Адраджэнне культурных традыцый, папулярызацыя народных промыслаў і нацыянальных здабыткаў — гэта тое, дзеля чаго ў Вялічкавіцкай сярэдняй школе Салігорскага раёна калісьці быў створаны этнаграфічны музей. Падрабязнасці – у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.
Як толькі госці пераступаюць парог музея, іх адразу сустракаюць экскурсаводы — навучэнцы, апранутыя ў нацыянальнае адзенне. Прыгажэйшая за яго, мабыць, толькі беларуская мова, на якой дзеці праводзяць экскурсіі.
“Каб любіць сваю Радзіму, трэба заўсёды памятаць, што мы — беларусы, што жывём на сваёй зямлі. Каб прывіць гэтую любоў і даць веды па гісторыі роднага краю дзецям, з’явілася неабходнасць стварыць этнаграфічны музей “Беларускае Палессе”, — расказвае яго кіраўнік настаўніца беларускай мовы і літаратуры Ала Іванаўна Далматовіч.
Ад ідэі да яе рэалізацыі не адзін крок. Педагог расказала, што адкрыццю музея папярэднічала маштабная пошуковая работа ўсяго школьнага калектыву. Спачатку яна вялася пад кіраўніцтвам настаўніка гісторыі, а інфармацыя, якую ўдалося сабраць і сістэматызаваць, захоўвалася ў музейным кутку “Беларуская хатка”.
“У школе не хапала месца, таму вырашылі, што адзіны музей аграгарадка Вялічкавічы будзе размешчаны ў Доме культуры, — працягвае Ала Далматовіч. — У той час загадчыкам музея была Святлана Віктараўна Радзько. Работнікі Дома культуры таксама збіралі экспанаты, а пасля аб’ядналі іх з тымі, што прынеслі мы. Дзякуючы сумесным намаганням, адкрыты музей налічваў каля 150 экспанатаў асноўнага і 28 дадатковага фонду. А кіраваць ім стала настаўніца пачатковых класаў Антаніна Андрэеўна Шавель”.
Час ішоў, колькасць экспанатаў расла. Як вынік, чатыры гады назад музей быў перанесены ў памяшканне дзіцячага сада.
“З таго часу я пачала гаспадарыць у музеі”, — сціпла адзначае кіраўнік “Беларускага Палесся”.
Сёння памяшканне музея складаецца з двух пакояў. Першы нагадвае інтэр’ер беларускай хаты, другі — класны пакой, дзе стаяць парты і размяшчаецца экспазіцыя, прысвечаная Вялікай Айчыннай вайне.
У першым пакоі знаходзіцца макет беларускай печы, ложак, які ўбраны вышытымі падушкамі. Недалёка ад печы — палічкі з драўляным і гліняным посудам. Тут жа, у куце, прылады працы для мужчын, для апрацоўкі льну.
У апошнія гады работа па зборы экспанатаў аднавілася. Для таго каб папоўніць экспазіцыю “Беларускага Палесся”, навучэнцы разам з педагогамі арганізавалі экспедыцыю ў вёску Вейна. Ведаючы, што ў Вялічкавіцкай школе навучэнцы адраджаюць народную спадчыну, яе жыхары перадалі ў музей 70 экспанатаў. Сярод іх — каштоўныя і рэдкія барана драўляная з драўлянымі зубамі, граблі драўляныя з зубамі “ў шахматным парадку”, ложак драўляны, дзіцячая мэбля.
“Дзякуючы экспедыцыям, была сабрана вялікая колькасць экспанатаў, — дадае педагог. — Гэта вышыванкі, прадметы конскай вупражы, кола драўлянае ад воза і інш. Таксама мы наведалі жыхароў сваёй вёскі, у выніку чаго былі перададзены ў музей новыя даматканыя льняныя і паркалёвыя ручнікі, накідкі і навалачкі на падушкі, ільняная посцілка — усяго каля 30 экспанатаў”.
Папаўняюць экспазіцыю музея і бацькі навучэнцаў. Сярод рэдкіх экспанатаў — дзяжа з ліпавымі драўлянымі абручамі, валёнкі жаночыя і інш. Іх яны прывозяць з камандзіровак па краіне.
“Краязнаўства — невычэрпная крыніца выхавання любові да свайго краю, — заўважае Ала Далматовіч. — Мае вучні з вялікай ахвотай збіраюць і народны фальклор. Прымаўкі, прыказкі, загадкі, песні, калыханкі, якія чуюць ад мясцовых жыхароў, старанна запісваюць, а таксама знаёмяцца з народнымі ўмельцамі, якія займаюцца ткацтвам, вышыўкай, разьбой па дрэве”.
Сёння “Беларускае Палессе” налічвае 338 экспанатаў. У будучыні ўдзельнікі гуртка плануюць пашырыць музей, папоўніць яго прадметамі ваеннага часу, адзеннем ХХ стагоддзя, а таксама актывізаваць навукова-даследчую і пошукавую работу.
Наталля САХНО
Фота Алега ІГНАТОВІЧА
