Малады настаўнік, якому даводзіцца праводзіць першыя ў жыцці ўрокі, мабыць, у душы адчувае тое ж самае, што артыст на сцэне. Дзверы класа зачыняюцца, і ты застаешся адзін на адзін з некалькімі дзясяткамі пар дапытлівых вачэй, якія дасканала вывучаюць цябе. Дзеці заўважаюць усё да дробязей: як ты апрануты, тваю паходку, лёгкасць і нязмушанасць рухаў, дрыжанне голасу, уменне трымацца перад аўдыторыяй, прадметныя веды. Неабходны час, каб знайсці свой уласны стыль, сваю манеру паводзін у педагагічным асяроддзі, каб стаць Настаўнікам з вялікай літары і ніколі не пашкадаваць аб тым, што выбраў гэты шлях. Сярод шматлікіх праблем, з якімі сутыкаюцца маладыя спецыялісты, не апошняе месца займае праблема падрыхтоўкі і правядзення ўрокаў. У чым перадумова паспяховага ўрока? На якія моманты пры падрыхтоўцы варта звярнуць асаблівую ўвагу? Якія памылкі робяць пачынаючыя настаўнікі і як іх пазбегнуць? Аб гэтым і не толькі наш карэспандэнт гутарыць з намеснікам начальніка ўпраўлення вучэбна-метадычнай работы Акадэміі паслядыпломнай адукацыі Алай Георгіеўнай СЕМЯНОВІЧ.
— Ала Георгіеўна, на ваш погляд, які ён — сучасны ўрок? У чым перадумова паспяховага прадукцыйнага ўрока?
— Існуе вялікая колькасць азначэнняў паняцця “ўрок”. Напрыклад, В.Сухамлінскі даў такое азначэнне ўроку: “Урок — гэта люстэрка агульнай і педагагічнай культуры настаўніка, мерка яго інтэлектуальнага багацця, паказчык яго кругагляду, эрудыцыі”. Па словах жа М.Скаткіна, “урок — гэта клетачка педагагічнага працэсу. У ім, як сонца ў кроплі вады, адлюстроўваюцца ўсе яго бакі. Калі не ўся, то значная частка педагогікі канцэнтруецца ва ўроку”. У педагагічнай літаратуры апошніх гадоў айчынны педагог-вучоны Ю.А.Канаржэўскі дае азначэнне сучаснаму ўроку. Па яго меркаванні, сучасны ўрок — гэта перш за 
ўсё ўрок, на якім настаўнік умела выкарыстоўвае ўсе магчымасці для развіцця асобы навучэнца, яе актыўнага разумовага росту, глыбокага і ўсвядомленага засваення ведаў, для фарміравання яе маральных асноў.
Урок — гэта маленькі твор мастацтва з завязкай, кульмінацыяй і развязкай, на якім закранаюцца тонкія струны дзіцячай душы. І калі яны загучаць, як адзіная мелодыя, то ўрок удаўся. Важна, каб на кожным уроку дзіця перажывала радасць адкрыцця, каб у яго фарміравалася вера ў свае сілы. Урок — гэта сутворчасць настаўніка і навучэнцаў, дзе абавязкова прысутнічае імправізацыя.
Сучасны ўрок — гэта цэласны, абмежаваны пэўнымі межамі часу адрэзак адукацыйнага працэсу, галоўнай мэтай якога з’яўляецца развіццё асобы кожнага навучэнца ў працэсе навучання і выхавання. У ім прадстаўлены ва ўзаемадзеянні ўсе асноўныя элементы адукацыйнага працэсу: мэты, змест, метады і арганізацыя. Якасць урока залежыць ад правільнага вызначэння кожнага з гэтых кампанентаў і іх рацыянальнага спалучэння. Перадумова паспяховага ўрока — у якасці яго падрыхтоўкі.
— Вельмі часта маладыя спецыялісты адчуваюць цяжкасці ў падрыхтоўцы і правядзенні ўрока. На якія моманты пры планаванні варта звярнуць увагу?
