Сумеснае пасяджэнне калегій Міністэрства адукацыі, Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь і Міністэрства асветы і Міністэрства навукі і вышэйшай адукацыі Расійскай Федэрацыі стала фінальным і самым значным пунктам трохдзённай сумеснай работы беларускіх і расійскіх экспертаў у сферы адукацыі. У мерапрыемстве ўзялі ўдзел міністр адукацыі нашай краіны Ігар Карпенка, міністр навукі і вышэйшай адукацыі Расійскай Федэрацыі Валерый Фалькоў.
На сумесным пасяджэнні разглядаліся пытанні забеспячэння функцыянавання агульнай адукацыйнай прасторы Саюзнай дзяржавы, адзінай навукова-тэхналагічнай прасторы, а таксама мерапрыемствы па рэалізацыі ўзгодненай маладзёжнай палітыкі ў Саюзнай дзяржаве.
“Беларусь і Расія зацікаўлены ў адзінай адукацыйнай прасторы”, — адзначыў міністр адукацыі Ігар Карпенка перад пачаткам калегіі. — Сёння на абмеркаванне вынесены тры асноўныя пытанні. Галоўная ж тэма — далейшае прасоўванне адзінай адукацыйнай прасторы Саюзнай дзяржавы, уніфікацыя падыходаў ва ўмовах пандэміі, а таксама ўніфікацыя падыходаў уступнай кампаніі. Я не думаю, што сёння мы зможам поўнасцю адказаць на гэтае пытанне. Але ўніфікацыя ўжо ёсць.
Сёння грамадзяне Расіі, у адпаведнасці з нашымі нарматыўнымі дакументамі, могуць здаць ЦТ і паступіць на бюджэт у беларускія ВНУ. Грамадзяне Беларусі могуць, адпаведна, здаць АДЭ і гэтак жа паступіць у расійскія ВНУ. У гэтым ужо ёсць пэўная ўніфікацыя і адзіныя падыходы. Але зразумела, што пытанне магчымага збліжэння ЦТ і АДЭ патрабуе сур’ёзнай, больш дэталёвай прапрацоўкі”, — сказаў Ігар Карпенка.
Міністр падкрэсліў, што гэтае пытанне няпростае. “Гэта розныя па форме і змесце экзамены. У нас ёсць нацыянальны кантэнт, і мы не можам яго выключыць. У прыватнасці, беларуская мова і гісторыя Беларусі. Таму гэтае пытанне абмяркоўваецца, — адзначыў ён. — Мы таксама вялі размову аб магчымасці пашырэння прыёму нашых грамадзян на навучанне ў Расію і магчымасці выдзялення дадатковых квот Урадам Расійскай Федэрацыі менавіта па тых спецыяльнасцях, па якіх у нас падрыхтоўка не вядзецца. Напрыклад, некаторыя спецыяльнасці ў галіне ядзернай энергетыкі, космасу”.
Як адзначыў намеснік Дзяржаўнага сакратара Саюзнай дзяржавы Віктар Сірэнка, профільныя міністэрствы дзвюх краін працуюць дастаткова прадукцыйна. “Для нас важна, што ёсць здаровая цікавасць да адукацыйнага асяроддзя Беларусі, дзе працуюць два філіялы расійскіх універсітэтаў. Міністр навукі і вышэйшай адукацыі Расіі Валерый Фалькоў азнаёміўся з гэтай базай, з праграмамі, якія ажыццяўляюцца, наогул з дзейнасцю гэтых універсітэтаў”, — сказаў намеснік Дзяржаўнага сакратара Саюзнай дзяржавы.
