Абласныя алімпіяды па хіміі і біялогіі сабралі на Магілёўшчыне звыш 160 юных аматараў гэтых навук. Арганізатары падрыхтавалі для ўдзельнікаў разнастайныя заданні. Падрабязнасці – у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.
— Фармат заданняў застаўся ранейшым, змяніўся падыход да правядзення тэарэтычнага тура. У задачы, якія датычацца агульнай, арганічнай хіміі і хіміі элементаў, былі ўключаны фрагменты тэстаў. Практычныя заданні таксама былі даволі шматгранныя. Вучні 9-х класаў праводзілі сінтэз пентагідрату сульфату медзі, 10-я класы рабілі якасны функцыянальны аналіз арганічных злучэнняў, а адзінаццацікласнікі вызначалі колькасны склад кампанентаў у сумесі прапанаваных рэчываў. Для выканання заданняў патрэбны былі не толькі трывалыя веды, але і навыкі лабараторных даследаванняў. Важна, што для правядзення алімпіяды былі створаны ўсе належныя ўмовы. Нягледзячы на вялікі аб’ём задач і абмежаваную колькасць часу на іх выкананне, усе дзеці выступілі даволі добра, — паведаміла старшыня журы алімпіяды па хіміі, кандыдат сельскагаспадарчых навук, дацэнт кафедры біялогіі раслін і хіміі Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі Вольга Паддубная.
Арыгінальныя заданні былі і на алімпіядзе па біялогіі. Падчас тэарэтычнага тура школьнікі сутыкнуліся з пытаннямі па заалогіі, батаніцы, анатоміі чалавека, экалогіі, фізіялогіі раслін, эвалюцыі, генетыцы, біясістэматыцы, малекулярнай біялогіі. У ходзе практыкі дзевяцікласнікі і дзесяцікласнікі рашалі задачы па сістэматыцы жывёл, выводзілі формулы кветак, рабілі марфалагічнае апісанне структур раслін, разважалі над аспектамі нервовай і гумаральнай рэгуляцыі органаў чалавека. Адзінаццацікласнікі займаліся біясінтэзам бялку, ідэнтыфікавалі структурныя часткі біяпалімераў, апазнавалі структуры і працэсы воднага абмену, размяркоўвалі расліны па экалагічных групах, вызначалі асаблівасці энергетычнага абмену клетак, разлічвалі індэксы біялагічнай разнастайнасці экасістэм. Для рашэння такіх заданняў неабходны выключная канцэнтрацыя ўвагі, логіка, уменне выконваць складаныя матэматычныя разлікі. Але навучэнцы выдатна справіліся.
Фота Ганны Сінькевіч
— У алімпіядным руху мы ўжо не адзін год. Сёлета заданні выходзілі за рамкі школьнай праграмы, але былі цікавыя. Спадабалася, што было шмат заданняў з доследамі. Гэта дазволіла адчуць сябе біёлагамі-аналітыкамі. Нейкіх цяжкасцей не ўзнікла: з нашай настаўніцай Юліяй Георгіеўнай Шайтанавай мы грунтоўна падрыхтаваліся да алімпіяды. Біялогію плануем узяць за аснову прафесіі: разам хочам паступаць на біяфак БДУ, — падзяліліся вучаніцы Магілёўскага дзяржаўнага абласнога ліцэя № 3 Настасся Атліванчык і Ганна Шульгоўская.
Акрамя Настассі і Ганны, з ліку навучэнцаў Юліі Шайтанавай на алімпіядзе выступалі яшчэ шэсць хлопцаў і дзяўчат. Выхаванцы гэтай настаўніцы штогод пакараюць алімпіядныя вяршыні як абласнога, так і рэспубліканскага ўзроўню.
— Падрыхтоўцы ўдзяляю вялікую ўвагу. Разам з навучэнцамі шмат працуем над назапашваннем тэарэтычных ведаў і адпрацоўкай практычных навыкаў. Імкнуся выкарыстоўваць магчымасці рэгіянальнага рэсурснага цэнтра, прыслухоўваюся да парад калег, выкладчыкаў вышэйшых навучальных устаноў. Сама неверагодна захоплена біялогіяй, і для мяне прынцыпова, каб заняткі былі ў радасць вучням. Дзеці адчуваюць шчырасць і неабыякавасць, для іх такія адносіны — істотная матывацыя. Лічу, што захопленасць прадметам і вучнёўскія поспехі напрамую залежаць менавіта ад настаўніка, — сказала Юлія Георгіеўна.
