Лета — час не толькі для адпачынку, але і для правядзення неабходных работ па рамонце і добраўпарадкаванні тэрыторый навучальных устаноў. Улічваючы, што ў штатным раскладзе ўстаноў адукацыі адсутнічаюць спецыялісты з адпаведнай кваліфікацыяй, кіраўнік навучальнай установы павінен правільна і своечасова гарантаваць бяспеку правядзення рамонтных работ пры ўдзеле іншай спецыялізаванай арганізацыі.
У сувязі з гэтым шэраг пытанняў паступае ў Беларускі прафсаюз работнікаў адукацыі і навукі. Сёння адказваем на асноўныя.
Марына Лясун, галоўны тэхнічны інспектар працы Беларускага прафсаюза работнікаў адукацыі і навукі. Фота Алега Ігнатовіча
— Што ўваходзіць у пералік рамонтна-будаўнічых работ? Якая роля ўскладзена на кіраўніка ўстановы пры іх арганізацыі?
— Рамонтна-будаўнічыя работы скіраваны на аднаўленне эксплуатацыйных функцый будынкаў і ўключаюць частковую або поўную замену канструкцый, інжынернага абсталявання і аздабленне фасадаў і сцен.
Арганізацыя рамонтна-будаўнічых работ у навучальнай установе праводзіцца падраднай арганізацыяй і павінна быць пад поўным кантролем дырэктара ўстановы адукацыі.
Адпаведным загадам ён павінен прызначыць адказных за забеспячэнне аховы працы ў межах даручаных ім участкаў работ: асобу, адказную за падрыхтоўку рамонтна-будаўнічых работ (намеснік кіраўніка па гаспадарчай рабоце), і асобу, адказную за бяспечнае правядзенне гэтых работ (прадстаўнік падрадчыка). Неабходна вызначыць месцы для збору смецця і адходаў, захоўвання будаўнічых матэрыялаў, размяшчэння санітарна-бытавога памяшкання для работнікаў падраднай арганізацыі і захоўвання спецыяльнага адзення і абутку, а таксама для адпачынку. Нельга дапускаць старонніх асоб у зону правядзення работ, неабходна ўстанавіць папераджальныя таблічкі і знакі “Уваход забаронены”, “Небяспечна”.
Участкі правядзення работ павінны быць забяспечаны неабходнымі сродкамі калектыўнай абароны работнікаў, першаснымі сродкамі пажаратушэння, а таксама сродкамі сувязі. Перад допускам да работ кіраўнік установы абавязаны правесці ўступны інструктаж па ахове працы і супрацьпажарны інструктаж з усімі работнікамі падраднай арганізацыі (п.16, п.18 Інструкцыі аб парадку навучання, стажыроўкі, інструктажу і праверкі ведаў працуючых па пытаннях аховы працы, зацверджанай пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны ад 28.11.2008 № 175), азнаёміць іх з рэжымам працы, наяўнымі аб’ектамі павышанай небяспекі, патрабаваннямі бяспекі і супрацьпажарным рэжымам установы адукацыі, а таксама зарэгістраваць правядзенне інструктажу ў журнале рэгістрацыі ўводнага інструктажу па ахове працы ўстановы адукацыі. Першасны інструктаж па ахове працы з работнікамі падраднай арганізацыі праводзіць непасрэдны кіраўнік работ падрадчыка з рэгістрацыяй яго ў сваім журнале рэгістрацыі інструктажу па ахове працы (п.22, п.30 Інструкцыі № 175).
Хачу адзначыць, што праходжанне работнікамі падраднай арганізацыі стажыроўкі, праверкі па пытаннях аховы працы, медыцынскага агляду і забеспячэнне іх сродкамі індывідуальнай абароны ажыццяўляюцца падраднай арганізацыяй, што павінна быць указана ў грамадзянска-прававым дагаворы, які заключаецца паміж падрадчыкам і заказчыкам (Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 06.07.2005 № 314 “Аб некаторых мерах па абароне правоў грамадзян, якія выконваюць работу па грамадзянска-прававым і працоўным дагаворы”).