— “З урока пачынаецца вучэбна-выхаваўчы працэс, урокам ён і заканчваецца. Усё астатняе ў школе адыгрывае хоць і важную, але дапаможную ролю, дапаўняючы і развіваючы ўсё тое, што закладваецца ў ходзе ўрокаў”, — так ацаніў урок Ю.А.Канаржэўскі. Урокі бываюць рознымі: добрымі і дрэннымі, цікавымі і сумнымі, пазнавальнымі і марнымі. Сапраўдны ўрок пачынаецца не са званка, а задоўга да яго. Для таго каб урок стаў сапраўды навучальным, яго варта дакладна падрыхтаваць, спраектаваць. Як канструктар рыхтуе праект будучай машыны, а архітэктар — чарцёж будучага будынка, так і настаўнік павінен дакладна прадумаць усе метады і формы работы па вывучэнні той ці іншай тэмы, з улікам яе спецыфікі, узроўню падрыхтаванасці і ўзросту навучэнцаў, пастаўленых мэт. Маладым спецыялістам можна ўзяць за аснову наступную памятку па праектаванні ўрока:
— Запішыце тэму ўрока.
— Правядзіце дыягностыку прычын поспехаў і няўдач папярэдняга ўрока, дасягнутых узроўняў навучанасці і асобаснага развіцця навучэнцаў, магчымасцей забяспечыць высокую рэзультатыўнасць урока.
— Вызначце ўмовы, пры якіх будзе праводзіцца ўрок.
— Вызначце нарматыўныя і метадычныя патрабаванні, якія неабходна будзе ўлічыць пры праектаванні і правядзенні вучэбных заняткаў.
— Вызначце тып і месца ўрока ў вучэбным раздзеле.
— Сфармулюйце вучэбную мэту і падбярыце вучэбны змест.
— Устанавіце задачы асобаснага развіцця навучэнцаў і сплануйце развіццёвыя сітуацыі.
— Спрагназуйце маючыя адбыцца заняткі.
— Сплануйце кантроль за дзейнасцю навучэнцаў на ўроку.
— Прадумайце заданні на дом.
— Вызначце паслядоўнасць, працягласць і вынікі кожнага этапу ўрока.
— Вызначце метады работы настаўніка і навучэнцаў для кожнага з этапаў урока.
— Падбярыце сродкі навучання.
— Складзіце тэхналагічную карту (план, канспект) урока.
— Ацаніце эфектыўнасць распрацаванага ўрока.
Лічу мэтазгодным папярэдзіць пачынаючых педагогаў, што калі рыхтуешся асобна да кожнага ўрока, то цэласнай сістэмы навучання не атрымаецца: непазбежны паўторы, пропускі, нерацыянальныя выдаткі вучэбнага часу і г.д.
— На ваш погляд, якія патрабаванні да сучаснага ўрока найбольш важныя? Што можна і чаго катэгарычна нельга рабіць на ўроку?
— Да сучаснага ўрока прад’яўляецца вялікая колькасць патрабаванняў. Спынюся на некаторых з іх. Па-першае, урок — гэта педагагічная з’ява, і таму ён павінен адрознівацца цэласнасцю, унутранай узаемазвязанасцю частак, адзінай логікай разгортвання дзейнасці настаўніка і навучэнцаў. Урок павінен быць эмацыянальным, выклікаць інтарэс да навучання і выхоўваць патрэбу ў ведах. Дамінаваць на ўроку павінна атмасфера добразычлівасці і актыўнага ўзаемадзеяння. Тэмп і рытм урока павінны быць аптымальнымі, дзеянні настаўніка і навучэнцаў — завершанымі. Па-другое, выкладанне вучэбнага матэрыялу на ўроку можа і павінна быць варыятыўным па сваёй структуры. Частка матэрыялу павінна быць атрымана навучэнцамі ў працэсе самастойнага пошуку шляхам рашэння пошукавых задач. Па-трэцяе, вучэбны працэс нельга ўявіць без шматразовага паўтарэння вучэбнага матэрыялу. Форма паўтарэння можа быць рознай у залежнасці ад мэт урока і яго зместу. Істотным бокам урока з’яўляецца індывідуалізацыя і дыферэнцыяцыя навучання. Акрамя таго, на ўроках павінен быць сістэматычны і планамерны кантроль за працэсам і вынікамі вучэбнай дзейнасці навучэнцаў. Галоўны крытэрый якасці ўрока — дасягненне запланаваных мэт.