Трэці этап рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах на Магілёўшчыне аб’яднаў звыш 1000 навучэнцаў. Лепшых выяўлялі ў 18 дысцыплінах. Пераможныя дыпломы атрымалі каля 460 таленавітых вучняў.
Удзельнікі біялагічнай алімпіяды таксама годна праявілі сябе.
— У нас вельмі разумныя дзеці, якія дасканала ведаюць як школьны курс біялогіі, так і яе маладыя раздзелы. За гэтым хаваецца вялікая праца педагогаў, якія раскрываюць здольнасці вучняў, — адзначыла старшыня журы, кандыдат біялагічных навук, дацэнт кафедры прыродазнаўства МДУ імя А.А.Куляшова Ірына Жарына.
Па выніках абласных алімпіяд па хіміі і біялогіі ўзнагароды атрымалі 70 навучэнцаў. Уладальнікамі дыпломаў І ступені па хіміі сталі вучаніцы сярэдняй школы № 21 Магілёва Аляксандра Садоўская і Марыя Новікава, навучэнцы гімназіі № 3 Бабруйска імя Мітрапаліта Філарэта (Вахрамеева) Мікіта Талсцянкоў і Яўген Багданаў, вучаніца сярэдняй школы № 2 Мсціслава Дар’я Саланевіч і навучэнец Магілёўскага дзяржаўнага абласнога ліцэя № 1 Андрэй Яфрэмаў. У веданні біялогіі лепшымі сталі вучань сярэдняй школы № 2 Чавус Сяргей Малолаў, навучэнец сярэдняй школы № 4 Шклова Расціслаў Шкуратаў, вучаніца Магілёўскага дзяржаўнага абласнога ліцэя № 1 Марыя Гапонава, навучэнец сярэдняй школы № 21 Магілёва Станіслаў Ярмоленка, вучаніца Магілёўскага дзяржаўнага абласнога ліцэя № 3 Ганна Шульгоўская і навучэнка сярэдняй школы № 27 Магілёва Ганна Пратасевіч.
***
Якасную падрыхтоўку паказалі вучні Брэстчыны на абласным этапе рэспубліканскай прадметнай алімпіяды. Падрабязнасці – у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.
Інтэлектуальныя спаборніцтвы праходзілі на базе школ і каледжаў Брэста, Баранавіч, Пінска, Кобрына і Маларыты, а таксама абласнога ІРА і БрДУ імя А.С.Пушкіна.
У сярэдняй школе № 10 Пінска сабраліся 64 знаўцы інфарматыкі.
— Кожны з двух практычных тураў, на якія адводзілася па 5 гадзін, уключаў чатыры “касмічныя” задачы, звязаныя з сучаснымі мовамі праграмавання і метадамі алгарытмізацыі (“Нечаканая знаходка”, “Паразіты”, “Страва з падвохам”), — паведаміў старшыня журы алімпіяды па інфарматыцы, загадчык кафедры прыкладной матэматыкі і інфарматыкі БрДУ імя А.С.Пушкіна, кандыдат фізіка-матэматычных навук Дзмітрый Грыцук. — Кожная задача будавалася вакол адзінага сюжэта і прадугледжвала выкананне пэўных аперацый. Вучні паказалі добрую падрыхтоўку, у тым ліку пяць дзяўчат і пяць пераможцаў заключнага этапу мінулагодняй алімпіяды. Максімальны бал — 708 з 800 магчымых (летась 756). Асабліва парадавалі выхаванцы Уладзіміра Коржыча з сярэдняй школы № 12 Пінска, Ірыны Гарбацэвіч з гімназіі № 1 імя абаронцаў Брэсцкай крэпасці Брэста, Алы Лаўрыновіч з гімназіі № 4 Баранавіч, Івана Трагубава з сярэдняй школы № 2 Лунінца і Ігара Гардынца з Маларыцкай раённай гімназіі.
Дыпломы І ступені атрымалі дзесяцікласнік Уладзіслаў Цішчанка з гімназіі № 4 Баранавіч, адзінаццацікласнікі Ягор Кушнярэвіч і Антон Фадзееў з сярэдняй школы № 12 Пінска, Мікіта Сланеўскі з Маларыцкай раённай гімназіі і Максім Астапчук з гімназіі № 1 імя Ф.Я.Перца Пінска.
