У вашых руках — будучыня нашай навукі

У пятніцу ў сярэдняй школе № 61 Мінска адбылося ўрачыстае закрыццё заключнага этапу рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах “Хімія”, “Біялогія”. Ва ўрачыстасцях узяў удзел міністр адукацыі нашай краіны Міхаіл Жураўкоў.

“Добры дзень, паважаныя разумнікі і разумніцы. Хочацца вас лепш разгледзець, бо праз некалькі гадоў будзем ганарыцца, што ведаем вас. Я ўпэўнены, што праз некаторы час вы будзеце красавацца на міжнародных сімпозіумах і канферэнцыях, з гонарам прадстаўляючы нашу краіну. У вашых руках — будучыня нашай навукі.
Хімія і біялогія — навукі, якія вызначаюць развіццё ўсяго чалавецтва. І сёння самымі папулярнымі спецыяльнасцямі з’яўляюцца якраз тыя, якія звязаны з хіміяй і біялогіяй. Жадаю, каб вы ў далейшым праславілі сябе, сваю сям’ю і нашу краіну. А цяпер вы ўсе — пераможцы. Сёлета ў алімпіядным руху ўдзельнічала практычна 600 000 школьнікаў, а да вяршыні дабраліся толькі вы. Малайцы!” — звярнуўся да ўдзельнікаў рэспубліканскай алімпіяды па хіміі і біялогіі Міхаіл Анатольевіч.
Затым ён уручыў спецыяльныя прызы міністра адукацыі вучням з рэгіёнаў, якія найбольш папяхова выступілі. Па біялогіі спецыяльны прыз атрымаў навучэнец 11 класа сярэдняй школы № 21 Гомеля Сяргей Алейнікаў, па хіміі — навучэнка 11 класа Азёрскай сярэдняй школы Гродзенскай вобласці Таццяна Гапонік.
У Рэспубліканскай алімпіядзе па вучэбным прадмеце “Біялогія” прынялі ўдзел 122 чалавекі (34 выступалі за 9 клас, 42 — навучэнцы 10 класа, 46 —11 класа). 7 былі пераможцамі рэспубліканскай алімпіяды па біялогіі ў 2015 годзе, 83 удзельнікі з’яўляюцца навучэнцамі гімназій і ліцэяў, 39 — прадстаўнікамі гарадскіх і сельскіх сярэдніх школ (сельскіх школ — 3). Хлопчыкаў было 36, дзяўчынак — 86.
Заключны этап Рэспубліканскай алімпіяды па біялогіі праходзіў у два туры. Першы быў тэарэтычны і праводзіўся на базе сярэдняй школы № 61 Мінска. Другі тур, практычны, праходзіў на базе біялагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта.
У склад журы ўваходзілі 16 прадстаўнікоў вышэйшай адукацыі, з іх 10 — выкладчыкі БДУ, 5 — прадстаўнікі ўстаноў вышэйшай адукацыі з абласцей, 1 — навуковы супрацоўнік Нацыянальнай акадэміі навук, 15 — кандыдаты біялагічных навук. У ролі старшыні журы выступіла кандыдат біялагічных навук дацэнт кафедры батанікі біялагічнага факультэта БДУ Зоя Яўгенаўна Грушэцкая.
У сваім каментарыі яна адзначыла, што ў гэтым годзе алімпіядныя заданні былі максімальна набліжаны да міжнароднага фармату і адпавядалі сусветным тэндэнцыям біялагічнай адукацыі. Асабліва гэта адчулі вучні 10-х і 11-х класаў. “Канечне, мы хваляваліся, як удзельнікі справяцца з прапанаванымі заданнямі. Супакойвала тое, што беларускія школьнікі маюць стабільныя вынікі на міжнароднай алімпіядзе, значыць, рыхтуюцца вельмі сур’ёзна.
