Для актыўных удзельнікаў Рэспубліканскай акцыі навучэнскай моладзі “Жыву ў Беларусі і тым ганаруся” чаканне Каляд традыцыйна праходзіць у асаблівай “зубраняцкай” атмасферы, калі ў Нацыянальным адукацыйна-аздараўленчым цэнтры падводзяцца вынікі рэспубліканскіх конкурсаў акцыі. Нядаўна заснежаныя берагі Нарачы сустракалі фіналістаў конкурсу юных экскурсаводаў “Мая малая радзіма”, сацыяльных праектаў “Мая сям’я — мой гонар”, на лепшы фотаздымак аб малой радзіме “Квітней, мая Беларусь!”, творчых работ “І гучала над калыскай”, конкурсу-выставы “Упрыгожым Беларусь кветкамі”.
Кожны раз, калі выпадае нагода разам з рэспубліканскім журы пазнаёміцца з конкурснымі работамі ўдзельнікаў акцыі, здзіўляешся творчасці, фантазіі, пошукавай няўрымслівасці педагогаў і навучэнцаў. Здаецца, за тыя восем гадоў, на працягу якіх праводзіцца акцыя, былі даследаваны ўсе куточкі беларускай зямлі. Аднак новыя конкурсы адкрываюць новыя таямніцы, новыя імёны. І гэта імёны не толькі славутых землякоў, але і тых настаўнікаў, вучняў, кароткія звесткі пра якіх сціпла пазначаюцца на тытульнай старонцы конкурснай работы. Што ж, не 
будзем прытрымлівацца прынцыпу сціпласці і пастараемся, каб праз нашу газету гэтыя імёны загучалі на ўсю краіну.
Конкурс “Мая малая радзіма” з’яўляецца другой часткай своеасаблівай трылогіі, галоўнымі героямі якой выступаюць юныя экскурсаводы. У пазамінулым годзе гэта былі экскурсаводы школьных музеяў, у 2014-м — экскурсаводы малой радзімы. Але гэта яшчэ не ўсё: у наступным навучальным годзе чакаецца выхад трэцяй часткі, калі будуць падведзены вынікі конкурсу “Мая радзіма — Беларусь”. Але вернемся да другой часткі. Конкурс юных экскурсаводаў “Мая малая радзіма” праводзіўся з мэтай духоўнага ўзбагачэння навучэнцаў праз далучэнне да матэрыяльнай і духоўнай спадчыны сваіх землякоў, развіцця творчых здольнасцей, камунікатыўных навыкаў праз далучэнне да экскурсійнай дзейнасці. Адным словам, на працягу мінулага года вялася актыўная падрыхтоўка будучых экскурсаводаў.
Творчая абарона ўяўляла сабой прэзентацыю экскурсіі па малой радзіме. У адпаведнасці з намінацыямі, гэта маглі быць гарады, адміністрацыйна-тэрытарыяльныя раёны ў складзе горада, гарады раённага падпарадкавання, пасёлкі гарадскога тыпу, сельскія населеныя пункты. Каб абарона прайшла годна, канкурсанты на працягу некалькіх месяцаў збіралі неабходны матэрыял, апрацоўвалі яго, стваралі своеасаблівыя “партфелі юнага экскурсавода”, складалі маршрут, працавалі над тэкстам і методыкай правядзення экскурсіі.
— Амаль усе творчыя абароны (а нам давялося ўважліва слухаць усіх 115 фіналістаў) прайшлі на высокім узроўні: і тэматыка была вытрымана, і цікавыя звесткі пра розныя рэгіёны краіны мы даведаліся, і ва ўменні юных экскурсаводаў валодаць аўдыторыяй пераканаліся. Адзіны недахоп — празмерны антураж некаторых экскурсій, за якім гублялася асоба экскурсавода, — паведаміла адказны сакратар акцыі загадчык аддзела краязнаўства і патрыятычнага выхавання Рэспубліканскага цэнтра экалогіі і краязнаўства Аляксандра Яўгенаўна Кравец.
Акрамя аглядавых экскурсій, шмат было і тэматычных. Шыкоўную экскурсію па тэме Першай сусветнай вайны правёў навучэнец Смаргонскага раённага цэнтра творчасці дзяцей і моладзі Сяргей Смолік, разам з Аляксандрам Рафаловічам з Іўеўскай сярэдняй школы члены журы завочна прайшліся па вулачках беларускага Іерусаліма, дзякуючы Лізавеце Малюта з гімназіі № 13 Мінска і яе вобразу Стэфаніі Станюта прагуляліся па дарэвалюцыйнай сталіцы. Арыгінальнымі былі і вершаваныя экскурсіі. Тут варта адзначыць Яну Бондараву з Насовіцкай сярэдняй школы Добрушскага раёна, вершаваны тэкст экскурсіі для якой напісаў Віктар Пятровіч Серпікаў. Прыемна, што дзякуючы акцыі навучэнцы сталеюць, у тым ліку і ў краязнаўчым плане. Яскравым прыкладам гэтага з’яўляецца вучаніца Дараганаўскага дзіцячага сада — сярэдняй школы Асіповіцкага раёна Ксенія Сітнік. Яшчэ ў 5 класе дзяўчынка выдатна расказвала пра родны край. Цяпер Ксенія вучыцца ў 8 класе. Яе імправізацыі і артыстызму можна толькі 
парадавацца. Нават на дадатковыя пытанні яна адказвала не завучанымі словамі, а гэтак жа мілагучна, напеўна.
