Днямі беларускія школьнікі вярнуліся з 55-й Міжнароднай матэматычнай алімпіяды, якая праходзіла ў Кейптаўне (Паўднёвая Афрыка). У спаборніцтвах прынялі ўдзел 560 школьнікаў са 101 краіны — 504 юнакі і 56 дзяўчат. Выступленне нашай каманды было паспяховым — яна прывезла на радзіму залаты, сярэбраны, тры бронзавыя медалі і пахвальную грамату.
У склад беларускай каманды ўвайшлі навучэнцы 11 класа гімназіі № 41 Мінска імя В.Х.Сярэбранага Дзмітрый Баброў (залаты медаль) і Святаслаў Барадачоў (бронзавы медаль) — настаўнікі Б.Б.Камракоў і Л.І.Лаўрыновіч; Аляксей Гапоненка з той жа 41-й гімназіі (пахвальная грамата) — настаўнікі В.Г.Голухаў і Л.І.Лаўрыновіч; навучэнец Ліцэя БДУ Раман Марчанка (сярэбраны медаль) — настаўнік С.Ю.Чарноў; навучэнец Ліцэя БДУ Валянцін Віцязь (бронзавы медаль) — настаўнікі С.П.Сташулёнак і М.В.Карпук; і навучэнец гімназіі № 29 Мінска Дзмітрый Войнаў (бронзавы медаль) — настаўніца Л.В.Сянюк.
За падрыхтоўку школьнікаў да алімпіяды і іх суправаджэнне падчас яе адказвалі кіраўнікі каманды — загадчык кафедры вышэйшай матэматыкі БДУ, доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар Сяргей Аляксеевіч Мазанік і дацэнт кафедры вышэйшай алгебры і абароны інфармацыі БДУ кандыдат фізіка-матэматычных навук Ігар Іванавіч Варановіч. Перадалімпіядныя зборы праходзілі ў тры этапы. У красавіку 
быў першы адбор, у якім прымалі ўдзел 18 школьнікаў, з іх выкладчыкі адабралі 12 лепшых вучняў. У маі адбыўся другі (канчатковы) адбор, у выніку яго была сфарміравана каманда з шасці чалавек, якая пачала актыўна рыхтавацца да ўдзелу ў міжнароднай алімпіядзе. Заняткі на апошнім этапе перадалімпіядных збораў праходзілі з 16 па 28 чэрвеня. У гэтыя дні школьнікі займаліся па 8 гадзін у дзень.
Асноўныя алімпіядныя выпрабаванні доўжыліся два дні, у ходзе якіх удзельнікам неабходна было рашаць кожны дзень па тры задачы. На іх рашэнне адводзілася 4,5 гадзіны. Школьнікі маглі ўзяць з сабой толькі лінейку, цыркуль, ручку. Калькулятары і іншыя электронныя сродкі былі забаронены.
Алімпіяда ў гэтым годзе была даволі складанай. Тры задачы з шасці мелі камбінаторны характар, дзве задачы былі па геаметрыі (простая і складаная) і адна — па алгебры. 3-я і 6-я задачы традыцыйна былі самымі складанымі, 2-я і 5-я — сярэднімі па цяжкасці, а 1-я і 4-я — дастаткова простымі. У кожны з гэтых двух дзён школьнікі рашалі адну складаную, адну сярэднюю па цяжкасці і адну лёгкую задачу. Наступнае правіла, якога прытрымлівалася журы пры падборы задач, — яны павінны быць з розных галін матэматыкі і не быць сухімі, мець цікавы для школьнікаў змест.
Правільнае рашэнне задачы максімальна ацэньвалася ў сем балаў — такім чынам кожны ўдзельнік мог набраць 42 балы. Максімальную колькасць балаў сёлета набралі тры школьнікі — прадстаўнікі Аўстраліі, Кітая і Тайваня. У Дзмітрыя Баброва, нашага залатога прызёра, 30 балаў (“золатам” ацэньваліся тыя, хто атрымаў 29 і больш балаў). Гэта значыць, што ён рашыў больш як чатыры задачы. Для таго каб атрымаць хаця б адзін бал з сямі за рашэнне адной задачы, трэба было шмат зрабіць у кірунку яе рашэння, нязначны поспех не ацэньваўся. Дзмітрый адзін з каманды рашыў (часткова) самую складаную 6-ю задачу. У той жа час ніхто з нашай каманды не рашыў складаную задачу па геаметрыі.
Адна з алімпіядных задач мела нацыянальную афарбоўку. Вось яе змест: “Кейптаўнскі банк выпускае манеты наміналам 1 падзяліць на N, дзе N некаторы натуральны лік. Ёсць некалькі манет з агульнай сумай наміналаў, якая не перавышае 99,5. Даказаць, што заўсёды можна разбіць манеты на 100 груп так, каб сума наміналаў у кожнай групе не перавышала 1”. Гэта даволі складаная задача. І поўнасцю з ёй у нашай камандзе справіўся толькі Дзмітрый Баброў.
У неафіцыйным камандным заліку спаборніцтваў першае месца — у Кітая, другое — у ЗША, трэцяе — у каманды з Тайваня. Каманда Расіі заняла чацвёртае месца. Беларусы — на 34-м месцы. Разбежка ў балах паміж камандамі мінімальная, часам складае ўсяго 1 бал.
50 працэнтаў школьнікаў на алімпіядзе атрымалі ўзнагароды. За ўсе гады ўдзелу беларускай каманды — а гэта 22 разы — у нас 14 залатых медалёў, 47 сярэбраных, 53 бронзавыя і 9 ганаровых грамат.
Адметна, што “золата” ніхто з удзельнікаў міжнародных алімпіяд у складзе беларускай каманды з першага разу не атрымліваў. І Дзмітрый Баброў не выключэнне. У гэтым годзе ён у трэці раз удзельнічаў у міжнароднай алімпіядзе, двойчы да гэтага заваёўваў сярэбраны медаль і вось, у рэшце рэшт, атрымаў доўгачаканае “золата”. Галоўную ролю пры падрыхтоўцы юнака адыгралі настаўнікі 41-й гімназіі. Менавіта ў гэтай установе, па яго словах, вельмі спрыяльная атмасфера для рэалізацыі матэматычных здольнасцей і талентаў. Паступіў Дзмітрый у гімназію яшчэ ў 7 класе, перайшоў з гімназіі № 27 Мінска, дзе калісьці, будучы трэцякласнікам, упершыню прыняў удзел у школьнай алімпіядзе па матэматыцы. У далейшым Дзіма плануе стаць студэнтам ФПМІ БДУ і марыць аб спецыяльнасці праграміста.
У Паўднёвай Афрыцы, дзе знаходзіцца горад Кейптаўн, зараз зіма, таму ў дарогу школьнікі прыхапілі з сабой цёплыя світары і кофты. Падчас паездкі для школьнікаў правялі экскурсію па горадзе, які размешчаны на ўзбярэжжы Атлантычнага акіяна, непадалёк Мыса Дабрай Надзеі — яго дзеці таксама наведалі. Пабывалі яны і музеі рэгбі, убачылі славутасць краіны — гавань Вазілі і акварыум двух акіянаў — самы вялікі ў паўднёвым паўшар’і. Тут за шклом вышынёй 11 метраў плавае больш як 300 прадстаўнікоў Атлантычнага і Індыйскага акіянаў.
Нагадаем, што наступная, 56-я Міжнародная матэматычная алімпіяда пройдзе ў Чыанг Май, у Тайландзе, з 3 па 15 ліпеня 2015 года.
Надзея ЦЕРАХАВА.
