або Як адчуць водар творчасці і ўнікальнасці
Педагог дадатковай адукацыі Шчучынскага палаца творчасці дзяцей і моладзі кіраўнік узорнай студыі моды “Гармонія” Алена Чашчэвік — чалавек творчы і запальвае сваёй энергіяй, энтузіязмам, шматлікімі ідэямі выхаванцаў, ганарыцца іх поспехамі. Яна адчувае неймаверную радасць самарэалізацыі ад таго, што дапамагае дзецям рэалізавацца, напрыклад, праз паспяховы ўдзел у конкурсе па асновах прафесійнай падрыхтоўкі JuniorSkills Belarus. У бягучым годзе педагог прызнана лепшай па прафесіі ў Шчучынскім раёне.
Алена Феліксаўна добра памятае, як у 1986 годзе на першым уроку педагогікі ў Ваўкавыскім педагагічным вучылішчы пісала сачыненне “Чаму я выбрала прафесію настаўніка працы”. Яна расказала, што вучылася шыць у гуртку Шчучынскага дома піянераў, а ў педвучылішчы хацела ўдасканаліць уменні, каб пасля звязаць сваё жыццё з навучаннем шыццю дзяцей.
Так і атрымалася. Працоўную дзейнасць Алена Чашчэвік пачынала ў групе прадоўжанага дня і вяла гурток “Іголачка”. Пасля была настаўнікам працоўнага навучання, выкладала спецыяльную тэхналогію “Швачка” ў ліцэі, некалькі гадоў працавала на вытворчасці майстрам, кантралёрам, тэхнолагам. Але ўвесь час хацелася большай прасторы для творчасці, больш магчымасцей для самавыяўлення свайго і дзіцячага. І ў 2013 годзе яна прыйшла ў Шчучынскі палац творчасці дзяцей і моладзі, каб разам з выхаванцамі ўдзельнічаць у конкурсах.
— Творчасць тут, як і ўвогуле ў дадатковай адукацыі, на кожным кроку: сам ствараеш вучэбную праграму, сам шукаеш вучняў для яе рэалізацыі, з іх удзелам распрацоўваеш эскізы і мадэлі адзення, тэхналогію іх вырабу, — расказвае Алена Феліксаўна. — Трэба сказаць, што да майго прыходу ва ўстанову тут ужо даволі працяглы час працавала школа моды “Гармонія”, педагогі і навучэнцы якой мелі поспехі ў конкурсна-выставачнай дзейнасці. Але ж мне там трэба было пачынаць са сваіх ідэй, каб набыць адметнасць самой і дапамагчы зрабіць гэта маім дзяўчынкам, якім хацелася падкрэсліць сваю непаўторнасць, разуменне прыгожага. Праўда, спачатку было пачуццё неразумення і нават крыўды ад таго, што ў гурток ішлі звычайна дзеці малодшага ці сярэдняга ўзросту, бо ў маім дзяцінстве якраз старэйшыя падлеткі часцей за ўсё станавіліся гурткоўцамі. Калі зразумела, што сучасныя тынэйджары пераважна вызначыліся з інтарэсамі, адмовілася ад праграмы “Майстрыха”, якая спалучала авалодванне рознымі відамі рукадзелля, і ўсю ўвагу аддала канструяванню, мадэляванню і вырабу адзення. Вядома, спачатку дзяўчынкі асвойваюць простыя швы і спосабы апрацоўкі дэталей, вырабляючы розныя рэчы штодзённага, падарункавага ці сувенірнага прызначэння. Самая простая ігольніца ці пенал таксама маюць шмат варыянтаў для творчага падыходу і імкнення зрабіць так, “як нідзе і ні ў кога”, не гаворачы ўжо пра сурвэткі ў тэхніцы пэчворк, касметычкі ці экасумкі. Падрасталі мае выхаванкі — і мянялася, удасканальвалася, ускладнялася адукацыйная праграма. Апошні яе варыянт, разлічаны на 3 гады рэалізацыі, стаў асновай для пераходу да праграмы павышанага ўзроўню засваення адукацыйнай галіны і адзначаны ў мінулым годзе дыпломам ІІІ тупені Міністэрства адукацыі.