Чаго катэгарычна нельга рабіць на ўроку настаўніку? Думаю, быць абыякавым і пасіўным. Захапляцца кантролем, імкнуцца апытаць многіх навучэнцаў і выставіць ім адзнакі, тым самым памяншаючы час на вывучэнне вучэбнага матэрыялу, адпрацоўку ўменняў і навыкаў, іх абагульненне і сістэматызацыю. Нельга таксама пагарджаць кантрольна-ацэначнай дзейнасцю на ўроку, бо навучэнцы павінны вучыцца ацэньваць уласную дзейнасць, яе вынікі і адэкватна адносіцца да ацэнкі іх дзейнасці аднакласнікамі і настаўнікам. Такая дзейнасць на ўроку дазволіць авалодаць школьнікам уменнямі і інструментарыем ацэначнай дзейнасці і актыўна рэалізоўваць іх у рэальным жыцці. Акрамя таго, педагогу нельга абвінавачваць навучэнцаў ва ўсіх сваіх прафесійных няўдачах. Як падрыхтаваны і праведзены ўрок, як арганізавана дзейнасць школьнікаў, кантрольна-ацэначная дзейнасць навучэнцаў і настаўніка, якія выкарыстаны сродкі павышэння вучэбнай матывацыі, актывізацыі пазнавальнай дзейнасці і многае іншае, — залежыць ад настаўніка.
— У апошні час распаўсюджана меркаванне, што традыцыйныя класічныя ўрокі неэфектыўныя і ад іх трэба адмаўляцца. Вы згодны з гэтым? Ці ўсё ж такія ўрокі неабходны на этапе станаўлення настаўніка як прафесіянала?
— Часта кіраўнікі ўстаноў адукацыі скардзяцца на тое, што ў педагагічных УВА не рыхтуюць студэнтаў адпаведным чынам. Маладыя спецыялісты не валодаюць сучаснымі адукацыйнымі тэхналогіямі, методыкай правядзення нестандартных урокаў і г.д. Гэтыя кіраўнікі забываюць, што традыцыйны ўрок — гэта класічны, які ляжыць у аснове любога сучаснага ўрока. Толькі авалодаўшы асновамі традыцыйнага ўрока, педагог зможа правесці эфектыўны ўрок любога тыпу, у любой форме, з выкарыстаннем сучасных адукацыйных тэхналогій і без іх. Многія вопытныя педагогі і сёння аддаюць перавагу класічнаму ўроку, крэйдзе і дошцы і пры гэтым дабіваюцца дастаткова высокіх вынікаў у навучанні школьнікаў. Таму кожны выбірае па сабе. Аднак неабходна памятаць, што мяняецца адукацыйная прастора, грамадства, дзеці, час. Вучэбныя заняткі сёння — гэта цікавае, пазнавальнае, развіццёвае дзеянне, якое пашырае кругагляд, стварае ўмовы для прырошчвання кожным вучнем ведаў, уменняў і навыкаў.
— Ала Георгіеўна, часта ад пачынаючых педагогаў можна пачуць скаргі на напісанне планаў-канспектаў: маўляў, адміністрацыя патрабуе ў абавязковым парадку. Як, па-вашаму, ці патрэбны канспекты? Для чаго? У якім выглядзе яны павінны быць (разгорнутыя, сціслыя і г.д.)?
