Педагогі сталічнай гімназіі № 22 сустракаюць новы навучальны год з энтузіязмам і натхненнем, з яркімі ідэямі і цікавымі праектамі. Як настроіць калектыў на поспех, захоўваючы традыцыі, дзейнічаць на апярэджанне і прафесійна не выгараць, карэспандэнту “Настаўніцкай газеты” расказаў дырэктар установы Мікалай Кісель.
— Яшчэ ў школьныя гады я адчуваў, што хачу не проста вучыцца, а дзяліцца тым, што ведаю. Мае педагогі былі для мяне сапраўднымі настаўнікамі, і менавіта іх прыклад натхніў мяне выбраць гэты шлях. Перакананы, што адукацыя — гэта не толькі перадача ведаў, але і выхаванне асобы, і мне заўсёды хацелася быць часткай гэтага працэсу.
Пасля заканчэння фізічнага факультэта БДПУ імя Максіма Танка выкладаў матэматыку ў гімназіі № 25 Мінска. Затым некаторы час працаваў намеснікам дырэктара па вучэбнай рабоце ў сярэдняй школе № 85, якую потым узначаліў. У 27 гадоў я стаў самым маладым сталічным дырэктарам. Працаваў на гэтай пасадзе 9 гадоў. І ўжо 6 гадоў кірую гімназіяй № 22. Гэта вялікая адказнасць і гонар.
Я ўдзячны маёй папярэдніцы Ларысе Аляксандраўне Адашкевіч, якая перадала мне ў спадчыну ўстанову з багатымі традыцыямі, моцнымі педагогамі, атмасферай, дзе кожны — і вучань, і настаўнік — можа раскрыць свой патэнцыял.
І мая задача была захаваць тое лепшае, што было зроблена. Аднак час не стаіць на месцы, дыктуе свае правілы, таму неабходна ісці ў нагу з ім, развівацца і нават апярэджваць.
Патрыятызм пачынаецца з любові
— Мікалай Уладзіміравіч, у чым адметнасць гімназіі сёння? Якія напрамкі яе развіцця з’яўляюцца вызначальнымі?
— Наша гімназія — гэта не проста адукацыйная ўстанова, гэта цэлая гісторыя, якая працягваецца ўжо 40 гадоў. Гэта месца, дзе веды становяцца сілай, а мары — рэальнасцю.
Што адрознівае нас сёння? Па-першае, унікальнае адукацыйнае асяроддзе, якое спалучае акадэмічную строгасць з творчым падыходам. Па-другое, моцныя педагогі, асабліва па гуманітарным і прыродазнаўчанавуковым напрамках. Нашы поспехі гавораць самі за сябе. Сёлета навучэнцы гімназіі заваявалі 13 дыпломаў на трэцім этапе рэспубліканскай алімпіяды і дыплом па інфарматыцы — на яе заключным этапе. 12 навучэнцаў (у мінулым годзе 11) на ЦЭ і ЦТ набралі па 100 балаў, а ў дваіх выпускнікоў — Марыі Ануфрыевай і Глеба Петрачэнкі — па два стабальныя вынікі. Прычым 39 навучэнцаў атрымалі па розных прадметах 90 балаў і вышэй. Іх падрыхтавалі настаўнікі Іна Бондарава, Галіна Чэпелева, Таццяна Грыцук, Вольга Сяліцкая, Наталля Барадуліна, Алена Кемстач. 19 выпускнікоў сёлета былі ўдастоены медалёў. Вельмі радуе тое, што ўсе нашы навучэнцы паступілі ва УВА.
Па-трэцяе, профільнае навучанне ў старшых класах, якое дазваляе вучням паглыблена вывучаць прадметы, якія адпавядаюць запытам эканомікі краіны, інтарэсам дзяцей і будучай прафесіі. У новым навучальным годзе адкрываюцца фізіка-матэматычны (клас інжынернай накіраванасці супрацоўнічае з БНТУ), хіміка-біялагічны (заключаны дагавор з БДМУ) профілі. Таксама будзе дзейнічаць клас прававой і ваенна-патрыятычнай накіраванасці (на павышаным узроўні вывучаецца англійская мова і грамадазнаўства, заключаны дагаворы з Акадэміяй кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь і Ваеннай акадэміяй).
Прыцягвае ўвагу бацькоў і дзяцей наша гімназія і актыўнай пазаўрочнай дзейнасцю: у нас працуюць тэатральныя студыі, навуковыя гурткі, спартыўныя секцыі, рэалізуюцца валанцёрскія праекты.
Летась у гімназіі быў створаны медыяцэнтр, адкрыты спартыўны і тэатральны клубы. Мы ўжо не першы год уваходзім у тройку лепшых устаноў па выніках раённай спартакіяды. Для навучэнцаў 5—11 класаў дзейнічае ваенна-патрыятычны клуб “Зара”, які садзейнічае іх патрыятычнаму выхаванню.
