Школьны летапіс: за 90 гадоў гімназія Лепеля прайшла вялікі шлях і заклала шматлікія традыцыі

- 17:02Новости

Напрыканцы снежня 2024 года юбілей адзначыла гімназія імя І.М.Ерашова Лепеля. За 90 гадоў пройдзены вялікі шлях і закладзены лепшыя традыцыі — адукацыйныя, духоўныя, культурныя, спартыўныя. Падрабязнасці — у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.

Гісторыя гэтай установы — перш за ўсё гісторыя сапраўдных патрыётаў. Яшчэ ў 1934-м Лепельская беларуская сярэдняя школа пачала свой першы навучальны год. І гэта была адзіная дзесяцігодка на ўвесь Лепельскі раён. Першым яе дырэктарам быў Міхаіл Францавіч Міхневіч. У 1936—1937 гадах пуцёўку ў дарослае жыццё атрымалі першыя выпускнікі. Гэта Фёдар Бурцаў, вядомы мастак, які ўвасобіў у сваіх карцінах суровыя будні вайны, Залман Абезгаўз, удзель­нік Вялікай Айчыннай вайны, кандыдат гістарычных навук.

С.А.Карабань

Гордасцю школы з’яўляюцца яе выпускнікі — Героі Савецкага Саюза Іван Міхайлавіч Ерашоў і Вячаслаў Антонавіч Квіцінскі. Са школьнай парты былі прызваны на фронт выпускнікі 1941 года Віктар Іванавіч Карабан, Яўген Яўхімавіч Азаронак. Многія з іх у пасляваенныя гады часта наведвалі школу, дзяліліся ўспамінамі.

— Помніць аб вайне, гераізме і мужнасці тых, хто змагаўся з ворагам і вызваляў ад фашысцкага на­шэсця Радзіму, — гэта значыць змагацца за мір, — упэўнена дырэктар гімназіі Святлана Карабань. — Мы ганарымся мінулым і сучасным нашай установы.

Справа герояў

У 1944 годзе Лепель быў вызвалены ад фашысцкіх акупантаў. Разам з аднаўленнем з руін горада перажыла сваё другое нараджэнне і школа. У 1949—1950 гадах яна была адноўлена, і ўжо 1 верасня 1949 года за парты селі першыя пасляваенныя вучні. Так пачаўся другі этап у гісторыі ўстановы адукацыі. Вялікую ролю ў арганізацыі вучэбнага працэсу ў той час адыграў Павел Міхайлавіч Усцінаў, настаўнік рускай мовы, заслужаны настаўнік БССР, першы пасляваенны дырэктар школы (1949—1969). У гады Вялікай Айчыннай вайны ён быў удзельнікам партызанскага руху, працаваў у партызанскай друкарні. Узнагароджаны медалём “Партызану Айчыннай вайны” I ступені.

У 1964 годзе школе было прысвоена імя яе выпускніка — Івана Ерашова. Гэта стала важным этапам у гісторыі ўстановы. Варта адзначыць настаўніцкія вытокі гэтага мужнага чалавека.

І.М.Ерашоў

Пасля заканчэння Лепельскага педагагічнага каледжа ён працаваў у школе ў Полацку, а з 1933 года быў у радах Чырвонай Арміі. Пасля заканчэння ваеннага авіяцыйнага вучылішча і ваенна-паветранай акадэміі ­ваяваў на франтах Вялікай Айчыннай вайны. У 1943 годзе на рахунку камандзіра 672-га штурмавога авіяцыйнага палка маёра І.М.Ерашова налічваліся 94 баявыя вылеты. Пад яго камандаваннем было знішчана шмат варожай тэхнікі на зямлі і ў паветраных баях. У 1944 годзе Іван Ерашоў трапіў у палон і не зламаўся ў фашысцкіх лагерах. Імя героя абавязвае. У яго гонар у школе адкрыты музей.

