Як у Хатыніцкай школе аднаўляюць і захоўваюць мясцовыя спевы, танцы, гульні і абрады

- 9:00Главная, Новости

У Хатыніцкай сярэдняй школе Ганцавіцкага раёна аднаўля­юць і захоўваюць мясцовыя спевы, танцы, гульні і абрады. Навучэнцы разам з бацькамі збіраюць сямейныя звычаі, пачутыя ў маленстве паданні і нават рэцэпты страў, якія гатавалі маці і бабулі. Падрабязнасці — у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.

Гэта толькі на першы погляд дробныя дэталі, а на самай справе — пачатак усіх пачаткаў. Сапраўды, усё вялікае пачынаецца з малога. У Хатыніцкай школе вялікая ўвага ўдзяляецца захаванню народнай культурнай спадчыны. З 2019 года на базе ўстановы дзейнічае раённы рэсурсны цэнтр па грамадзянска-патрыятычным выхаванні на аснове нацыянальных традыцый. Курыруе гэтую дзейнасць намеснік дырэктара па выхаваўчай рабоце Зарына Амрэйчык.

— Гэта выдатная магчы­масць збіраць у скарбонку народнае мастацтва, якое пакінулі нам продкі і якое прадаўжае жыць на Ганцаўшчыне. Нам важна заха­ваць традыцыі, каб і наступныя пакаленні цікавіліся і ведалі культурную спадчыну свайго краю, захапляліся і шанавалі яе, — расказвае Зарына Віктараўна.

У прыярытэце — даследчая дзейнасць. Школьнікамі апісаны абрады “Юр’е”, “Купалле”, “Вялік­дзень”, “Каляда”, хатыніцкае вяселле, народны традыцыйны касцюм Хатыніч. Не абышлі ўвагай юныя даследчыкі і выкарыстанне элементаў народных матываў у сучасным касцюме, народную кухню.

Асобны кірунак дзейнасці — абагульненне і распаўсюджванне ў школах раёна педагагічнага вопыту па развіцці пазнавальнай цікавасці вучняў да культурна-гістарычнай спадчыны малой радзімы і нацыянальных традыцый. За ўвесь час работы цэнтра рэалізаваны 2 інавацыйныя праекты, а за апошнія тры гады праведзена 10 семінараў-практыкумаў, каля 30 майстар-класаў і звыш 45 іншых мерапрыемстваў па грамадзянска-патрыятычным выхаванні на аснове нацыянальных традыцый. Усё гэта мела добрыя вынікі, пра што свед­чаць шматлікія граматы і дыпломы навучэнцаў раёна на абласным і рэспубліканскім узроўнях.

Рэсурсны цэнтр актыўна дзеліцца сваім вопытам і напрацоў­камі. Так, нядаўна на пасяжэнні раённага метадычнага аб’яднання нас­таўнікаў мастацтва (айчыннай і сусветнай мастацкай культуры) госці школы сталі ўдзель­нікамі імпрэзы “Да вытокаў сваіх каранёў”, якую прадставіў дзіцячы фальклорны калектыў “Валошкі”. Цікава было назіраць, як вучні па-майстэрску валода­юць тэхнікай выцінанкі, вышываюць, ствараюць прыгожых народных лялек. Педагогі прымалі ўдзел у майстар-класах па вырабе лялькі-абярэга, гатаванні страў хатыніцкай кухні, а таксама развуч­валі старадаўнія вясковыя гульні і танцы. Такія творчыя сустрэчы яднаюць іх удзельнікаў разуменнем важнасці ведаць мясцовую культуру і паважаць традыцыі народа, тым самым захоўваючы сувязь пакаленняў. Так ажываюць родныя вытокі, моладзь і дзеці вяртаюцца да сваіх каранёў.

Спяваць як дыхаць

Гадоў дваццаць назад Алена Казак, настаўніца музыкі, айчыннай і сусветнай мастацкай культуры, стварыла ў школе калектыў “Валошкі” і пачала разам з дзецьмі спяваць і выконваць танцы кракавяк і “На рэчаньку”, падэспань і лявоніху. Да таго ж юныя ар­тысты валодаюць майстэрствам біць у барабан і бубен, іграць на гармоніку і трашчотках. Для выступленняў яны аднавілі Хатыніцкі строй — мясцовае святочнае і паўсядзённае адзенне. Яно цалкам адпавядае таму, што некалі насілі карэнныя жыхары вёскі. Дарэчы, дзецям вельмі падабаецца апранаць доўгія спадніцы, сарочкі. Яны кажуць: “Народнае, яно ж самае моднае!”

