Настаўнік-дэфектолаг Светлагорскага раённага ЦКРНіР Алена Коўшар кожны вечар чаруе на кухні. Кулінарныя шэдэўры, якія яна гатуе па ўласных рэцэптах, высока ацэньваюць не толькі родныя і калегі. Прафесійныя кухары-эксперты ўзнагароджваюць аўтара незвычайных страў залатымі медалямі. У тым, што гэта небеспадстаўна, упэўнілася карэспандэнт “Настаўніцкай газеты”.
Кулінарныя гены
— Мая мама — кухар, і я з маленства прыглядвалася да яе працы, любіла ёй дапамагаць, асабліва падабалася эксперыментаваць з цестам. Печаныя арэшкі былі маёй першай у жыцці выпечкай. Усё, што я задумвала, атрымлівалася. Акрамя бісквітных рулетаў. Асвоіць гэтую выпечку доўгі час было маёй мэтай, бо кожная спроба заканчвалася правалам. Але дзесьці ў 7 класе нарэшце мой бісквіт атрымаўся. Я і сёння памятаю тое пачуццё акрыленасці: “Усё ж такі я змагла!” Я тады ўпэўнілася, што не варта баяцца ніякіх цяжкасцей, усё атрымаецца, калі ёсць жаданне і ўпартасць, — успамінае Алена Коўшар.
Усе кулінарныя прысмакі, рэцэпты якіх мая суразмоўніца сустракала ў кнігах і інтэрнэце, ёй удаваліся на выдатна. Калі выйшла замуж і з’явіліся дзеці, Алена Уладзіміраўна з ахвотай радавала іх арыгінальнымі стравамі, а не простымі, на хуткую руку. Тады яна працавала ў дзіцячым садзе і любіла наведваць семінары па харчаванні. Кулінарным сакрэтам вучылася ад іх арганізатараў — вопытных кухараў, а потым гэтыя яе навыкі пераймалі маладыя спецыялісты, якія прыходзілі працаваць у сад кухарамі.
Апошнім часам Алена Коўшар гатуе па ўласных рэцэптах. Гэтаму новаму ўзроўню майстэрства давялося павучыцца. Сярод яе настаўнікаў была пераможца міжнародных чэмпіянатаў па кандытарскім мастацтве, выкладчыца і старшыня Вышэйшай лігі пекараў і кандытараў Сусветнай федэрацыі рэстараннага спорту, а таксама вядомыя ў кулінарным асяроддзі шэф-кухары, эксперты па нацыянальных стравах розных краін свету і інш. Алена Коўшар не проста пераймала іх майстэрства, а, абапіраючыся на яго, выпрацоўвала ўласны кулінарны стыль. Яна вучылася міксаваць розныя інгрэдыенты — ад класічных да экзатычных, падбіраць крэмы для тартоў, плесці сырныя косы, дабівацца патрэбнага смаку ад паляндвіц, рэалістычнасці — ад цукровых букетаў…
Кожнаму віду страў Алена Коўшар прысвячала каля месяца, удасканальваючы свае навыкі. Па чарзе на кулінарных курсах яна асвоіла выпечку розных відаў тартоў і пірожных, сыраварства і хлебапячэнне, гатаванне дамашніх каўбас і мясных вырабаў, зефірную і цукровую фларыстыку, выраб цукерак і марожанага і інш. Хоць навучанне праходзілі каля тысячы людзей, менавіта Алена Коўшар часцей за іншых станавілася пераможцай па выніках кулінарных курсаў — толькі залатых медалёў у яе ўжо 11.
Навучыўся сам — навучы іншага
— Каб хлеб атрымаўся, трэба ўлічыць шмат тонкасцей: як рэагуюць на знешнія ўмовы дрожджы, колькі іх трэба класці, як складваць цеста, калі яго ставіць… Але як толькі я асвоіла гэта і навучылася пячы хлеб, то перастала яго купляць, — расказвае Алена Коўшар.
Хоць аматары здаровага харчавання часта адмаўляюцца ад ужывання хлеба, я ўпэўнена, ад такога яны не адмовіліся б. Мая суразмоўніца аддае перавагу карыснаму хлебу — з гарбузом, цыбуляй, таматамі, журавінамі, сухафруктамі.
Лёгкімі, як пух, слоенымі булачкамі з разынкамі пачаставалася і я пад нашу размову за кубачкам кавы. Арыгінальны смак быў і ў слівавай намілакі. У яе аснове чарнасліў, шакалад і вяршкі, праслоеныя лёгкім мусам, а зверху — грыльяж.
— Мяне ж больш вабіць сам працэс гатавання: калі цеста ў руках, я адпачываю. Якім бы цяжкім ні быў працоўны дзень, цеста замясіла, піражкоў накруціла — і ўсю стомленасць як рукой здымае, — гаворыць Алена Коўшар. Дарэчы, па дражджавой выпечцы яна мае залаты медаль.
“Золата” прынеслі ёй і азербайджанскія ласункі, гатаванне якіх яна асвоіла на выдатна.
— Адметнасць гэтых ласункаў у тым, што яны вельмі сытныя і адначасова карысныя, у іх шмат арэхаў і спецый. Выглядаюць яны таксама незвычайна. Напрыклад, шор гагал — гэта слоеныя булачкі з куркумай у форме руж. Шырын гагал таксама слоены, але начыняецца арэхамі з цукрам. Бадамбура мае выгляд слоеных піражкоў у выглядзе паўмесяца.