Па яго словах, расійскі бок выказаў жаданне наведаць Беларуска-Расійскі ўніверсітэт у Магілёве, які з’яўляецца адзіным універсітэтам у краіне, дзе праводзіцца навучанне студэнтаў па расійскіх і беларускіх праграмах. Па лініі Саюзнай дзяржавы, Пасткама было праведзена абнаўленне гэтага ўніверсітэта. Ён ужо ў новых сценах, з новымі лабараторыямі і напрамкамі дзейнасці. “Хочацца таксама ўспомніць Форум універсітэтаў інжынерна-тэхналагічнага профілю Саюзнай дзяржавы, які праходзіць на базе БНТУ. У наступным годзе ён будзе юбілейным, дзясятым. Да гэтага форуму праяўляюць цікавасць у тым ліку іншыя краіны і іншыя ВНУ”, — паведаміў намеснік дзяржсакратара.
Важным напрамкам сумеснай дзейнасці з’яўляецца развіццё міжрэгіянальнага супрацоўніцтва. Больш за 89 расійскіх рэгіёнаў актыўна супрацоўнічаюць з нашай краінай у сферы адукацыі.
Рэалізуецца міжведамасная праграма мерапрыемстваў па ўмацаванні міжуніверсітэцкага ўзаемадзеяння і павышэнні акадэмічнай мабільнасці навучэнцаў, навуковых і навукова-педагагічных работнікаў адукацыйных арганізацый вышэйшай адукацыі Расіі і Беларусі.
Існуючая ў цяперашні час нарматыўная прававая база ў цэлым забяспечвае роўныя магчымасці для навучэнцаў дзвюх краін на даступную і якасную адукацыю на ўзроўнях агульнай сярэдняй адукацыі.
Сумесна з расійскім бокам сфарміраваны новы склад сумеснай беларуска-расійскай групы па пытаннях развіцця сістэмы бесперапыннай прафесійнай адукацыі для высокатэхналагічных і навукаёмістых вытворчасцей Беларусі і Расіі. Разглядаюцца пытанні стварэння эфектыўнага адукацыйнага асяроддзя для фарміравання ў навучэнцаў надпрафесійных кампетэнцый (soft skills); прымянення сеткавых механізмаў пры рэалізацыі адукацыйных праграм сярэдняй прафесійнай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі; арганізацыі ранняй прафарыентацыі (прафесійнай падрыхтоўкі) школьнікаў.
Віктар Сірэнка таксама адзначыў, што пандэмія, канечне, унесла свае карэктывы ў планы дзвюх краін. “Злёт турыстаў, злёт натуралістаў, алімпіяда Саюзнай дзяржавы не могуць праходзіць дыстанцыйна. Мы спадзяёмся, што ўсё ж такі новы год дазволіць нам выканаць тыя задачы, якія мы перад сабой паставілі. Пры дыстанцыйных зносінах усё-такі не хапае чалавечнасці. Душэўнасць праз экран перадаць цяжэй”, — дадаў ён.
***
Мяркуючы па эмоцыях і працоўным настроі, якія панавалі ў канферэнц-зале “Прэзідэнт-атэля”, дзе праходзіла сумесная калегія, гэта сапраўды так.
Міністр адукацыі нашай краіны Ігар Карпенка ў сваім выступленні адзначыў, што, нягледзячы на эпідэмічную сітуацыю, узаемадзеянне міністэрстваў Расіі і Беларусі ў сферы адукацыі не страціла сваёй дынамікі. “Арыенцірамі сумеснай работы выступаюць прыярытэтныя кірункі і першачарговыя задачы далейшага развіцця Саюзнай дзяржавы на 2018—2022 гады. А ў цэнтры нашай увагі — стварэнне агульнай адукацыйнай прасторы і рэалізацыя маладзёжнай палітыкі Саюзнай дзяржавы.
Ведамствамі дзвюх краін былі прыкладзены максімальныя намаганні па фарміраванні механізма сумеснай акрэдытацыі ўстаноў вышэйшай адукацыі. У выніку падпісана адпаведнае пагадненне і створаны прававыя ўмовы для правядзення такой дзейнасці.