Калі ад юных экскурсаводаў для паспяховага ўдзелу ў конкурсе патрабавалася ўменне валодаць аўдыторыяй, мець добрыя камунікатыўныя навыкі, то юным фатографам неабходны іншыя якасці. Каб з дапамогай фотаапарата спыніць яркія імгненні нашага жыцця, заўважыць арыгінальнае ў штодзённым, патрэбны назіральнасць, пачуццё моманту, пачуццё прыгожага і, канечне, удача, без якой немагчыма зрабіць якасны фотаздымак.
Толькі на фінальны этап конкурсу “Квітней, мая Беларусь!” было прадстаўлена 1100 такіх якасных фотаздымкаў, якія пераадолелі папярэднія этапы, у намінацыях “Беларусь сінявокая” (фотавыявы сельскага і гарадскога пейзажу, рэк і азёр, фотаздымкі нашых помнікаў гісторыі і прыроды, жывёл Беларусі), “Я — з Белай Русі” (партрэты жыхароў Беларусі).
— Адметнасцю сёлетняга конкурсу стала намінацыя “Беларусь у фармаце 3D”. І гэта заканамерна, бо цікавасць да стэрэафатаграфіі сярод навучэнцаў павялічваецца. Мы бачым, з якім захапленнем хлопцы і дзяўчаты наведвалі ў “Зубраняці” адпаведныя майстар-класы ад супрацоўнікаў нашага цэнтра. Дарэчы, наступны фотаконкурс у рамках акцыі “Жыву ў Беларусі і тым ганаруся” плануем цалкам прысвяціць стэрэафатаграфіі. Пры вызначэнні пераможцаў улічвалася арыгінальнасць сюжэта, мастацкае адлюстраванне і раскрыццё тэмы намінацыі, тэхнічная якасць фотаздымка. На правільнасці кампазіцыі ўвага не засяроджвалася. Галоўнае для навучэнца — бачанне кадра, моманту. Канечне, ёсць недахопы, але для юных фатографаў яны не істотныя, — паведаміла загадчык аддзела тэхнічнага мадэлявання Рэспубліканскага цэнтра інавацыйнай і тэхнічнай творчасці Наталля Васільеўна Бурая.
Рэспубліканскі конкурс сацыяльных праектаў “Мая сям’я — мой гонар”, які праводзіўся Нацыянальным цэнтрам мастацкай творчасці дзяцей і моладзі, паказаў вялікі інтарэс навучэнцаў, іх бацькоў, педагогаў да сямейных традыцый, вывучэння гісторыі свайго роду, папулярызацыі сямейнага выхавання, павышэння прэстыжу сям’і, ролі бацькоўства і мацярынства. На рэспубліканскі этап конкурсу было прадстаўлена 44 работы ў намінацыі “Ад прадзедаў спакон вякоў…” і 39 у намінацыі “Сям’я — адзінства думак і спраў”. Усе яны створаны на высокім узроўні, з арыгінальнай творчай задумай, цікавым і разнастайным дадатковым матэрыялам.
— Пра кожную работу варта сказаць добрыя словы. Аднак асабліва хочацца адзначыць вучняў 9 класа Старобінскай сярэдняй школы Салігорскага раёна Кацярыну Дзялендзік, Сільвію Бойка, Паліну Дзялендзік, Аліну Шакалян, Ксенію Шпакоўскую, якія прадставілі сацыяльны інтэрнэт-праект “Кола сям’і”, накіраваны на фарміраванне ў навучэнцаў сямейных каштоўнасцей, выхаванне патрыятызму і грамадзянскасці сродкамі ўключэння ў сумесную масмедыйную праектную дзейнасць навучэнцаў, бацькоў і настаўнікаў, — паведаміла адказны сакратар конкурсу загадчык сектара сацыяльна-педагагічнай работы Нацыянальнага цэнтра мастацкай творчасці дзяцей і моладзі Тамара Паўлаўна Шарамет.
Праекты намінацыі “Ад прадзедаў спакон вякоў…” былі прысвечаны вывучэнню генеалагічнага дрэва, стварэнню радаводаў, арыгінальных відэаматэрыялаў. Так, конкурсная работа Міхаіла Лук’янчыка з сярэдняй школы № 3 Жабінкі была прадстаўлена ў выглядзе папулярнай тэлеперадачы “Падарожжы дылетанта”. У якасці вядучага выступіў сам вучань. З асаблівай любоўю ён паведаміў пра гісторыю роду, прафесійныя і творчыя заняткі сваіх бацькоў, дзядоў і прадзедаў, узнагароды продкаў, іх ваенныя заслугі.
У ліку канкурсантаў — і вучні малодшых класаў. Сярод іх — Сымон Грыгаран з Расонскай сярэдняй школы імя П.М.Машэрава. У відэароліку хлопчык расказвае пра свае “маленькія радасці” (бацькоў, браціка і сястрычку). На думку Сымона, калі гэтыя “маленькія радасці” злучацца ў адным дзіўным, непаўторным сузор’і “сям’я”, то шмат карыснага і добрага яны прынясуць людзям, падораць святло “вялікага сямейнага шчасця”.
Свой найлепшы навагодні падарунак актыўныя ўдзельнікі акцыі “Жыву ў Беларусі і тым ганаруся” ўжо атрымалі. І гэта не толькі дыпломы, каштоўныя прызы, але і выдатны адпачынак у дружнай “зубраняцкай” сям’і, на маляўнічай нарачанскай зямлі.
Ігар ГРЭЧКА.
Фота Алега ІГНАТОВІЧА
і ўдзельнікаў конкурсу “Квітней, мая Беларусь!”.
