Зефір для Аксаны Русаковіч, намесніка дырэктара па выхаваўчай рабоце Пратасевіцкай сярэдняй школы Асіповіцкага раёна, стаў найлепшым кампрамісам паміж жаданнем парадаваць сябе і калег смачным дэсертам і пры гэтым не нашкодзіць здароўю. Падрабязнасці — у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”. 
— Я даўно стала аматарам здаровага харчавання. Кулінарыць люблю, але прытрымліваюся правіла — любая ежа, у тым ліку і дэсерты, павінна быць не толькі смачнай, але і карыснай для здароўя. Таму даўно не пяку ні для сябе, ні для сваёй сям’і пячэнне, тарты і іншую мучную выпечку. Затое шмат эксперыментую з тварожнымі і жэлейна-малочнымі дэсертамі з ягад і фруктаў, мерынгавымі рулетамі. Не так даўно захапілася і гатаваннем зефіру. Я даўно прыглядалася да яго на паліцах у магазінах. Шмат купляла, але не знайшла ніводнага на свой густ — усе яны занадта салодкія, нават зефір ручной работы, які знайшла ў продажы. Першай захапілася зефірам мая калега настаўніца рускай мовы і літаратуры Наталля Уладзіміраўна Атрашонак. Яна навучылася яго гатаваць, прыносіла ў школу цэлыя наборы зефіру, частавала ім нас. І я, натхнёная яе вопытам, таксама захацела навучыцца гэтаму майстэрству.
Падбор рэцэптаў, відэаўрокі і майстар-класы захапілі педагога. На Новы год яна зрабіла сабе падарунак — планетарны міксер (звычайныя міксеры не падыходзяць для гатавання зефіру), набыла і дакладныя вагі, насадкі для стварэння розных форм зефіру, напрыклад, ружы, цюльпаны. Яна паспрабавала гатаваць па розных рэцэптах, але знайсці свой рэцэпт не змагла, таму стварыла свой уласны — з ідэальнымі суадносінамі фруктовай кіслінкі і салодкасці. Напярэдадні 8 Сакавіка, каб яшчэ больш знізіць каларыйнасць дэсерту, плануе гатаваць яго ўвогуле без цукру — замяняльнік з прабіётыкам ужо купіла.
— У мяне свой сад, таму асноўным інгрэдыентам я забяспечана, — гаворыць Аксана Уладзіміраўна. — Але тыя, у каго сваіх яблыкаў няма ці не хапае часу гатаваць з іх пюрэ, паспяхова могуць выкарыстоўваць магазіннае яблычнае пюрэ без цукру, у тым ліку і прызначанае для дзіцячага харчавання. Я часам міксую яблыкі са слівамі, для смаку, водару і яркасці дадаю розныя ягады — маліны, парэчкі, клубніцы, чарніцы. Усё гэта можна летам замарожваць і выкарыстоўваць для гатавання круглы год.
Натхняе Аксану Уладзіміраўну тое, што яе аўтарскі ласунак упадабалі і ацанілі родныя, сяброўкі, калегі. Яна адзначае:
— Мне вельмі прыемна прынесці каробачку зефіру ў настаўніцкую і з калегамі знайсці на перапынку час на кубачак кавы і зефірку. А цяпер, напярэдадні нашага жаночага свята, калі хочацца выглядаць надзвычай прыгожа, такі лёгкі дэсерт будзе асабліва дарэчы.
***
Па слядах Аксаны Русаковіч — як прафесійных, так і творча-кулінарных — пайшла і яе дачка Надзея.
У Пратасевіцкай сярэдняй школе яна працуе настаўніцай матэматыкі, а ў вольны час гатуе крафтавыя сыры.
Надзея Вабішчэвіч, яшчэ калі працавала па размеркаванні ў адной са школ Асіповіч, марыла вярнуцца ў свой аграгарадок Пратасевічы. Хацеў пераехаць з ёй у вёску і яе муж. Падспешвала іх сюды мара… завесці карову. Першую з іх, Мілку, яны купілі яшчэ да пераезду (некаторы час яна жыла на падворку ў мамы), а калі купілі свой дом, забралі Мілку да сябе, папоўнілі ёй кампанію яшчэ дзвюма каровамі і адкрылі фермерска-сялянскую гаспадарку. Калі свежае малако, тварог і смятана ўжо прыеліся, Надзея навучылася гатаваць сыры.