Перад пачаткам правядзення рамонтна-будаўнічых работ на тэрыторыі навучальнай установы прадстаўнік заказчыка (дырэктар навучальнай установы) і генеральны падрадчык з удзелам субпадрадчыкаў абавязаны аформіць у дадатак да заключанага дагавора паміж Цэнтрам па забеспячэнні дзейнасці бюджэтных арганізацый і падраднай арганізацыяй акт-допуск для вытворчасці будаўніча-мантажных работ на тэрыторыі ўстановы адукацыі ўстаноўленай формы (дадатак 1 Правіл па ахове працы пры выкананні будаўнічых работ, зацверджаных пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны і Міністэрства будаўніцтва і архітэктуры ад 31.05.2019 № 24/33). Актам-допускам выдзяляецца ўчастак для правядзення работ. Падрадчык з прыцягненнем субпадрадчыкаў пры выкананні будаўнічых работ абавязаны распрацаваць сумесна з імі мерапрыемствы, якія гарантуюць бяспечныя ўмовы працы, абавязковыя для ўсіх працуючых, што ўдзельнічаюць у будаўнічых работах; забяспечыць выкананне запланаваных мерапрыемстваў і каардынацыю дзеянняў субпадрадчыкаў у частцы выканання мерапрыемстваў па бяспецы працы на замацаваных за імі ўчастках работы.
Здымак выкарыстоўваецца ў якасці ілюстрацыі
— Які парадак правядзення так званых агнявых работ? Якія меры бяспекі пры іх выкананні павінны забяспечвацца?
— Агнявыя работы маюць павышаную небяспеку, звязаную з ужываннем адкрытага агню, іскраўтварэннем і награваннем да тэмператур, здольных выклікаць узгаранне матэрыялаў і канструкцый. Пры правядзенні агнявых работ на тэрыторыі ўстановы адукацыі адказнай асобай за іх правядзенне з’яўляецца спецыяліст падраднай арганізацыі, што фіксуецца ў нарадзе-допуску (п.34 Дэкрэта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 23.11.2017 № 7 “Агульныя патрабаванні пажарнай бяспекі да ўтрымання і эксплуатацыі капітальных пабудоў (будынкаў, збудаванняў), ізаляваных памяшканняў і іншых аб’ектаў, якія належаць суб’ектам гаспадарання”).
Агнявыя работы на часовым месцы працы дазваляецца праводзіць толькі пры наяўнасці аформленага нарада-допуску (дадатак да Інструкцыі аб парадку афармлення нарада-допуску на правядзенне агнявых работ на часовых месцах, зацверджанай пастановай Міністэрства па надзвычайных сітуацыях ад 21.12.2021 № 82), выдадзенага кіраўніком установы адукацыі або асобай, якая мае права яго выдачы. Да пачатку правядзення агнявых работ дырэктар установы адукацыі абавязаны загадам назначыць асоб, адказных за падрыхтоўку (прадстаўнік заказчыка) і правядзенне (прадстаўнік падрадчыка) агнявых работ і якія прайшлі праверку ведаў па пажарнай бяспецы ва ўстаноўленым парадку. Кіраўнік установы адукацыі пры назначэнні адказнага за правядзенне агнявых работ спецыяліста іншай арганізацыі (па ўзгадненні) павінен пераканацца ў яго падрыхтоўцы, праверыўшы наяўнасць і дзеянне талона аб праходжанні пажарна-тэхнічнага мінімуму. Да правядзення агнявых работ дапускаюцца асобы, якія маюць адпаведную кваліфікацыю па прафесіі. Кіраўнік аб’екта (установы адукацыі) абавязаны выдаць нарад-допуск на правядзенне агнявых работ у 3 экзэмплярах: адказнаму за правядзенне агнявых работ падрадчыку (прарабу, майстру), выканаўцу работ, адказнай асобе ўстановы адукацыі за падрыхтоўку агнявых работ (п.7 Інструкцыі № 82). Перад пачаткам агнявых работ трэба праверыць выкананне распрацаваных мерапрыемстваў, прадугледжаных нарадам-допускам, і забяспечыць кантроль за іх выкананнем.
