем інтэлектуальныя паслугі, дакладней, экскурсійныя, — расказвае настаўніца англійскай мовы кіраўнік музея Наталля Язерская. — З дзяўчатамі-старшакласніцамі Златай Гарэлік і Вікторыяй Капацэвіч мы рэалізавалі праект. Ён аказаўся ўдалым і карыстаецца папулярнасцю. Наш музей наведваюць дэлегацыі з іншых школ горада, рэспублікі, нават замежныя госці”.
У бізнес-кампаніі працуюць 8 экскурсаводаў. Вучні з задавальненнем праводзяць экскурсіі на трох мовах (рускай, беларускай, англійскай), а напрыканцы месяца нават атрымліваюць зарплату. Школьная бізнес-кампанія займаецца таксама вырабам сувенірнай прадукцыі марской тэматыкі.
Увагу сучаснага наведвальніка складана прыцягнуць традыцыйнай экскурсіяй. За час работы бізнес-кампаніі навучэнцы распрацавалі і рэалізавалі на практыцы экскурсіі-квесты ў залежнасці ад узросту наведвальнікаў (з малодшымі школьнікамі арганізоўваюцца гульні, старэйшым прапануюцца лагічныя заданні). У распараджэнні настаўнікаў-прадметнікаў урокі-экскурсіі і мерапрыемствы, якія праводзяцца ў межах прадметных тыдняў.
У планах педагогаў і вучняў школы яшчэ шмат цікавых задум як па развіцці музейнай прасторы, вучнёўскай бізнес-кампаніі, так і па ўкараненні разнастайных форм работы па грамадзянска-патрыятычным выхаванні. Так, у хуткім часе запланавана экскурсія на Лінію Сталіна і ўдзел школьнікаў у пошукавай рабоце. Да Дня Перамогі рыхтуецца агляд-конкурс ваенна-патрыятычнай песні, у якой удзельнічае кожны клас.
Наталля КАЛЯДЗІЧ.
Фота аўтара.