Сёння гімназія робіць стаўку на лічбавую трансфармацыю адукацыі (укараненне сучасных тэхналогій, інтэрактыўных платформ і гібрыдных форм навучання), развіццё крытычнага мыслення і праектнай дзейнасці — дзеці вучацца не проста запамінаць, а аналізаваць, ствараць і прэзентаваць. Дарэчы, гімназія вылучаецца добрай матэрыяльна-тэхнічнай базай. Камп’ютар з выхадам у інтэрнэт, прынтар ёсць у кожным вучэбным кабінеце. Акрамя таго, класы аснашчаны альбо тэлевізарам, альбо мультыбордам, альбо праектарам. Кожны педагог можа выкарыстоўваць гэтае абсталяванне для правядзення заняткаў.
Партнёрства з УВА, навуковымі арганізацыямі і прадпрыемствамі — заключана 10 дагавораў, у тым ліку з Мінскім трактарным заводам, РУП “Белфармацыя”, музеем гісторыі горада Мінска, — дае магчымасць старшакласнікам удзельнічаць у канферэнцыях, алімпіядах і даследчых праектах, арыентуе на выбар прафесіі.
— Як падрыхтавалася ўстанова да новага навучальнага года?
— Сёлета мы зрабілі ўсё для таго, каб стварыць камфортныя ўмовы для навучэнцаў і педагогаў. Пашпарт гатоўнасці быў падпісаны яшчэ на пачатку жніўня. З году ў год наша гімназія абнаўляецца і прыгажэе. Праведзены касметычны рамонт ва ўсіх вучэбных кабінетах, абноўлена асвятленне, сцены, мэбля. Новы выгляд набыла спартыўная зала для пачатковых класаў, кабінет беларускай мовы і літаратуры, дзе створана экспазіцыя “Беларуская хатка”, а таксама кабінет настаўніка-дэфектолага. У класах заменена вучэбная мэбля.
Да дня горада плануем урачыста адкрыць музей гісторыі Мінска “Родны сэрцу горад мой”, які размясціўся ў двух пакоях “Мінск гістарычны” і “Мінск сучасны”. На працягу двух гадоў музей ствараўся намаганнямі педагогаў, навучэнцаў і бацькоў. Прычым матэрыял пра сталіцу назапашваўся на працягу ўсёй дзейнасці гімназіі: быў створаны кабінет “Мінсказнаўства”, сцены калідораў, леснічных пралётаў упрыгожвалі ілюстрацыі Мінска ў розныя перыяды яго гісторыі, а таксама памятных мясцін сталіцы з цікавай інфармацыяй пра іх. Праз QR-коды можна здзейсніць віртуальныя экскурсіі па знакавых аб’ектах горада.
Мы разумеем, што патрыятызм пачынаецца з любові — да роднай зямлі, да мовы, да людзей, якія побач. Мы імкнёмся, каб кожны вучань адчуў: быць грамадзянінам — значыць быць стваральнікам.
Прастора даверу і развіцця
— Што лічыце сваім галоўным дасягненнем на пасадзе дырэктара?
— Самае каштоўнае дасягненне — гэта не лічбы ў справаздачах і не ўзнагароды на стэндзе, а атмасфера, якую ўдаецца захаваць у гімназіі. Я ганаруся тым, што наша ўстанова стала прасторай даверу, павагі і развіцця, дзе кожны — вучань, педагог, бацькі — адчувае сябе часткай адзінай каманды.
— Мікалай Уладзіміравіч, вы сказалі, што ў рабоце важная роля адводзіцца камандзе? Якімі прынцыпамі карыстаецеся пры кіраванні калектывам?
— Так, сапраўды. У маёй рабоце каманда — гэта аснова ўсяго. Адзін чалавек, нават самы энергічны і таленавіты, не зможа стварыць тое асяроддзе, якое фарміруе згуртаваны калектыў. Мне пашанцавала з маімі намеснікамі Ірынай Маркевіч, Вікторыяй Радаман, Людмілай Косцень і Яўгеніяй Чыстапашынай-Стасевіч, якія з’яўляюцца сапраўднымі прафесіяналамі і не падвядуць у любой справе.
Сярод асноўных прынцыпаў кіравання калектывам — адкрытасць і дыялог (імкнуся быць даступным для кожнага педагога, важна, каб любы мог прыйсці з ідэяй, пытаннем, праблемай, быць пачутым і ведаць, што невырашальных пытанняў не бывае), павага да прафесіяналізму (я давяраю сваім калегам і цаню іх вопыт: не навязваю рашэнні, а імкнуся да сумеснага пошуку аптымальнага шляху), падтрымка і развіццё (перакананы, што педагог, які развіваецца сам, натхняе вучняў, а таму ствараю ўмовы для росту), прызнанне і ўдзячнасць (важна заўважаць поспехі, гаварыць дзякуй, адзначаць уклад кожнага, гэта ўмацоўвае камандны дух), агульнае бачанне (разам мы фарміруем мэты і каштоўнасці, бо калі калектыў разумее, навошта ён працуе, — з’яўляецца энергія і сэнс).