***
Алімпіяда па працоўным навучанні сабрала 50 юнакоў і дзяўчат у майстэрнях сярэдняй школы № 7 Кобрына і Кобрынскага дзяржаўнага політэхнічнага каледжа.
— За 4 гадзіны практычнага тура патрабавалася вырабіць драўляную скрыню для інструментаў памерам 33 на 23 сантыметры з дэкаратыўнымі элементамі ў выглядзе металічнага рубанка і накладных ключоў з фанеры. Найбольшыя цяжкасці былі звязаны з захаваннем вызначаных памераў вырабу, — расказаў старшыня журы алімпіяды па працоўным навучанні (тэхнічнай працы) настаўнік працоўнага навучання Дзмітрый Грушко з Брашэвіцкай сярэдняй школы Драгічынскага раёна.
Падчас трохгадзіннага тэарэтычнага тура алімпіяднікі рашалі разліковыя і творчыя задачы, каб паказаць свой узровень тэхнічнага мыслення і ўменні па складанні тэхналагічных карт.
— Якасць вучнёўскіх ведаў з году ў год даволі высокая, але па-ранейшаму актуальныя пытанні, звязаныя з чытаннем чарцяжоў і правільнасцю іх афармлення, напісаннем тэхналагічных карт, кантролем памераў вырабаў і матэматычнай падрыхтоўкай школьнікаў, неабходнай для дакладных разлікаў, — заўважыў Дзмітрый Грушко.
— У практычным туры дзяўчаты выраблялі двухколерную льняную касметычку з акруглымі краямі, падкладкай і дэкаратыўнай вышыўкай, — паведаміла старшыня журы алімпіяды па працоўным навучанні (абслуговай працы) настаўніца працоўнага навучання кваліфікацыйнай катэгорыі “настаўнік-метадыст” Галіна Зуй з сярэдняй школы № 3 Пружан. — Высокатэхналагічнае заданне правярала розныя ўменні і навыкі школьніц, звязаныя з чытаннем графічных выяў, выкананнем машынных швоў. Акрамя таго, патрабавалася самастойна вызначыць паслядоўнасць і тэхналогію вырабу, што выклікала пэўныя цяжкасці, а таксама прыдумаць раслінны матыў і, выкарыстоўваючы некалькі відаў упрыгожвальных швоў і гладзі, выканаць кампазіцыю. Алімпіядніцы праявілі багатую фантазію ў гэтым. Тым не менш педагогам варта ўдзяляць большую ўвагу тэарэтычным заданням, найперш творчага характару, і якасці выканання тэхналагічных аперацый.
Дыпломы І ступені атрымалі адзінаццацікласнікі Дзяніс Лазіцкі з сярэдняй школы № 2 Лунінца і Арсеній Валасевіч з сярэдняй школы № 3 Пружан, а таксама мінулагоднія пераможцы — адзінаццацікласніцы Яна Пранкевіч з сярэдняй школы № 3 Баранавіч і Валерыя Каржаневіч з Пінкавіцкай сярэдняй школы імя Якуба Коласа Пінскага раёна.
Арсеній Валасевіч удзельнічае ў алімпіядным руху з 5 класа. Спачатку юнак аддаваў перавагу матэматыцы і фізіцы, а потым пераключыўся на працоўнае навучанне, якое выкладае ў сярэдняй школе № 3 Пружан яго бацька Эдуард Паўлавіч. Прыклад майстравітага таты, захапленне сталярнай справай і старанная падрыхтоўка прывялі да заканамернай перамогі.
— Заданне практычнага тура працаёмкае, але цікавае, — прызнаўся юнак. — Каб паспяхова справіцца з ім, давялося шмат займацца з татам: выконваць заданні мінулых алімпіяд, распрацоўваць уласныя.
Хлопец не сумняваецца, што набытыя ўменні і навыкі абавязкова спатрэбяцца ў жыцці. А сваю прафесійную будучыню Арсеній звязвае з інжынернай спецыяльнасцю, якую плануе набыць у БНТУ.
Падрыхтавалі Ганна СІНЬКЕВІЧ і Сяргей ГРЫШКЕВІЧ
