Метад Interactive Notebooks: фарміруем пазнавальную цікавасць

З мноства сучасных тэхналогій і метадаў выкладання замежнай мовы для зацікаўленасці навучэнцаў вылучаецца інтэрактыўны метад навучання Interactive Notebooks.

Гэты метад, які ўзнік на аснове традыцый скрапбукінгу, прадугледжвае вядзенне запісаў у вучнёўскім сшытку пры дапамозе розных інтэрактыўных шаблонаў. Навучэнцы заводзяць асобны сшытак (блакнот) і пранумароўваюць старонкі. Левы бок сшытка (цотныя старонкі) выкарыстоўваецца для размяшчэння інтэрактыўных шаблонаў, правы бок (няцотныя старонкі) пры неабходнасці выкарыстоўваецца для вядзення запісаў або выканання практыкаванняў. У гэтым выпадку інтэрактыўны сшытак можна разгля­даць як бібліятэку, лабараторыю і журнал: як бібліятэка інтэрактыўны сшытак служыць месцам захоўвання і назапашвання ведаў; як лабараторыя з’яўляецца сродкам для пастаноўкі значных пытанняў і пошуку адказаў на іх; у якасці журнала інтэрактыўны сшытак садзейнічае інтэлектуальнаму росту навучэнцаў.

Разнастайнасць відаў і форм інтэрактыўных шаблонаў/міні-кніг (layer book (шматузроўневая кніга), flapbook (міні-кніга з акенцамі), Venn diagram (дыяграма Вена), accordion (кніжка-гармонік), tab book (кніга з ярлыкамі), shape book (фігурная кніга) і г.д.) дазваляе распрацаваць такі дыдактычны матэрыял, які ў цікавай і даступнай форме дазволіць навучэнцам авалодаць неабходным аб’ёмам ведаў па вучэбным прадмеце “Замежная мова”. Ствараюцца інтэрактыўныя шаблоны ў добра ўсім вядомым тэкставым рэдактары Microsoft Word.

Выкарыстанне метаду “Інтэрактыўны сшытак” на ўроках англійскай мовы ў 3—4 класах дазволіла мне кампактна арганізаваць і візуалізаваць тэарэтычны матэрыял, што спрыяла яго дэталёваму ра­зуменню і запамінанню, з улікам розных тыпаў успрымання інфармацыі дзецьмі (аўдыялы, візуалы, кінестэты і дыскрэты), тым самым ствараючы неабходныя ўмовы для развіцця пазнавальнай цікавасці.

Для навучання чытанню навучэнцаў пачатковай ступені неабходны практыкаванні і заданні, накіраваныя на фарміраванне і ўдасканаленне навыкаў тэхнікі чытання і здабывання і разумення інфармацыі іншамоўнага тэксту. Выкарыстанне інтэрактыўных шаблонаў лічу мэта­згодным менавіта на этапе фарміравання і ўдасканалення навыкаў тэхнікі чытання. Вывучэнне англійскай мовы для навучэнцаў 3 класа пачынаецца са знаёмства з алфавітам: на працягу першай чвэрці навучэнцы вывучаюць алфавіт, гука–літарныя адпаведнасці, знакі транскрыпцыі. На гэтым этапе прапаную навучэнцам работу з інтэрактыўным шаблонам The Alphabet. English ABC.

Інтэрактыўны шаблон The Alphabet. English ABC

Прыклад заданняў да інтэрактыўнага шаблону The Alphabet. English ABC

1. Look at the board. What do you see?

How many letters do you see? Let’s count! Can you name the letters?

2. (Над карткамі размешчаны назвы гэтых літар [eı], [si], [bi].) Look! There are the cards with the names of the letters. Is everything OK? Find and correct the mistake. (Размясціце назвы літар у правільным парадку.) Write the names of the letters in the template. Запішыце назвы гэтых літар у свой шаблон у калонцы “Назва літары”.
3. Listen to the “Letters and sounds chant”. Answer: How do we read Аа/Bb/Cc (запіс праслухваецца па частках)?
4. Look! I’ve got cards with these sounds! Listen and repeat the sounds after me. Match the sound with the letter. Write them in your template. Запішыце іх у сваім шаблоне ў калонцы “Чытаем”.
5. Listen to the words! What sound do you hear at the beginning of the words? Repeat after me!
6. Write the words starting with Аа/Bb/Cc, match them with the picture.
7. Repeat the “Letters and sounds chant” (па частках / цалкам з запісам / самастойна).

Для асваення асноўных правіл чытання ў 3—4 класах выкарыстоўваю інтэрактыўныя шаблоны “Домік” (для адпрацоўкі правіл чытання галосных літар у адкрытым і закрытым складах) і “Інтэрлок” (для работы з літараспалучэннямі).

Інтэрактыўны шаблон “Інтэрлок” (для работы з літарамі і літараспалучэннямі)

Прыклад заданняў да інтэрактыўнага шаблону “Інтэрлок”

1. Look at the template. What letter combination do you see? Listen and answer. What’s the sound fot “th”? (This is my brother. th = [ð]) Запішыце знак транскрыпцыі ў шаб­лон пад літараспалучэннем “th”.