Педагог заўсёды радуецца, калі дзяўчынкі выказваюць сур’ёзныя жаданні, напрыклад, пашыць спадніцу ці шорты, сарафан ці туніку, нават кактэйльную сукенку. Перш за ўсё гэта сведчыць аб адэкватным уяўленні навучэнак пра ўзровень засваення тэхналогіі вырабу адзення, а таксама пра ўстойлівую цікавасць да справы. Авалоданне дастаткова шырокім спектрам ведаў па матэрыялазнаўстве, канструяванні, мадэляванні і дэкарыраванні адзення дазваляе дзяўчынкам прымаць актыўны і выніковы ўдзел у такіх конкурсах майстэрства, як “Жывіца”, “Нашчадкі традыцый”, “Прывітанне, свет!”, “Творчасць без меж” і інш.
З 2015 года аб’яднанне стала называцца студыяй моды “Гармонія”, тады ж калектыву прысвоена, а ў 2018 паспяхова пацверджана ганаровае званне ўзорнага. Алене Чашчэвік было даверана стаць кіраўніком студыі, у складзе якой зараз чатыры аб’яднанні па інтарэсах, у кожнага з якіх свой кірунак дзейнасці: распрацоўка эскізаў калекцыйнага адзення, канструяванне, мадэляванне і выраб адзення, яго дэкарыраванне, стварэнне харэаграфічных кампазіцый для дэманстрацыі калекцый.
— Мае калегі па студыі — Жанна Паўлаўна Карэцкая, Ганна Аляксандраўна Кузяк, Людміла Анатольеўна Куралёва, Таццяна Дзмітрыеўна Дзякевіч — асобы творчыя, захопленыя пошукам новага, умеюць сваё натхненне перадаць кожнаму з сотні навучэнцаў, — прызнаецца Алена Феліксаўна. — Супрацоўніцтва ў такім вялікім крэатыўным калектыве дазваляе найбольш поўна і эфектыўна выкарыстоўваць умовы дадатковай адукацыі для рознабаковага развіцця ўдзельнікаў студыі — як дзяцей, так і дарослых. Студыйцы працуюць над стварэннем новых калекцый адзення рознага сэнсавага зместу і стылёвага афармлення, спалучаючы традыцыі і сучаснасць. Прадуманая да дробязей падрыхтоўка да ўдзелу ў конкурсах прыносіць добрыя вынікі: толькі за мінулы навучальны год мы атрымалі 9 дыпломаў на абласных, рэспубліканскіх і міжнародных конкурсах.
Важны кірунак дзейнасці “Гармоніі” — стварэнне касцюмаў для ўнутраных патрэб Палаца творчасці. З непасрэдным удзелам студыйцаў рэалізуюцца праекты па распрацоўцы касцюмаў для юных артыстаў з дзвюх вакальных студый, танцавальнага і тэатральнага калектываў, для вялікіх навагодніх паказаў, гульнявых конкурсных праграм. Навучэнцы “Гармоніі”, даведаўшыся аб чарговай перамозе вакалістаў ці танцораў, з гонарам зазначаюць: “Канечне, у нашых касцюмах перамогу лягчэй здабыць!” Непадробнае захапленне выказваюць члены экскурсійных груп пасля прагляду ў музеі палаца тэатралізаванай пастаноўкі аб жыцці і каханні князя Ф.К.Друцкага-Любецкага, калі даведваюцца, што касцюмы па модзе пачатку ХІХ ст. пашыты ў дзіцячай студыі. Прыцягваюць увагу шматлікіх наведвальнікаў палаца і выклікаюць гордасць бацькоў традыцыйныя выставы студыі моды, у якіх абавязкова ствараюцца персанальныя экспазіцыі навучэнцаў. І ні адно гарадское ці раённае свята не абыходзіцца без дэманстрацыі калекцый “Гармоніі”.
— Але найбольшае дасягненне і гордасць для мяне — удзел маёй вучаніцы Віярыкі Няяскінай у конкурсе прафесійнага майстэрства JuniorSkills Belarus, — дзеліцца Алена Чашчэвік. — Першы раз мы рашыліся паехаць на прэстыжную конкурсную пляцоўку, калі Віярыцы не было яшчэ і 14 гадоў, але дазвол на ўдзел у конкурсе атрымалі. Старт быў удалы — 4-е месца. Мінулай восенню Віярыка ў складзе каманды Гродзенскай вобласці на JuniorSkills Belarus прымала ўдзел у намінацыі “Дызайн і мадэляванне адзення”. Гэта вельмі складаны і цяжкі конкурс, але адначасова цікавы і інтрыгуючы як для ўдзельніка, так і для яго педагога. Складанасць нават не ў тым, што за пэўны час, арыентуючыся на прапанаваную тканіну, яе колер і мадэль, трэба зрабіць эскіз, выканаць макет сукенкі, а потым яе пашыць і дэкарыраваць. Незвычайныя і ўмовы. Як падзялілася ўражаннямі Віярыка: “Уся работа праходзіць на адкрытай пляцоўцы, за тваімі дзеяннямі сочаць не толькі эксперты, але і проста прахожыя ці цэлыя групы экскурсантаў, якія спыняюцца, назіраюць, штосьці ціха абмяркоўваюць. А ты не разумееш: ім падабаецца тое, што ты робіш, ці яны бачаць нейкую памылку…”
Гэтым разам і ў педагога таксама было намнога больш цяжкасцей, таму што задача эксперта, ролю якога ёй даверылі, сама па сабе няпростая — правільна, справядліва ацаніць канкурсантаў.