Алена Коўшар не толькі сама захапляецца кулінарыяй, але і далучае да гэтага сваіх навучэнцаў. Нядаўна яны разам гатавалі аўсяныя булачкі-калабкі.
У многія стравы Алена Уладзіміраўна дабаўляе незвычайныя інгрэдыенты, тым самым мяняючы іх смак. Прывычныя для нас пірагі з яблыкамі яна гатуе інакш: каб было больш карысці, не цеста, а менавіта яблыкі ў спалучэнні з грушамі становяцца галоўным іх інгрэдыентам. Дарэчы, і грушы, і яблыкі настаўніца вырошчвае ва ўласным садзе. З мужам яна жыве ў прыватным доме (дзеці ўжо выраслі і раз’ехаліся), участак вялікі, на ім расце садавіна і агародніна, ягады і зеляніна для кулінарных эксперыментаў гаспадыні.
Шмат тут расце і інгрэдыентаў для марожанага. Якое з іх яна згатуе, дыктуе ўраджай у яе садзе. Паспелі ягады — значыць, будзе сарбет малінавы, марожанае-сэндвіч, джэлата, веганскае з вішняй… Расцвілі на клумбах ружы — чакайце для дэгустацыі кававае марожанае з ружавымі пялёсткамі. Завязаліся агуркі — тое, што трэба для асвяжальнай граніты. Відаць, такі гаспадарскі падыход таксама паўплываў на атрыманне залатога медаля за дамашняе марожанае. “Золата” ўдастоены і яе зімовыя букеты — тэхніка цукровай фларыстыкі дапамагае не толькі аздобіць страву, але і здзівіць гасцей: і ягады, і кветкі ядомыя.
У захапленні ад сыраварства
— Пакуль я асвойвала гатаванне дэсертаў, муж усё чакаў, калі ж дойдзе чарга да мяса. Гаспадарка ў нас вялікая — і парасяты, і куры ёсць, таму гатаванне мясных страў не адмяняецца. Нядаўна ажаніўся наш сын, яго пакой вызваліўся, і я яго пераабсталявала. Паставіла шафы для электраабсталявання, зрабіла падвесы, гатую і сушу тут паляндвіцы, каўбасы, карбанад і г.д. Кожны від каўбасы патрабаваў новых ведаў, бо гатуецца адметным чынам. Для вытрымкі і гатавання неабходна і вызначаная тэмпература, — расказвае педагог і дадае: — Я ў захапленні і ад сыраварства! Яно мне нагадвае школьныя ўрокі хіміі з доследамі. Кожны сыр патрабуе адметнай закваскі, каагулянтаў і мае сваю тэхналогію гатавання: то фармуеш сырнае зерне, наразаючы калье, то заплятаеш сыр у косы… Кожны сыр прадугледжвае і адметнае ўжыванне: брынза і халумі смачныя смажаныя, фета больш падыходзіць для салатаў, сулугуні — чым цвярдзейшы, тым смачнейшы, вясковы дазваляе эксперыментаваць з начынкамі (грыбы, зеляніна, спецыі).
Я ўжо ведаю, што з чым і як спалучаецца, таму мне цікавей не гатаваць па гатовых рэцэптах, а складаць уласныя.
Дарэчы, Алена Коўшар асвоіла фудстайлінг і прадметныя здымкі: выконваючы дамашнія заданні, трэба было здымаць фота гатовых страў і відэаролікі пра іх гатаванне. Некаторыя тонкасці яна вынайшла сама:
— Любая страва больш апетытна выглядае зранку, калі толькі ўзыходзіць сонца. І не толькі кухня для гэтага падыходзіць — часам фота раблю на градцы, на агародзе, у садзе, — дзеліцца сакрэтамі Алена Коўшар.
Сваё. Роднае
Алена Уладзіміраўна прызнаецца, што без вучобы на кухні ўжо не ўяўляе свайго жыцця:
— Мае родныя ўжо прывыклі да маіх кулінарных эксперыментаў. Дзеці жывуць і працуюць у нашым раёне (дачка — афтальмолагам, сын — следчым), часта бываюць у гасцях. Муж кожны раз ацэньвае сюрпрызы: па аўторках і чацвяргах у мяне справаздачы — я гатую новыя стравы. Хваляць стравы і нашы бацькі. Асабліва прыемна чуць кампліменты ад мамы-кухара.
Цікава, што, хоць педагог асвоіла стравы розных кухань свету, усё ж бліжэй ёй свая, беларуская. Некаторыя рэцэпты перадаюцца ў яе сям’і з пакалення ў пакаленне.
— Свякроў таксама смачна гатавала. Хачу перадаць сваёй дачцэ ў спадчыну некалькі рэцэптаў, у першую чаргу “Блінцоў па-вясковаму” — з дражджавога цеста з надзёртай бульбай. Гэты рэцэпт маёй свекрыві перадала яе бабуля. Мужава мама навучыла мяне пячы піражкі на патэльні ў печы (цяпер ужо печы няма, таму піражкі я навучылася гатаваць на пліце).
Добра гатуюць і родныя маёй суразмоўніцы. У іх ёсць чат “Сямейка”, дзе кожная гаспадыня (і Алена Уладзіміраўна, і яе мама, і дачка, і нявестка) паказваюць адна адной, чым частуюць сям’ю. Часта такія здымкі становяцца запрашэннем у госці на дэгустацыю.
Святлана НІКІФАРАВА
Фота аўтара і з архіва Алены Коўшар
