Нацыянальны дзіцячы форум “Супрацоўніцтва і партнёрства ў імя будучыні” завяршыўся ўчора ў Мінску. Ён доўжыўся два дні, сабраўшы разам 120 чалавек. Свае прапановы па аб’яднанні намаганняў прадставілі  члены Рэспубліканскага каардынацыйнага савета маладзёжных парламентаў, лідары раённых і гарадскіх маладзёжных парламентаў, органаў вучнёўскага самакіравання, члены дзіцячай палаты БРПА, актывісты БРСМ і іншых грамадскіх аб’яднанняў, маладыя журналісты з усёй краіны. Усе яны ўдзельнічаюць у вучнёўскім самакіраванні. Традыцыйна ініцыятарам лідарскай сустрэчы стала Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь і Нацыянальны цэнтр мастацкай творчасці дзяцей і моладзі.

Зрабіце вы. А мы дапаможам

Цэнтральнай падзеяй форуму стаў адкрыты дыялог “Моладзь. Супрацоўніцтва. Партнёрст­ва”. Свае пытанні маладзёжныя лідары змаглі адрасаваць дарослым: міністру адукацыі Рэспублікі Беларусь Ігару Карпенку, дырэктару Нацыянальнага цэнтра мастацкай творчасці дзяцей і мола­дзі Надзеі Васільчанка, Старшыні Пастаяннай камісіі Савета Рэспублікі Нацыянальнага Сходу Рэспублікі Беларусь па адукацыі, навуцы, культуры і сацыяльным развіцці Віктару Сірэнку, Старшыні Пастаяннай камісіі па ахове здароўя, фізічнай культуры, сямейнай і маладзёжнай палітыцы Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь Людміле Макарынай-Кібак, кіраўнікам БРПА і БРСМ. Пляцоўкай для сустрэчы стаў Беларускі дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчын­най вайны, што сімвалічна ў год 75-годдзя вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Міністр адукацыі Ігар Карпенка так абгрунтаваў магчымасць лішні раз паглыбіцца ў гэтую тэму: “Мы павінны разумець: так, як мы, дарослыя, ведаем гісторыю Вялікай Айчыннай вайны, школьнікі наўрад ці ведаюць. Часам тое, што адбываецца навокал, забываецца, а часам увогуле праўда  перакрэсліваецца і выносіцца як ісціна тое, што яшчэ ўчора было непрымальным. Таму наша задача — данесці да дзяцей гістарычную праўду.  Мы не павінны забываць подз­віг нашых дзядоў і прадзедаў, людзей, якія аднаўлялі краіну з разрухі. Мой дзед ваяваў, я ведаю пра гэта па яго аповедах і таму мог супаставіць іх з напісаным у падручніках. Сённяшнім жа школьнікам больш складана ўспрымаць гэта. Яны атрымліваюць інфармацыю з розных крыніц, у тым ліку з інтэрнэту. Выбраць правільную інфармацыю, данесці гэтую праўду — задача настаўніка”.

Юныя ўдзельнікі форуму падзяліліся з прысутнымі сваімі развагамі па тэме вайны і перамогі, прадставіўшы некаторыя вынікі акцыі “Беларусь памятае”, у тым ліку быў прачытаны верш юнай паэтэсы Аляксандры Салей, школьніцы са Скідзеля. Прадстаўнікі дэлегацый усіх абласцей усклалі кветкі да абеліска загінуўшым воінам-вызваліцелям.

Пачынаючы размову з моладдзю, Ігар Васіль­евіч сказаў: “Сёння спрошчаная перадача інфармацыі, ведаў ад аднаго пакалення другому не з’яўляецца важным складнікам сістэмы адукацыі. Адукацыя накіравана на тое, каб падрыхтаваць маладое пакаленне да выхаду ў дарослае жыццё. На мой погляд, тут самае важнае фарміраванне трох галоўных якасцей: грамадзяніна, сем’яніна і толькі потым — прафесіянала”. І ў многім, на яго думку, гэтаму фарміраванню спрыяе якраз выхаваўчая дзейнасць у школе. “Вучнёўскае самакіраванне не цацка, не забава для педагога і для навучэнца. Гэта важны кампанент, без якога сучасная адукацыя не можа развівацца”. Акрамя таго, зазначыў міністр, усе канструктыўныя маладзёжныя прапановы будуць пачуты, прааналізаваны і пакладзены ў аснову стратэгіі дзяржаўнай маладзёжнай палітыкі, якая цяпер распрацоўваецца на перыяд да 2030 года.

Для выказвання сваіх прапаноў у ўдзель­нікаў бы­ло дастаткова часу, а падчас гутаркі з дарослымі яны пастараліся задаць усе пытанні, якія іх хвалююць.