Наступны перыяд гісторыі школы вызначаны новымі ўкладамі пад кіраўніцтвам Уладзіміра Іванавіча Андрэева (1969—1980). Гэта быў легендарны чалавек. З красавіка 1942 па май 1945 года ваяваў у вой­сках сувязі і прайшоў баявы шлях ад Варонежа да Прагі, быў тройчы паранены. Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны I ступені і двума ордэнамі Айчыннай вайны II ступені, ордэнам “Чырвоная Зорка”, медалямі, знакамі “Выдатнік народнай асветы”, “Выдатнік асветы СССР”. Ён удзяляў вялікую ўвагу грама­дзянскаму і патрыятычнаму выхаванню вучняў праз сустрэчы з ветэранамі, палітінфармацыю, дзіцячыя грамадскія аб’яднанні.

Да вытокаў

Адна з галоўных традыцый установы — пастаянная сувязь з выпускнікамі. Рыгор Фёдаравіч ­Шаура, доктар мастацтвазнаўства, прафесар, лаўрэат прэміі “За духоўнае адраджэнне”, загадчык кафедры народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва БДУКМ; Анатоль Сяргеевіч Маўрычаў, доктар медыцынскіх навук, прафесар, намеснік дырэктара па лячэбнай рабоце Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра анкалогіі і медыцынскай радыялогіі, заслужаны ўрач Рэспублікі Беларусь; Уладзімір Міхайлавіч Кавалеўскі, капітан першага рангу, узнагароджаны ордэнам Мужнасці Расіі; Сяргей Мікалаевіч Занько, доктар медыцынскіх навук, прафесар, заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь, узнагароджаны медалём Францыска Скарыны, нагрудным знакам “Выдатнік аховы здароўя”; Эдуард Дзмітрыевіч Барадэйка, падпалкоўнік авіяцыі. Спіс можна працягваць, але відавочна галоўнае: у іх таксама былі выдатныя настаўнікі.

У 70-я гады сярэдняя школа № 2 была лепшай навучальнай установай Лепельскага раёна. Тут склаўся ўнікальны калектыў таленавітых педагогаў-энтузіястаў, ядром якога былі заслужаныя настаўнікі БССР Еўдакія Аляксандраўна Рыўкіна, Алена Пятроўна Чэкліна, Аляксандра ­Фёдараўна Занько, якой у 1978 го­дзе прысвоілі званне Героя Сацыя­лістычнай Працы за вялікія заслугі ў справе навучання і выхавання з уручэннем ордэна Леніна і залатога медаля “Серп і Молат”. Акрамя гэтага, яна была ўзнагароджана ордэнам Працоўнага Чырвонага Сцяга і нагрудным знакам “Выдатнік народнай асветы БССР”. Увасобілі ў жыццё свой прафесіяналізм таленавітыя і творчыя педагогі Валянціна Васільеўна Кордзік, Ганна Ніканораўна Андрэева, Любоў Ісакаўна Цэйрэфман, Аліна Іванаўна Трывашкевіч, Фаіна Якаўлеўна Дзямко, Ніна Мікалаеўна Созмава, Тамара Фёдараўна Зінкевіч, Лю­дміла Пятроўна Якута, Валянціна ­Андрэеўна Латышава, Аляксандр Ісакавіч Прыцкер.

Пераўтварэнні і новыя гарызонты

У 1980 годзе школа пераехала ў сучасны будынак. Падчас яго ўзвядзення тры настаўнікі-франтавікі — Міхаіл Фёдаравіч Собалеў, Анатоль Андрэевіч Астроўскі, Ула­дзімір Іванавіч Андрэеў — пасадзілі на цэнтральнай алеі тры дрэўцы. Гэта было сімвалічна: пасля заканчэння вайны яны ўвайшлі ў клас, змяніўшы вінтоўку на ручку і ўказку. Пазней Міхаіл Собалеў (настаўнік фізікі) прысвяціў гэтай падзеі верш, які стаў свайго роду запаветам нашчадкам. На тэрыторыі ўстановы адкрылі мемарыяльны знак “Тры дубочкі” як сімвал мужнасці і нязломнай волі настаўнікаў-франтавікоў.