— Маладым спецыялістам можна прапанаваць адказаць на пытанне: “Хто больш рыхтуецца да ўрока — вопытны педагог ці пачынаючы?” Многія з іх адкажуць, што, безумоўна, яны больш часу затрачваюць на падрыхтоўку да ўрока, што ў іх зусім не застаецца вольнага часу. Аднак рэаліі такія, што менавіта вопытныя педагогі больш часу ўдзяляюць падрыхтоўцы да ўрока. Яны доўга плануюць сваю дзейнасць і дзейнасць навучэнцаў, вызначаючы індывідуальную траекторыю развіцця кожнага навучэнца. Добра спланаваны і падрыхтаваны ўрок — гэта перадумова поспеху і якаснага выніку.
Для пачынаючага педагога канспект урока — гэта шпаргалка, падказка, даведнік, апора. Форму планавання ўрока (план, канспект, тэхналагічная карта, метадычная распрацоўка) настаўнік мае права вызначаць сам. Галоўнае, каб гэтая форма дазваляла скаардынаваць работу настаўніка і навучэнцаў на ўроку, дакладна яе структураваўшы па суб’ектах, дзеяннях, аперацыях, аб’ектах, часе.
— Часавыя межы ўрока часта аказваюцца вузкімі для маладых спецыялістаў. Як бы вы параілі вырашыць гэтую праблему?
— Пачынаючым педагогам не хапае часу, бо ў іх у поўнай меры яшчэ не сфарміравана ўменне планаваць урок і дакладна размяркоўваць час. Маладому педагогу складана адбіраць неабходны аб’ём зместу, якім павінны авалодаць навучэнцы на ўроку, вызначаць працягласць кожнага этапу ўрока, улічваць узровень падрыхтаванасці навучэнцаў да выканання вучэбнага задання і, як вынік, — немагчымасць дакладна вызначыць час на выкананнне гэтага задання ды і проста адчуваць час на ўроку. Таму ў плане ўрока неабходна фіксаваць час, адведзены на кожны этап урока, на выкананне вучэбных заданняў, на тлумачэнне настаўніка, на самастойную работу навучэнцаў і інш. Самае галоўнае, што павінен засвоіць педагог, — адсутнасць добра складзенага плана (канспекта, тэхналагічнай карты і інш.) урока вядзе да большай страты часу і галоўнае — рэзка зніжае яго эфектыўнасць.
— Як вы лічыце, каб падабраць метады і прыёмы работы, якія настаўнік жадае выкарыстоўваць на ўроку, ці патрэбна загадзя праводзіць дыягностыку ведаў навучэнцаў?
— На кожным уроку настаўніку пажадана праводзіць стартавую і выхадную дыягностыку. Стартавая дыягностыка, праведзеная ў рознай форме, дазваляе педагогу вызначыць узровень ведаў і ўменняў навучэнцаў па тэме, што вывучаецца, і скарэкціраваць уласную педагагічную дзейнасць на ўроку. Выхадная дыягностыка дае магчымасць вызначыць ступень засваення навучэнцамі вучэбнага матэрыялу на ўроку, скарэкціраваць аб’ём і форму дамашняга задання. З улікам праведзенай на ўроку дыягностыкі настаўніку лягчэй адабраць вучэбны змест, неабходны для засваення навучэнцамі на наступным уроку, метады і прыёмы навучання. Хачу падкрэсліць, што дыягностыка не азначае тэст. Гэта могуць быць розныя вусныя і пісьмовыя заданні.
— Ала Георгіеўна, на ваш погляд, ці на кожным уроку настаўнік павінен працаваць над матывацыяй навучэнцаў, каб яны не згубілі жадання вывучаць яго прадмет?
— Сёння настаўнік, вырашаючы праблему якасці навучання, стварэння ўмоў для развіцця і самаразвіцця асобы, вымушаны асаблівую ўвагу ўдзяляць матывацыі навучання. Каб забяспечыць вучэбную матывацыю школьнікаў на ўроку, педагог павінен сам любіць сваю прафесію, быць матываваным на далейшае прафесійнае ўдасканаленне. Калі настаўнік свядома прыйшоў у прафесію, любіць дзяцей і з радасцю ідзе на работу, значыць, палова поспеху ўжо забяспечана. Другая ж палова поспеху залежыць ад таго, ці разумее педагог, што такое матывацыя, якая яна бывае, як і якім чынам варта яе падтрымліваць і павышаць.