— План навучыцца рабіць дамашні сыр спеў даўно, бо ён у любым выпадку не параўнаецца па смаку і карысці з магазінным, — успамінае Надзея Вабішчэвіч. — За вопытам сыравараў з іншых краін мы сочым, але вабіла магчымасць дакрануцца да спадчыны нашай беларускай культуры. Вось тут і спатрэбіліся ўспаміны маіх бабулі і прабабулі, якія калісьці гатавалі добрыя сыры. Мець дамашняе малако і не спрабаваць гатаваць з яго нешта новае і смачнае было б, прынамсі, непавагай да сваёй мары. Так, спачатку я навучылася гатаваць мяккі плаўлены сыр. Потым спрабавала розныя варыянты гатавання сыроў, розныя напаўненні, але лепшымі смакавымі якасцямі валодаў мяккі тварожны сыр, які мы з мужам назвалі “Мілка” — па мянушцы нашай першай каровы.
Рэцэпт бабулінага сыру ў сям’і ведалі, толькі апошнія пакаленні ўжо не трымалі кароў, адпаведна, сыр не гатавалі. Менавіта яго рэцэпт і ўзнавіла на сваёй кухні ўнучка. Палюбіўся ёй і бабулін спосаб падачы гэтай стравы. Цяпер ужо яна дала новае жыццё гэтай сямейнай традыцыі.
На сённяшні дзень у свеце існуе больш за 2000 гатункаў сыру. У Беларусі вырабляюць каля 200 відаў. Але калі мы гаворым пра аўтэнтычны беларускі сыр, то ў першую чаргу маем на ўвазе тварожны плаўлены.
Надзея дзеліцца:
— Мая бабуля гатавала сыр з дабаўленнем гарбуза і падавала сваім дзецям яго з мёдам. Я таксама навучылася гатаваць такі сыр і рада, што ён спадабаўся маёй сям’і і родным. Радуе і тое, што ад самога працэсу я атрымліваю сапраўднае задавальненне. Наогул, сыраробства — справа цікавая і захапляльная. Бо, зрабіўшы адзін сыр, у галаве выношваеш план зрабіць новы.
Надзея Вабішчэвіч гатуе толькі такія сыры, якія стагоддзямі гатавалі нашы бабулі. Нездарма слова “сыр” паходзіць ад “сыры” — нашы продкі сыры не варылі, а гатавалі “сырым” спосабам. Сыраварні на тэрыторыі Беларусі з’явіліся толькі ў другой палове ХІХ стагоддзя (хутка іх налічвалася ўжо каля 200), але сыр у іх варылі пераважна па класічных заходнееўрапейскіх тэхналогіях. Аднак аўтэнтычны беларускі смак сыру існуе і ацаніць яго можна, у прыватнасці, у Пратасевічах .
Рэцэпт тварожнага сыру “Мілка”
- Яшчэ цёплы сырадой наліць у каструлю і на сярэднім агні нагрэць да 70—75 °С.
- Воцат 9% развесці ў вадзе 1:3.
- Зменшыць агонь да мінімальнага. Памешваць акуратна малако, каб яно раўнамерна прагрэлася і каб не было плеўкі на паверхні.
- Тонкім струменьчыкам павольна ўліць ваду з воцатам у каструлю з малаком, пастаянна памешваючы.
- Як толькі малако падзялілася на сыроватку жаўтлявага колеру і белыя шматкі, адразу ж зняць каструлю з агню.
- На гэтым этапе можна дадаць у сыр зяленева, сухафрукты, прыправы.
- Невялікі друшляк заслаць складзенай у некалькі слаёў марляй і шумоўкай вылажыць у яго сыр. Пакінуць на 5—10 мінут, пасля акуратна перавярнуць і злёгку пасаліць зверху.
- Накрыць сыр харчовай плёнкай і пакінуць да поўнага астывання. Пасля яшчэ раз перавярнуць і пасаліць.
- Гатовы сыр можа некалькі дзён захоўвацца ў халадзільніку.
Святлана НІКІФАРАВА
Фота з сямейнага архіва гераінь