Галоўная мэта гурта “Валошкі” — захаваць традыцыйнае мастацтва вёскі Хатынічы. Дзеці навучыліся працаваць на крос­нах, вышываць, ствараць паясы, асвоілі хатыніцкую кухню. Але першараднае значэнне надаецца развучванню народных і абрадавых песень, саміх абрадаў, вясковых танцаў і гульняў. У скарбонцы калектыву таксама хатыніцкія павер’і, прыказкі і прымаўкі.

— Хлопчыкі і дзяўчынкі паказваюць незвычайны каларыт гучання старадаўніх вясковых песень, спрыт і грацыёзнасць у танцы, — адзначае Алена Дзмітрыеўна. — Мы ўдзячны мясцовым майстрыхам, якія навучылі дзяцей многім відам народнага майстэрства. Асабліва хочацца адзначыць народнага майстра Ніну Мікалаеўну Казак.

У Хатынічах і старэйшыя лю­дзі, і моладзь трапятліва ставяцца да неверагодна багатай культурнай спадчыны малой радзімы. Чаго толькі варты самабытны фальклорны калектыў “Хатовічы” пад кіраўніцтвам Таццяны Іванаўны Буйкевіч. Галасы гэтых жанчын уражваюць хараством і до­раць шмат радасці і натхнення. Для іх спяваць як дыхаць. За 45 гадоў існавання склад гурта паступова мяняўся. На змену старэйшым спявачкам прыйшлі маладзейшыя, і ўсе яны моцна трымаюцца свайго — у звычаях, адзенні, мове і, канечне, у спевах. Старажытная беларуская мелодыка ўвасабляецца ў гуках аўтэнтычных інструментаў, а самабытныя песні можна пачуць як у першародным варыянце, так і ў больш сучасным, пад жывую мелодыю гармоніка ў выкананні маладых салістаў. Сімвалічнае супрацоўніцтва “Хатовіч” і “Валошак”, якое знітоўвае мінулае і сучаснасць і тым самым пацвярджае правільнасць меркавання, што без ведання мінулага нельга пабудаваць будучыню. У аснове гэтай пераемнасці — сувязь пакаленняў, любоў да роднай зямлі, сваёй гісторыі, адзінства памкненняў.

Не спыніцца на дасягнутым

“Валошкі” прымаюць удзел у фальклорных святах, конкурсах і фестывалях рознага ўзроўню. Прычым поспех амаль заўсёды спадарожнічае юным аматарам народнага. Так, за апошнія 3 гады калектыў атрымаў дыплом III ступені Брэсцкага аблвыканкама на рэспубліканскім аглядзе-конкурсе дзіцячай творчасці “Прывітанне, свет!”, гран-пры фестывалю фальклорнай творчасці “Палескія пераборы”. Скарбонку іх дасягненняў папоўнілі і дыплом II ступені абласнога фестывалю фальклорнага мастацтва “Радавод” у намінацыі “Лепшая фальклорная праграма”, дыплом II ступені гэтага ж фестывалю ў намінацыі “Фальклорная спадчына”. Рэгіянальны конкурс народнай творчасці “Таленты Палесся” прынёс “Валошкам” перамогу ў намінацыі “Фальклорна-этнаграфічная творчасць”. Дыплом I ступені яны атрымалі на I адкрытым фес­тывалі-конкурсе вакальна-харавога мастацтва “Neoпесні.by” ў намінацыі “Аўтэнтычная песня”. Адным з апошніх дасягненняў сталі дыпломы II і III ступеней па выніках V адкрытага абласнога конкурсу тэатральнага мастацтва “Online тэатр”.

— Дадам, што нашы дзеці паказваюць заўсёды высокі ўзровень падрыхтаванасці. Гэта бы­ло б немагчыма без падтрымкі кіраўніцтва школы, без дапамогі настаўнікаў і бацькоў, — падсумоўвае Алена Дзмітрыеўна.

Гэта яшчэ адзін доказ таго, што толькі разам можна заха­ваць непаўторнасць і прыгажосць роднага краю, а значыць, і ўсёй краіны.

Людміла КУРЫЛЬЧЫК
Фота аўтара і прадастаўлена ўстановай