У першы клас дзіця прыходзіць з вялікім жаданнем вучыцца. Задача настаўніка — як можна даўжэй утрымаць у ім гэтае пачуццё радаснага здзіўлення перад школай, перад таямніцамі, якія яго там чакаюць. Усе ведаюць, што вучоба — гэта сур’ёзная праца. І менавіта таму навучанне павінна быць цікавым і займальным, бо інтарэс выклікае здзіўленне, абуджае думку, жаданне зразумець тую ці іншую з’яву, знайсці правільнае рашэнне, дайсці да самай сутнасці.
Па выніках назіранняў вядучымі матывамі да вучэбнай дзейнасці ў малодшых школьнікаў з’яўляюцца жаданне атрымаць высокую адзнаку, пачуццё абавязку перад бацькамі, матыў пазбягання няўдач (пакарання). Гэта ўсё знешняя матывацыя, прымусовая, няўстойлівая. А настаўніку неабходна развіваць унутраную матывацыю, у якой вядучымі матывамі з’яўляюцца пазнавальны інтарэс, матыў поспеху і супрацоўніцтва. Таму матываванымі павінны быць дзеянні навучэнцаў падчас усяго ўрока. Для гэтага настаўніку неабходна аддаваць перавагу метадам і прыёмам навучання, якія стымулююць пазнавальныя інтарэсы, ствараюць умовы для самастойнай дзейнасці навучэнцаў з рознымі крыніцамі інфармацыі.
Дзейнасць навучэнцаў павінна быць арыентавана на творчасць, на канструяванне ўласнага адукацыйнага прадукту ў выглядзе фармулявання тэмы ўрока, мэт работы, якая адбудзецца, правіл, паняццяў, вучэбных заданняў і інш., на ўсведамленне імі сваёй вучэбнай дзейнасці (рэфлексія). Рэфлексія з’яўляецца важным механізмам развіцця асобы. Метады і прыёмы, якія адбірае педагог, павінны адпавядаць патрэбам і інтарэсам школьнікаў, выклікаць у іх станоўчыя эмоцыі, жаданне ажыццяўляць гэтую дзейнасць без прымусу і асаблівага напружання. Немалаважнае значэнне для павышэння вучэбнай матывацыі маюць сітуацыя поспеху, інтэграцыя інтэлектуальнага і эмацыянальнага ў навучанні за кошт разнастайных метадычных і мастацкіх сродкаў; здольнасць настаўніка ярка выяўляць свае адносіны да ўсяго, што адбываецца на вучэбных занятках; стыль зносін педагога з навучэнцамі; пэўная ступень свабоды і імправізацыі на ўроку.
— Ад многіх вопытных настаўнікаў даводзілася чуць, што добрая дысцыпліна — гэта перадумова эфектыўнага ўрока. Ці згодны вы з гэтым? Некаторыя амбіцыйныя маладыя педагогі лічаць, што навучэнцы павінны дысцыплінавана слухаць настаўніка. Іншыя імкнуцца “заігрываць” з навучэнцамі, што, як правіла, у лепшым выпадку заканчваецца здзіўленнем: “Я з імі на роўных, а яны…”. Трэція паводзяць сябе вельмі сур’ёзна, што таксама ўспрымаецца навучэнцамі неадназначна. Як маладому педагогу дабіцца дысцыпліны на ўроку?