2. Write the words with “th” in the template. Underline “th”.

3. Read the words (за настаўнікам / з настаўнікам/ у парах).

4. Read the sentence (з запісам / самастойна).

Навучанне іншамоўнай лексіцы ажыццяўляецца на некалькіх этапах: азнаям­ленне з новым матэрыялам і першаснае яго замацаванне, трэніроўка лексічных адзінак, актывізацыя лексічных адзінак. Лічу рацыянальным выкарыстанне метаду “Інтэрактыўны сшытак” на этапе азнаямлення з новым матэрыялам і першасным яго замацаваннем: на гэтым этапе інтэрактыўныя шаблоны забяспечваюць бесперакладны спосаб семантызацыі слоў з апорай на малюнак (напрыклад, рознаўзроўневыя шаблоны (All about me, Look at me), кніжкі-гармонікі (Vegetables, Fruit, I can і інш.), шаблон са складкамі (At the circus, At the zoo, Aren’t pets great?, Seasons і інш.), дыяграму Вена (My family)). Узнаўленне новых лексічных адзінак пры першасным замацаванні варта праводзіць ізалявана і ў кантэксце ва ўжо засвоеных граматычных структурах.

Шаблон са складкамі What’s in my bag?

Прыклад заданняў да інтэрактыўнага шаблону What’s in my bag?

Form 3. Unit 7. Lesson 1.

1. Write the words in the template.
2. Color the pictures. Answer: What colour is your book / ruler …?

Model: a pink book.

3. Answer: What’s in your bag?

Model: I’ve got a blue pen, a yellow ruler, … .

4. Let’s play “What’s missing”.

P1 speak what he/she has in his/her bag but doesn’t name one thing. The rest of the pupils listen to the P1 and guess what’s missing.

Form 4. Unit 3. Daily life. Lesson 3: Breakfast, lunch and dinner.

1. a) Look at your template, listen to me and say: What is missing?

Write the missing word in the template.

1. b) Look at the template and answer: When do we have breakfast / lunch / dinner? / What do we have in the morning / in the afternoon / in the evening?
2. c) Open the fold number one. What food do you see? Imagine it is your breakfast. Write about it. Fill the missing information in the model. Model: I have … for breakfast.
3. d) Speak about it. (The same for lunch and dinner.)
4. e) Speak about your real breakfast / lunch / dinner.

Фарміраванне граматычных навыкаў адбываецца ў адпаведнасці з наступнымі этапамі: азнаямленне (увядзенне, тлумачэнне, першаснае замацаванне), трэніроўка, прымяненне. Для ўвядзення, тлумачэння і першаснага замацавання граматычнага матэрыялу мэтазгодна выкарыстоўваць флэпбукі (шаблоны з акенцамі). Такія шаблоны дапамогуць структураваць, сістэматызаваць матэрыял і даць магчымасць навучэнцам прапрацаваць яго ў парах, групах ці індывідуальна. Тут кожны флэп адпавядае вызначанаму тыпу сказа (апавядальнаму, адмоўнаму, пытальнаму). Навучэнцы напаўняюць іх адсутнай інфармацыяй, уласнымі прыкладамі ці прыкладамі на падставе падказак, размешчаных на флэпах.

Навучанне гаварэнню

1. Для навучання дыялагічнай мове лічу мэтазгодным выкарыстоўваць флэпбукі. Яны найбольш эфектыўныя для навучання падрыхтоўчай мове. Пры стварэнні падрыхтоўчага выказвання навучэнцы абапіраюцца на памяць, асацыяцыі, правілы і шматлікія падказкі (апоры). У гэтым выпадку флэпбук з’яўляецца змястоўнай апорай. Навучэнцы запаўняюць яго лексічнымі структурамі, якія вывучаюць, адпрацоўваючы матэрыял у парах або групах, а знешні выгляд шаблону, фонам якога раблю адпаведную карцінку, міжволі фарміруе пэўныя асацыяцыі з моўнай сітуацыяй, якая адпрацоўваецца.
2. Для навучання маналагічнаму выказванню найбольш эфектыўнымі знахо­джу флэпбукі і кніжкі-гармонікі. Гэтыя віды інтэрактыўных шаблонаў як нельга лепш падыходзяць для разгортвання выказвання ад элементарнай адзінкі (сказа) да закончанага маналогу і ўключаюць наступныя этапы: 1 этап — прадугледжвае заданні, якія стымулююць кароткія выказванні навучэнцаў па сітуацыі; 2 этап — канкрэтызуецца і ўдакладняецца сказанае, што вядзе за сабой нарастанне аб’ёму выказвання кожнага навучэнца; 3 этап — этап самастойнага разгорнутага выказвання.

Як бачым, інтэрактыўныя шаблоны можна выкарыстоўваць у навучанні практычна па ўсіх аспектах мовы і відах маўленчай дзейнасці.

Неабходна адзначыць, што выкарыстанне інтэрактыўнага сшытка на ўроках англійскай мовы мае свае перавагі і неда­хопы.

Аднак недахопы гэтага метаду кампенсуюцца за кошт павышэння цікавасці да вывучэння англійскай мовы.

Вольга ДАЛЕЦКАЯ,
настаўніца англійскай мовы Лудчыцкай сярэдняй школы
Быхаўскага раёна Магілёўскай вобласці
Фота з архіва рэдакцыі выкарыстоўваецца ў якасці ілюстрацыі