Дзмітрыю Варанюку было адрасавана пытанне пра новыя ідэі маладзёжных праектаў. У праватнасці, ён анансаваў праграму “БРСМ-smart”, якая павінна быць рэалізавана ў найбліжэйшыя два гады: “Яна аб’яднае нашы сайт, дадаткі і карткі — членскія білеты. Сёння мы вя­дзём перамовы з еўрапейскай сістэмай, Расійскай Фэдэрацыяй, іншымі краінамі СНД, з Кітаем, каб картка члена БРСМ дзейнічала ва ўсім свеце і давала прыярытэтныя магчымасці, напрыклад, на вывучэнне замежных моў, наведванне адукацыйных курсаў, заняткаў у сферы здаровага ладу жыцця і інш. Будзе прадугледжана сістэма балаў (яна працуе на тэрыторыі Казахстана, і яе мы хочам пераняць): за актыўны ўдзел у мерапрыемствах, перамогу ў конкурсах вы атрымліваеце балы. Накапіўшы іх, можаце, напрыклад, аплаціць імі вадзіцельскія курсы.

Да ўдзелу ў праекце “Беларусь памятае” будуць запрошаны ўсе рэгіёны, маладым людзям будзе прапанавана збіраць фота іх прадзедаў-ветэранаў. З іх будзе створаны альбом, і 3 ліпеня ён будзе ўрачыста перададзены ў музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. Праз паўтара тыдня беларуская маладзёжная дэлегацыя прыме ўд зел у Міжнародным фестывалі “Студэнцкая вясна краін Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва”. У чэрвені ў Беларусі пройдзе Дзень моладзі, потым, падчас фестывалю “Славянскі базар”, самыя таленавітыя маладыя людзі выступяць на галоўнай сцэне, пакажуць свае ўменні на чэмпіянатах па скейтбордынгу, па street ball і BMX”.

Але Дзмітрый Варанюк падкрэсліў: “Хоць у нас ідэй шмат, мы хочам падтрымліваць не свае, а вашы праекты. Таму мы заўсёды на сувязі, чакаем любых задумак, ідэй. Вы ў любы час можаце звяртацца да мяне ў сацыяльных сетках, і я асабіста з кожным з вас гэта абмяркую”. Магчымасць хутка выказаць сваю прапанову прадстаўлялі нават бэйджы ўдзельнікаў у выглядзе QR-блакнотаў — каб выказацца, дастаткова націснуць адну кнопку.

Міністр адукацыі ў сваю чаргу таксама па­прасіў маладых людзей не ставіцца да дарослых як да тых, хто абавязаны іх забаўляць, займаць пэўнымі справамі: “Менавіта вы павінны быць ініцыятарамі, вы павінны агучваць ідэі, а дарослыя, педагогі абавязаны вам дапамагчы іх рэалізаваць. Толькі так гэта будзе супрацоўніцтва — і дзяцей, і дарослых, і педагогаў, і грамадскасці, і дэпутатаў”.

Дарэчы, Дзмітрый Варанюк зазначыў, што ў моладзі сапраўды шмат ініцыятыў. Найперш яны тычацца IT і прасоўвання іх у сферу сучасных спосабаў навучання, падачы інфармацыі. Па ініцыятыве моладзі, ладзяцца чэмпіянаты па субкультуры, актыўна развіваецца кіберспорт і інш..

Было пытанне пра развіццё парламентарызму ў Беларусі. Віктар Сірэнка расказаў, што плануецца стварыць мала­дзёжны парламент пры Парламенцкім сходзе Рэспублікі Беларусь. “Супрацоўніцтва з вамі нам не толькі цікава, але і надзвычай неабходна нашай дзяржаве”, — адзначыў ён. Што да ўжо існуючых мала­дзёжных структур, ён сказаў: “У нас тут ёсць лідары — Мінск, дзе даўно склаліся і развіваюцца традыцыі маладзёжнага парламентарызму. Ёсць і рэгіёны (Магілёўская і Брэсц­кая вобласці), дзе пакуль не створаны абласныя маладзёжныя парламенты, а значыць, няма і дэлегатаў ад гэтых абласцей пры Парламенцкім схо­дзе Рэспублікі Беларусь. Мы чакаем, што гэтая сітуацыя выправіцца, каб быў паўнапраўны маладзёжны парламент і каб у перспектыве ён змог супрацоўнічаць з маладзёжнымі парламентамі, якія дзейнічаюць у краінах-суседках, і з Еўрапейскім маладзёжным парламентам. Таму ёсць надзея, што наша моладзь будзе размаў­ляць і з Поўначчу, і з Поўднем, і з Усходам, і з Захадам на роўных, па-маладзёжнаму прама і адкрыта”.