— З цяжкасцямі наладжвання дысцыпліны на ўроку сутыкаюцца не толькі маладыя, але і вопытныя педагогі. Адсутнасць парадку вельмі негатыўна сказваецца на засваенні вучэбнай інфармацыі. Каб наладзіць кантакт з навучэнцамі і забяспечыць дысцыпліну ў класе, настаўніку спачатку неабходна вызначыцца, навошта яму патрэбна дысцыпліна. Мёртвая цішыня ў класе падчас урока зусім не гарантуе засваення вучэбнага матэрыялу. Варта памятаць, што дысцыпліна на ўроку ствараецца не шляхам запалохвання, муштры і пакарання. Сэнс дысцыпліны не ў безагаворачнай паслухмянасці дзяцей, а ў магчымасці класа нармальна працаваць на ўроку. Дысцыпліна — гэта калі на ўроку ўсе навучэнцы заняты справай: слухаюць тлумачэнні настаўніка, абмяркоўваюць праблемы, што ўзнікаюць, разам альбо ў групах, рашаюць задачы, выконваюць практыкаванні, праводзяць доследы і інш. Сапраўдная дысцыпліна — гэта парадак, але не дзеля самога парадку, а дзеля стварэння ўмоў для прадукцыйнай працы. Такім чынам, якасць дысцыпліны можна вымераць прадукцыйнасцю навучання. Пачынаючым педагогам для наладжвання дысцыпліны на ўроку можна параіць наступнае. Па-першае, забяспечыць занятасць кожнага навучэнца справай. На ўроку настаўнік павінен быць максімальна ўважлівым, быць у курсе ўсяго, што адбываецца ў класе, умець сачыць за поспехамі кожнага навучэнца, далучаць да работы як мага больш школьнікаў, пазбягаць таго, каб некаторыя з іх заставаліся без увагі. Па-другое, кантраляваць тэмп урока. Настаўнік вядзе ўрок так, каб клас пастаянна рухаўся наперад, без непатрэбных прыпынкаў, дынамічна. Моцныя навучэнцы хутка спраўляюцца з прапанаванымі заданнямі. Каб яны не згубілі інтарэс да ўрока і не пачалі забаўляць сябе самастойна, іх дзейнасць павінна быць спланавана настаўнікам у тэмпе іх работы. Па-трэцяе, устанавіць агульныя для ўсіх правілы. Усе навучэнцы павінны дакладна прытрымлівацца ўстаноўленых класам правіл, што дазволіць сэканоміць на ўроку шмат часу і дабіцца таго, каб сам клас быў нецярпімы да парушэнняў дысцыпліны. Настаўніку тады не прыйдзецца некалькі разоў адказваць на адны і тыя ж пытанні. Па-чацвёртае, матываваць вучэбную дзейнасць навучэнцаў. Настаўніку варта імкнуцца ствараць пазітыўныя адносіны школьнікаў да навучання, стымуляваць іх дапытлівасць. Пры вывучэнні вучэбнага матэрыялу неабходна ўлічваць суб’ектны вопыт навучэнцаў, іх інтарэсы, вучыць супрацоўнічаць, падтрымліваць добрыя паводзіны і абапірацца на моцныя бакі кожнага. Па-пятае, ствараць сітуацыю поспеху. Педагог павінен выбіраць такія метады навучання, якія дадуць магчымасць навучэнцам фіксаваць свой паступовы рост ад этапу да этапу, што дае пачуццё ўпэўненасці, развівае самапавагу і адчуванне ўласнай годнасці. І апошняе, педагог павінен стаць аўтарытэтам для навучэнцаў. Маладому настаўніку я парэкамендавала б быць больш упэўненым у сабе, быць самім сабой і не імкнуцца наладзіць дысцыпліну любой цаной (крык, лаянка, уплыў дырэктара і г.д.) — гэта вядзе да страты аўтарытэту. Лепш думаць пра тое, як захапіць дзяцей, зрабіць урок цікавым для іх.
— Яшчэ адной з праблем, якія ўзнікаюць у пачынаючых настаўнікаў, з’яўляецца праблема ацэньвання ведаў навучэнцаў. На вашу думку, чаму яна ўзнікае і як яе вырашыць?