— А калі заўважаеш, што тваёй вучаніцы патрэбна падказка, зрабіць яе немагчыма. Наш вынік усяго на 0,2 бала быў ніжэйшы за вынік навучэнкі прафесійнага каледжа з Віцебскай вобласці, але ж радавала тое, што мы зрабілі чарговы крок наперад, пацверджаны дыпломам ІІІ ступені Міністэрства адукацыі, спецыяльным медалём і каштоўнымі прызамі. Добрым стымулам для ўдзельнікаў студыі таксама стала прысваенне Віярыцы Няяскінай звання лаўрэата абласной прэміі імя А.І.Дубко з унушальным для падлетка матэрыяльным дадаткам, — дадае А.Ф.Чашчэвік.
Калі ў Алены Феліксаўны пытаюцца, як удаецца матываваць навучэнцаў на вызначэнне прыярытэтаў, на карпатлівую працу для здзяйснення мары, яна адказвае, што ўсё пачынаецца з малога, маючы на ўвазе не толькі ўзрост дзяцей. Пачатковае засваенне базавых і сучасных ведаў, прыёмаў і тэхнік адбываецца на аснове вырабу цацак, адзення для лялек, затым набыты вопыт пераносіцца на падбор тканіны, раскрой і пашыў адзення спачатку па гатовых выкрайках з часопісаў, а з развіццём навыкаў і вопыту — па асабістых эскізах мадэлей адзення для сябе і конкурсна-выставачных калекцый.
— Любы педагог раскажа, як важна ўлічваць узроставыя асаблівасці дзяцей, ведаць і разумець іх памкненні. З сучаснымі падлеткамі няпроста будаваць узаемаадносіны ў школьным навучанні, і тым больш гэта складана ў дадатковай адукацыі, дзе ніхто нікому і нічым не абавязаны, дзе ўзаемаадносіны засноўваюцца на асабістых сімпатыях і агульнай цікавасці. І каб усё супала, даводзіцца шмат працаваць, выкарыстоўваць фармальныя і нефармальныя шляхі павышэння прафесійнай кампетэнцыі, ствараць план самаадукацыі, каб авалодваць новымі педагагічнымі тэхналогіямі, інтэрактыўнымі метадамі навучання. Заўсёды ёсць куды расці і да чаго імкнуцца ў бязмежнай прасторы сучасных адукацыйных магчымасцей, — дзеліцца вопытам педагог.
Алена Феліксаўна прызнаецца, што праз дадатковую адукацыю прайшла яна сама, дачка і зяць, цяпер паспяхова займаюцца ў розных аб’яднаннях па інтарэсах унукі.
— Дзеці растуць і мяняюцца, а мне як педагогу хочацца, каб мае выхаванцы не проста вучыліся шыць, прыгожа апранацца і разбірацца ў модных тэндэнцыях, — дадае А.Ф.Чашчэвік. — Важна, што ўдзельнікі нашай узорнай студыі атрымліваюць задавальненне і радасць ад самарэалізацыі, робяць крокі да прафесійнага выбару, праз удзел у конкурсах і грамадскіх справах праяўляюць актыўную жыццёвую пазіцыю. Напярэдадні новага навучальнага года і 75-годдзя нашай установы мы з дзяўчынкамі захоплены новымі планамі, ускладняем нашы задачы і абмяркоўваем шляхі іх вырашэння. Вядома ж, упэўнены ў дасягненні новых поспехаў на агульную карысць, бо ва ўсім адчуваем падтрымку вялікага творчага калектыву.
А што поспехі будуць, сумнявацца не прыходзіцца. Калі склаўся такі тандэм апантанага, захопленага сваёй працай і нават ўлюблёнага ў яе педагога і творчай, працалюбівай моладзі, прызнанне павінна прыйсці.
Ірына АНІКЕВІЧ.
Фота з архіва А.Ф.Чашчэвік.