З 1988 года дырэктарам стала Яўгенія Віктараўна Ганчар, настаўніца гісторыі і грамадазнаўства. За 17 гадоў кіраўніцкай працы яна адыграла вялікую ролю ў фарміраванні і згуртаванні новага калектыву, у тым, каб веды і вопыт настаўнікаў-ветэранаў перадаваліся маладым педагогам. 90-я былі пераломнымі ў жыцці краіны, а значыць, і школы. Аналіз, асэнсаванне, сістэматызацыя назапашанага вопыту, ды і проста сіла традыцый у сплаве з імкненнем ісці насустрач новым адкрыццям далі плён. Ва ўстанове адукацыі развівалася вучнёўскае самакіраванне, актыўна працавалі піянерская і камсамольская арганізацыі. Школу часта наведвалі ветэраны Вялікай Айчыннай вайны.

У 1997—2023 гадах дырэктарам школы была настаўніца англійскай мовы Раіса Уладзіміраўна Баравец, узнагароджаная знакам “Выдатнiк асветы”. Яна падтрымала, працягнула і прыўнесла ў працу зарад баявога духу, энергіі, аптымізму, згуртаванасці і, галоўнае, прафесіяналізму. Раіса Уладзіміраўна з’яўлялася дэпутатам гарадскога Савета дэпутатаў. У 2018 годзе ёй было прысвоена званне “Ганаровы грамадзянін Лепельскага раёна”. Яна бясспрэчны лідар, свайго роду візітная картка пэўнага перыяду гісторыі школы, якая ў 2007 годзе была пераўтворана ў гімназію № 1 Лепеля. Гэта стала лагічным крокам у развіцці ўстановы адукацыі, адкрыўшы перад вучнямі і педагогамі новыя магчымасці. З 2008 года тут пачалі працаваць у інавацыйным рэжыме. Настаўнікі актыўна ўключыліся ў рэалізацыю рэспубліканскіх праектаў па эўрыстычным навучанні, міжпрадметнай інтэграцыі. У 2011 годзе ўстанова атрымала сваю цяперашнюю назву — гімназія імя І.М.Ерашова Лепеля, захаваўшы памяць пра славутага выпускніка і працягваючы развіваць традыцыі якаснай адукацыі.

Звініць званок…

Гімназія сёння — гэта сучасная ўстанова адукацыі з высока­кваліфікаванымі кадрамі і выдатнай матэрыяльна-тэхнічнай базай. Дарэчы, з 68 педагогаў 15 — яе выпускнікі. Калектыў узначальвае Святлана Карабань, настаўніца мастацтва. Адзін з прыярытэтаў кіраўніка — усебаковае развіццё вучняў, іх агульнай культуры праз далучэнне да духоўна-маральных каштоўнасцей, асобасна арыентаванае навучанне і выхаванне. Сярод галоўных кірункаў работы гімназіі — стваральная праца па захаванні гістарычнай памяці праз даследчую і краязнаўчую дзей­насць.

Вялікая ўвага ўдзяляецца задавальненню патрэб і інтарэсаў усіх 797 гімназістаў. Працуюць шматлікія аб’яднанні па інтарэсах інтэлектуальнага, дэкаратыўна-прыкладнога, мастацка-эстэтычнага, спартыўнага кірункаў. Актыўна дзейнічаюць клубы грамадзянскай і патрыятычнай накіраванасці, піянерская дружына, пярвічка БРСМ. І сёння гімназія па-ранейшаму вядзе новыя пакаленні вучняў да новых вяршынь. З 2007 па 2024 год 144 выпускнікі скончылі гімназію з залатым медалём, а на ЦТ і ЦЭ было атрымана 8 стабальных сертыфікатаў. Больш за 90 працэнтаў выпускнікоў штогод паступаюць у вышэйшыя навучальныя ўстановы. Настаўнікі і вучні разам ствараюць новыя старонкі школьнага летапісу. І колькі б гадоў ні было, тут, як заўсёды, зві­ніць званок, ідзе настаўнік у клас… І запальвае іскрынкі цікавасці і дабра ў сэрцах вучняў, вядзе іх да новых адкрыццяў і здзяйсненняў.

Людміла КУРЫЛЬЧЫК
Фота прадастаўлены ўстановай