Адказная асоба за падрыхтоўку агнявых работ з боку ўстановы адукацыі абавязана арганізаваць выкананне мерапрыемстваў, указаных у нарадзе-допуску; праверыць паўнату і якасць выканання мерапрыемстваў; праверыць і прыняць абсталяванне, назіраць на працягу 3 гадзін за месцам правядзення работ і пасля іх заканчэння, каб выключыць узнікненне пажару. Адказная асоба за правядзенне агнявых работ з боку падраднай арганізацыі абавязана арганізаваць бяспечнае правядзенне агнявых работ; перад іх пачаткам правесці мэтавы супрацьпажарны інструктаж з выканаўцамі агнявых работ з адзнакай у нарадзе-допуску; праверыць у іх наяўнасць пасведчання аб прысваенні кваліфікацыйнага разраду па прафесіі і талона аб праходжанні пажарна-тэхнічнага мінімуму, спраўнасць інструментаў і сродкаў для правядзення агнявых работ; забяспечыць сродкамі пажаратушэння; ажыццяўляць кантроль за работай выканаўцаў і супрацьпажарным станам месца правядзення работ. Нарад-допуск захоўваецца ў арганізацыі на працягу 10 дзён пасля заканчэння работ.
Забараняецца праводзіць агнявыя работы пры знаходжанні навучэнцаў у памяшканнях установы адукацыі, а ў нерабочы час пакідаць і захоўваць у памяшканнях будынка балоны са сціснутымі газамі, ацэтыленавыя генератары. Неабходна абавязаць падрадную арганізацыю абсталяваць спецыяльныя месцы для іх захоўвання. Знаходзячыся на тэрыторыі ўстановы адукацыі, работнікі падраднай арганізацыі абавязаны выконваць правілы ўнутранага працоўнага распарадку, якія адносяцца да аховы працы, прынятыя ва ўстанове адукацыі.
— На базах устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з чэрвеня працуюць студэнцкія атрады, якія складаюцца ў асноўным з непаўналетніх. Як правільна і бяспечна арганізаваць іх работу?
— Парадак арганізацыі дзейнасці студэнцкіх атрадаў устаноўлены Палажэннем аб парадку арганізацыі дзейнасці студэнцкіх атрадаў на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, зацверджаным Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 18.02.2020 № 58.
Суб’ектам гаспадарання, якія прыцягваюць да сваёй дзейнасці студэнцкія атрады, неабходна выконваць патрабаванні заканадаўства аб працы і аб ахове працы.
Так, прыцягваючы да працы непаўналетніх (асоб, якія не дасягнулі васямнаццаці гадоў), неабходна ўлічваць абмежаванні, устаноўленыя для іх заканадаўствам, у прыватнасці нормы артыкулаў 114, 117, 274, 275, 276 Працоўнага кодэкса, пастановы Міністэрства працы і сацыяльнай абароны ад 15.10.2010 № 144 “Аб устанаўленні пераліку лёгкіх відаў работ, якія могуць выконваць асобы ва ўзросце ад чатырнаццаці да шаснаццаці гадоў”, пастановы Міністэрства працы і сацыяльнай абароны ад 27.06.2013 № 67 “Аб устанаўленні спіса работ, на якіх забараняецца прымяненне працы асоб маладзейшых за васямнаццаць гадоў”, пастановы Міністэрства аховы здароўя ад 13.10.2010 № 134 “Аб устанаўленні лімітавых норм падняцця і перамяшчэння непаўналетнімі цяжараў уручную”.
З удзельнікамі студэнцкага атрада, якія дасягнулі шаснаццаці гадоў, павінен быць заключаны працоўны дагавор. З пісьмовай згоды аднаго з бацькоў (арт. 272 Працоўнага кодэкса) працоўны дагавор можа быць заключаны з асобай, якая дасягнула чатырнаццаці гадоў, з афармленнем працоўнай кніжкі і абавязковым страхаваннем ад няшчасных выпадкаў на вытворчасці. Акрамя таго, прымаючая арганізацыя (школа) абавязана забяспечыць для студэнцкага атрада адпаведныя дагавору аб’екты і віды работ і стварыць на кожным рабочым месцы здаровыя і бяспечныя ўмовы працы, праводзіць навучанне, інструктаж і праверку ведаў па пытаннях аховы працы, забяспечыць удзельнікаў студэнцкага атрада сродкамі індывідуальнай абароны. У абавязковым парадку ўсе асобы, маладзейшыя за васямнаццаць гадоў, прымаюцца на працу толькі пасля папярэдняга медыцынскага агляду.
Марына ЛЯСУН, Ала КЛЮЙКО