У найбліжэйшы час у Рэспубліцы Беларусь плануецца стварэнне Нацыянальнага агенцтва па забеспячэнні якасці адукацыі. У сувязі з гэтым мы зацікаўлены ў вывучэнні вопыту функцыянавання Федэральнай службы па наглядзе ў сферы адукацыі, а таксама ў супрацоўніцтве з Расійскай акадэміяй адукацыі і Вышэйшай школай эканомікі па навучанні нацыянальных экспертаў у галіне ацэнкі якасці адукацыі. Таксама лічым мэтазгодным распрацаваць дарожную карту па абмене вопытам у сферы кіравання якасцю адукацыі.
Важным і эфектыўным кірункам работы па збліжэнні сістэм адукацыі з’яўляецца сумесная распрацоўка вучэбна-метадычных дапаможнікаў. Ужо распрацаваны вучэбна-метадычны дапаможнік “Гісторыя Вялікай Айчыннай вайны”, які з’яўляецца першым у серыі дапаможнікаў пад агульнай назвай “Расія і Беларусь: старонкі агульнай гісторыі”.
Не раз падкрэслівалася важнасць захавання агульнай гістарычнай памяці і павышэння ў моладзі грамадзянскай адказнасці за сучаснасць і будучыню нашых краін. У сувязі з гэтым важна актывізаваць сумесную дзейнасць па распрацоўцы праекта Саюзнай дзяржавы, які тычыцца функцыянавання Полацкага кадэцкага корпуса, у якім бы разам вучыліся дзеці з Рэспублікі Беларусь і Расійскай Федэрацыі. Рэалізацыя гэтага праекта будзе спрыяць фарміраванню не толькі ведаў і ўменняў, але і высокіх маральна-псіхалагічных якасцей”, — адзначыў Ігар Карпенка.
“Беларусь і Расія маюць агульныя падыходы ў пытаннях адукацыі, — падкрэсліў міністр навукі і вышэйшай адукацыі Расіі Валерый Фалькоў. — У нас абсалютна агульнае разуменне адукацыі. Я наведваў Беларускі нацыянальны тэхнічны ўніверсітэт, завод “Палітэхнік”. Прыярытэтам дзейнасці аднаго з вядучых беларускіх універсітэтаў з’яўляецца інавацыйны складнік, усё тое, што звязана з перадачай ідэй, іх увасабленнем у тэхналогіі, камерцыялізацыяй, вывадам іх на рынак.
Уласна, такія ж задачы перад сабой ставяць і расійскія ўніверсітэты. Прасцей кажучы, адукацыя не проста сама па сабе каштоўнасць і самамэта. Універсітэты павінны рабіць значны ўклад у развіццё эканомікі, і ў гэтым у беларускіх і расійскіх універсітэтаў аднолькавае разуменне”.
Па словах Валерыя Фалькова, важна ўсё гэта агульнае захаваць, каб ствараць магчымасці для акадэмічнай мабільнасці студэнтаў і выкладчыкаў, для сумеснай рэалізацыі праектаў у інтарэсах дзвюх краін. “Калі ўзяць навуку, то па шэрагу праектаў расійскія навукоўцы зацікаўлены прыехаць у Беларусь, каб вывучаць унікальныя помнікі гісторыі, архітэктуры, праводзіць археалагічныя раскопкі.
Калі ўзяць Расію, то яна можа даць унікальныя магчымасці правядзення, дапусцім, марскіх экспедыцый, даследаванняў у ядзернай фізіцы — тое, у чым зацікаўлены студэнты, маладыя навукоўцы, аспіранты і выкладчыкі вядучых беларускіх ВНУ. Таму трэба працаваць крок за крокам, паслядоўна, улічваючы інтарэсы абедзвюх краін”, — адзначыў міністр навукі і вышэйшай адукацыі Расійскай Федэрацыі.