— Праблемы пры ацэньванні вынікаў вучэбнай дзейнасці навучэнцаў узнікаюць не толькі ў пачынаючых педагогаў, з імі сутыкаюцца і больш вопытныя калегі. На мой погляд, гэтыя цяжкасці ўзнікаюць, па-першае, з-за таго, што педагогі, калі вучыліся ў школе, мелі вопыт ацэньвання па іншай сістэме, якая адрозніваецца ад сучаснай, дзесяцібальнай. Па-другое, некаторыя настаўнікі не валодаюць тэарэтычнымі асновамі гэтай дзейнасці. Па-трэцяе, педагогі могуць асвоіць тэарэтычныя асновы кантрольна-ацэначнай дзейнасці, але, не бачачы ўзору рэалізацыі ў практыцы дзейнасці педагога-калегі, могуць адчуваць цяжкасці пры ажыццяўленні кантрольна-ацэначнай дзейнасці. Інакш кажучы, педагогі не маюць дастатковага вопыту ажыццяўлення гэтай дзейнасці як пад чулым кіраўніцтвам педагога-майстра, так і самастойна. А ад умення і стылю ацэньвання ў многім залежыць, як складуцца ўзаемаадносіны настаўніка і навучэнцаў, ці будзе забяспечана эмацыянальна спрыяльнае асяроддзе для іх развіцця і, як вынік, — эфектыўнасць адукацыйнага працэсу.
Каб вырашыць гэтую праблему, неабходна дапамагчы маладым настаўнікам асвоіць нарматыўныя прававыя дакументы, якія рэгулююць кантроль і ацэнку вынікаў вучэбнай дзейнасці навучэнцаў. Затым у межах метадычнай работы арганізаваць практыкум па авалоданні метадамі і прыёмамі кантрольна-ацэначнай дзейнасці, забяспечыць настаўніцтва для асобных педагогаў. Наступным этапам работы будзе кантроль за ажыццяўленнем гэтай дзейнасці педагогамі непасрэдна на вучэбных занятках і карэкцыя.
— Ала Георгіеўна, хто павінен дапамагчы маладому педагогу ў першыя месяцы, гады яго прафесійнай дзейнасці, каб ён не расчараваўся ў прафесіі?
— Матываваны малады педагог, які пераступіў парог школы і ўвайшоў у клас да сваіх першых вучняў, спадзяецца, што ў яго ўсё атрымаецца. Аднак, каб ён адаптаваўся да новых умоў, спасцігнуў азы сваёй прафесіі, неабходна дапамога і падтрымка вопытных педагогаў. Адказнасць за фарміраванне спецыяліста ляжыць на кіраўніку ўстановы адукацыі, яго намесніках, метадыстах раённага вучэбна-метадычнага кабінета, на кіраўніку “Школы маладога настаўніка”. Менавіта яны ў першыя гады работы дапамагаюць маладому педагогу адаптавацца да новых умоў, вызначыцца ў асобасна прафесійным развіцці. Узаемаадносіны з калегамі ствараюць пэўнае асяроддзе, у якім фарміруецца педагог. Таму вельмі важна, каб жыццё ва ўстанове адукацыі будавалася па законах педагагічнай этыкі, на прынцыпах узаемапавагі і ўзаемадапамогі. Кіраўнікі і вопытныя педагогі павінны стаць для пачынаючых настаўнікаў прыкладам для пераймання ва ўсім: у прафесійнай дзейнасці, у асобасным развіцці і ў зносінах. Рост маладога спецыяліста ў многім залежыць ад узроўню кіраўніцкай культуры кіраўніка ўстановы адукацыі.
Каб малады настаўнік не расчараваўся ў прафесіі, варта выяўляць і падтрымліваць яго моцныя бакі, развіваць і стымуляваць станоўчае. Аб’ектыўная ацэнка дзейнасці педагога і пахвала за станоўчыя вынікі ствараюць перадумовы для прафесійнага ўдасканалення.
— Вялікі дзякуй за гутарку.
Гутарыла Наталля КАЛЯДЗІЧ.
Фота аўтара.