У нашым калектыве працуюць як вопытныя педагогі, якія прыйшлі ў гімназію з самага яе адкрыцця (настаўніца англійскай мовы Таццяна Анатольеўна Табуцадзэ, настаўніца пачатковых класаў Ірына Канстанцінаўна Шунто, настаўніца матэматыкі Інеса Вітальеўна Жыткоўская, настаўніца працоўнага навучання Валянціна Аркадзьеўна Васілёнак), так і зусім маладыя педагогі — Марыя Ляпеева, Аляксей Мірошнікаў, Аліна Андруш. Сёлета да нас прыйшлі настаўнік гісторыі Трафім Бібікаў і настаўніца працоўнага навучання Яўгенія Кумец.
Увогуле, 70% настаўнікаў гімназіі — педагогі вышэйшай і першай кваліфікацыйнай катэгорыі. Ва ўстанове працуюць два настаўнікі-метадысты Алена Кемстач і Галіна Чэпелева, а таксама ўладальнікі прэмій і грантаў Мінгарвыканкама, удзельнікі і прызёры конкурсаў прафесійнага майстэрства (Вольга Сікорская, Вольга Сяліцкая, Алена Булат і інш.).
Нашы педагогі добра ведаюць, што, пагадзіўшыся ўдзельнічаць у пэўным спаборніцтве, адзін на адзін яны не застануцца. Працаваць на вынік дапаможа каманда аднадумцаў.
Жыццё на вулкане
— Як вы лічыце, работа ў школе больш зараджае энергіяй альбо аднімае яе, патрабуючы пастаяннага абнаўлення сіл? Дзе вы чэрпаеце натхненне?
— Работа ў гімназіі — гэта як жыццё на вулкане: пастаянна ў руху, эмоцыях, пошуку. Яна патрабуе поўнай аддачы, гнуткасці, цярпення і любові да дзяцей. Безумоўна, бываюць моманты стомленасці, калі здаецца, што сілы канчаюцца, але менавіта ў такія мінуты прыходзіць усведамленне: ты не проста працуеш — ты ўплываеш, ствараеш, фарміруеш будучыню.
Што зараджае энергіяй? Дзіцячыя вочы, поўныя цікавасці і даверу, перамогі выхаванцаў, удзячныя ўсмешкі навучэнцаў і іх бацькоў на выпускным вечары, каманда аднадумцаў, якая гарыць справай, дзеліцца ідэямі, падтрымлівае ў складаную хвіліну. А яшчэ правядзенне вольнага часу з сям’ёй, падарожжы па роднай Беларусі.
— Якія планы на новы навучальны год?
— Гэта рух наперад з упэўненасцю, дакладным разуменнем таго, куды накіроўваемся, і натхненнем. У прыярытэце — пашырэнне праекта “Я — грамадзянін, я — патрыёт”, уключэнне ў яго дэбатаў, валанцёрскіх ініцыятыў, сустрэч з цікавымі людзьмі, далейшая лічбавізацыя адукацыйнага працэсу, выкарыстанне ў ім магчымасцей штучнага інтэлекту, паглыбленне профільнага навучання. У найбліжэйшых планах — абсталяванне інжынернага класа, адкрыццё для навучэнцаў пачатковых класаў гуртка па робататэхніцы, а таксама рэалізацыя праектаў “Гімназія будучыні”, накіраванага на мадэрнізацыю вучэбнага асяроддзя — ад дызайну класаў да новых форм урокаў, “Адкрытая гімназія”, у межах якога плануецца правесці серыю мерапрыемстваў для бацькоў, партнёраў, выпускнікоў, каб умацаваць сувязі і паказаць наша жыццё знутры. Думаю, у нас усё абавязкова атрымаецца!
***
Як матываваць педагогаў на творчасць? Парады ад Мікалая Кісяля.
Ствараць прастору для ініцыятыў. У гімназіі вітаюцца ідэі: ці то новы фармат урока, праект, гурток, школьнае мерапрыемства. Важна не абмяжоўваць педагога рамкамі, а наадварот — даваць магчымасць спрабаваць, памыляцца, шукаць.
Давяраць і залішне не кантраляваць. Творчасць не нараджаецца пад ціскам. Варта верыць у прафесіяналізм сваіх педагогаў і даваць ім свабоду ў выбары метадаў, падыходаў і форм работы.
Падтрымліваць прафесійны рост. У гімназіі арганізоўваюцца майстар-класы, семінары. Педагогі прымаюць актыўны ўдзел у конкурсах і канферэнцыях. Гэта натхняе, пашырае кругагляд і дае новыя ідэі.
Фарміраваць культуру прызнання. Важна заўважаць і цаніць творчыя знаходкі. Педагогі дзеляцца ўдалымі практыкамі, публікуюць матэрыялы, запрашаюць калег выступаць на педсаветах. Гэта матывуе і дае адчуванне значнасці.
Быць прыкладам. Кіраўніку неабходна ўдзельнічаць у праектах, абмеркаваннях, быць побач з настаўнікамі — не зверху, а разам. Калі педагог адчувае падтрымку, верыць у сябе і бачыць сэнс сваёй работы — ён абавязкова будзе тварыць.
Наталля КАЛЯДЗІЧ
Фота аўтара