***
Міністр асветы Расіі Сяргей Краўцоў выступіў з ініцыятывай стварэння Асацыяцыі школ Расіі і Беларусі. Сяргей Сяргеевіч падключыўся да работы сумеснай калегіі ў рэжыме анлайн.
“Вывядзенню ўзаемадзеяння адукацыйных ведамстваў на сістэмны ўзровень магло б паслужыць стварэнне Асацыяцыі школ Расіі і Беларусі ў мэтах развіцця школьных абменаў, стажыровак выкладчыкаў на базе школ-партнёраў, фарміравання сумесных адукацыйных праграм з прыцягненнем вядучых ВНУ педагагічнага профілю Расіі і Беларусі. У якасці апорнай арганізацыі прапаную вызначыць Міжнародны цэнтр адукацыі “Інтэрдам” імя Стасавай”, — прапанаваў Сяргей Краўцоў.
Пра развіццё агульнай інклюзіўнай прасторы гаварыў намеснік міністра адукацыі Беларусі Аляксандр Кадлубай. Тэма актуальная для абедзвюх краін, таму сумесная работа над арганізацыйным, вучэбна-метадычным складнікам будзе карыснай як для беларускага боку, так і для расійскага. Надзённым з’яўляецца пытанне стварэння адзінай лічбавай прасторы. Пандэмія падштурхнула спецыялістаў Расіі і Беларусі рухацца ў гэтым кірунку хутчэй, а калі намаганні аб’яднаць, то эфект падвоіцца.
Са сваім калегам пагадзіўся намеснік міністра асветы Расіі Віктар Басюк, які ў сваю чаргу засяродзіўся на якасці школьнай адукацыі, якая немагчыма без засваення кампетэнцый ХХІ стагоддзя, эфектыўнай дыягностыкі школьных ведаў, развіцця педагагічнай і вучнёўскай мабільнасці. Актуальнай застаецца самаадукацыя настаўнікаў. А лічбавізацыя адукацыі патрабуе авалодання новымі ведамі і практыкамі. Стварэнне агульнай адукацыйнай прасторы дазволіць педагогам пашырыць свой педагагічны кругагляд.
Спектр пытанняў сумеснай калегіі быў даволі шырокім. Гаварылі пра развіццё прафесійнай адукацыі ва ўмовах лічбавізацыі грамадства і эканомікі, пра ўзаемадзеянне ў галіне дадатковай адукацыі, арганізацыі адпачынку і аздараўлення дзяцей і моладзі. Асобна вялася гаворка пра перспектывы навукова-тэхнічных праграм Саюзнай дзяржавы, пра прэміі Саюзнай дзяржавы ў галіне навукі і тэхнікі.
Дарэчы, па словах старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Аляксандра Шуміліна, прэміі Саюзнай дзяржавы ў галіне навукі і тэхнікі ўпершыню ўручаць у красавіку 2021 года. Іх атрымаюць тры навуковыя калектывы.
У выніку ўдзельнікі сумеснага пасяджэння калегій прынялі вялікі план мерапрыемстваў па развіцці супрацоўніцтва ў галіне адукацыі і навукі да канца 2021 года паміж профільнымі ведамствамі дзвюх краін.
Былі падпісаны пратакол сумеснага пасяджэння калегій профільных ведамстваў, пратакол 6-га пасяджэння камісіі па фарміраванні адзінай навукова-тэхналагічнай прасторы Саюзнай дзяржавы, план мерапрыемстваў у сферы маладзёжнай палітыкі на 2021 год, а таксама 14 дагавораў паміж вышэйшымі ўстановамі адукацыі Рэспублікі Беларусь і Расійскай Фэдэрацыі.
Сярод іх — Рэспубліканскі інстытут прафесійнай адукацыі (Беларусь) і Інстытут развіцця прафесійнага адукацыі (Расія), БДУІР і “МІРЭА — Расійскі тэхналагічны ўніверсітэт”.
Вольга ДУБОЎСКАЯ.
Фота БелТА.