Адукацыйныя пытанні

Большасць сваіх пытанняў школьнікі адрасавалі міністру адукацыі. Традыцыйна адчувалася трывожнасць зменамі ва ўступнай кампаніі. Калі гаварыць пра новую сістэму ацэнь­вання на ЦТ, то тут старшакласнікі пагадзіліся, што новая сістэма падліку агульных балаў не змяніла ключавы падыход “галоўнае — ведаць прадмет”, а вось перспектыва ўвядзення новых форм экзаменаў іх сапраўды бянтэжыць. У прыватнасці, магчымасць увядзення абавязковага сачынення. На што міністр адказаў: на напісанне сачыненняў педагогам варта рабіць упор на ўроках, каб дзеці ўмелі прыгожа і даступна данесці сваю думку, але пытанне абавязковага экзамену ў форме сачынення не стаіць.

Але ў той жа час Ігар Васільевіч выказаў сваю пазіцыю наконт магчымасці завочнага навучання ва УВА адразу пасля школы. Ён перакананы, што ад гэтага правіла трэба адыходзіць, бо гэта паспрыяе і павышэнню якасці адукацыі, і занятасці моладзі (часта навучэнцы завочных аддзяленняў нідзе не працуюць і заняты толькі падчас сесій).

На пытанне “Ці не разглядаецца магчы­масць падаваць дакументы беларускімі абітурыентамі адразу ў некалькі УВА?” Ігар Карпенка сказаў катэгарычнае “не”: “Трэба мэтанакіравана выбіраць прафесію. Калі мы перайшлі да профільнай адукацыі ў старшых класах, то да паступлення ў профільны клас школьнікі павінны сфарміраваць прыярытэт: куды пойдзеш вучыцца, якую прафесію будзеш атрымліваць? Бегатня ад установы да ўстановы да свядомага выбару прафесіі не прывядзе”.

Навучэнца педагагічнага класа вельмі хвалявала пытанне павышэння прэстыжу педагагічнай прафесіі, у прыватнасці, павышэння конкурсу на педагагічныя спецыяльнасці. Міністр пагадзіўся, што гэта ключавы момант у адукацыі, таму для выпраўлення сітуацыі шмат робіцца апошнія два гады.  Так, ён расказаў пра якасныя змяненні ў гэтым кірунку: ад павышэння парога пры паступленні і прыярытэтаў для медалістаў — да вяртання да сістэмы педагагічных класаў. І нагадаў: “Прыярытэт прафесіі настаўніка не вызначаецца толькі памерам заработнай платы і інш. Аўтарытэт настаўніка фарміруецца ўсім грамадствам, пачынаючы ад татаў і мам, якія дазваляюць сабе абражаць настаўніка, рабіць заўвагі, выказваць нездаволенасць нізкай адзнакай у дзённіку, ды яшчэ і ў прысутнасці дзяцей. Хіба можна ўявіць такую сітуацыю пару дзесяцігоддзяў назад?”

Тэмамі гутаркі сталі перспектывы міжнароднага абмену навучэнцамі сярэдніх спецыяльных устаноў адукацыі і мэтазгоднасць атрымання адукацыі за мяжой, найбольш запатрабаваныя прафесіі на найбліжэйшыя гады і магчымасці частковай занятасці для непаўналетніх, перспектывы развіцця беларускамоўных устаноў адукацыі Беларусі і магчымасці атрымаць свой першы працоўны вопыт маладым спецыялістам і інш.

Дар’я Шлапакова, намеснік Рэспубліканскага каардынацыйнага савета маладзёжных парламентаў, прыслухоўваючыся да кожнага слова ў зале, загарнула апошнія старонкі свайго пухлага блакнота. “Гэта, хутчэй за ўсё, апошні мой форум у якасці школьніцы і прадстаўніка маладзёжнага парламента, бо сёлета я выпускаюся і свае пасады пакідаю. Мне прыемна было пачуць спікераў, убачыць знаёмых удзельнікаў, а яшчэ больш — незнаёмых, бо гэта значыць, што нам на змену прыйшлі новыя людзі — актыўныя, зацікаўленыя ў пачатай справе”, — сказала Дар’я.

Як будуць развівацца далей маладзёжныя ініцыятывы, юныя ўдзельнікі форуму абмяркоўвалі ўчора на базе Мінскага дзяржаўнага адукацыйна-аздараўленчага цэнта “Лідар”. Акрамя таго, яны на інтэрактыўных пляцоўках асвойвалі валанцёрскі менеджмент і эфектыўныя мадэлі вучнёўскага самакіравання, вучыліся ствараць прывабны імідж лідара з дапамогай PR-тэхналогій, паглыбляліся ў праектную дзейнасць, засвойвалі правілы маладзёжнага парламентарызму.

Святлана НІКІФАРАВА.
Фото Ксеніі СЧАСНАЙ.