У выніку нашы ўдзельнікі выступілі вельмі прыстойна, таму падобны фармат захаваецца і ў наступным годзе. Сёлета практычны тур праходзіў на біяфаку. І тут таксама хачу адзначыць, што школьнікі справіліся не горш, чым у мінулым годзе. Хаця інш раз і блыталіся, калі атрымлівалі занадта просты адказ. Былі заданні простыя, але алімпіяднікі шукалі ў іх падвох, не верачы ў прастату. Максімальны бал па выніках практычнага тура не набраў ніхто. Разам з тым дзеці прадэманстравалі добрыя веды, напрыклад, па пігментных спектрах, падчас ідэнтыфікацыі калоній на кубках. Складанымі падчас практыкі сталі раздзелы генетыкі.
Увогуле, раздзелы біялогіі, якія раней лічыліся простымі, такімі быць перасталі, бо сталі сінтэтычнымі, якія ўключаюць элементы матэматыкі, інфармацыйных алгарытмаў. Да гэтага трэба быць падрыхтаваным, бо сёння набірае абароты сінтэз біялогіі і матэматыкі”, — адзначыла Зоя Яўгенаўна.
У выніку дыпломамі былі ўзнагароджаны 54 удзельнікі алімпіяды: 10 атрымалі дыпломы І ступені, 17 — ІІ ступені і 27 — ІІІ ступені.
Дыпломы І ступені па біялогіі атрымалі:
дзевяцікласніцы Юлія Талкачова з сярэдняй школы № 1 Гарадка (настаўніца Наталля Аляксандраўна Грыбалёва), Ганна Святлова з гімназіі № 20 Мінска (настаўніца Галіна Мікалаеўна Янкоўская), Софія Карнавух з сярэдняй школы № 62 Мінска (настаўніца Марына Тадэвушаўна Краўцова);
дзесяцікласнікі Аляксандр Калядзіч з Ліцэя БДУ (настаўнікі Мікалай Валер’евіч Івашчанка, Ганна Сяргееўна Чубарава), Марыя Моладава з гімназіі № 19 Мінска (настаўніца Наталля Уладзіміраўна Мураўёва), Аляксандра Пінчукова з Магілёўскага абласнога ліцэя № 2 (настаўніца Наталля Мікалаеўна Зузіна);
навучэнцы 11 класа Ліцэя БДУ Паліна Трус, Альберт Вайшэвіч, Дзяніс Яроцкі (настаўнікі Васіль Сяргеевіч Панкратаў, Ганна Сяргееўна Чубарава) і Васіліса Сідарава з гімназіі № 13 Мінска (настаўніца Людміла Рыгораўна Грыгор’ева).
Прыз старшыні Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта атрымала навучэнка 11 класа гімназіі № 13 Мінска Васіліса Сідарава.
1-е месца ў камандным заліку заняла каманда Мінска, атрымаўшы 13 дыпломаў (4 — І ступені, 4 — ІІ ступені і 5 — ІІІ ступені ). Далей ідуць Ліцэй БДУ (чатыры дыпломы І ступені, па адным — ІІ і ІІІ ступені), каманда Магілёўскай вобласці (1 дыплом І ступені, 4 — ІІ ступені і 3 — ІІІ ступені). Пераходны прыз застаўся ў каманды Мінска.

* * *

Рэспубліканская алімпіяда па вучэбным прадмеце “Хімія” праходзіла 50-ы раз. У ёй прынялі ўдзел 120 чалавек (36 выступалі за 9 клас (трое з іх — васьмікласнікі), 41 — навучэнцы 10 класа, 43 — 11 класа). Чатыры адзінаццацікласнікі былі пераможцамі Рэспубліканскай алімпіяды па хіміі ў 2015 годзе. 93 удзельнікі з’яўляліся навучэнцамі гімназій і ліцэяў, 27 — гарадскіх і сельскіх сярэдніх школ. Хлопцаў было 69, а дзяўчат — 51.
Заключны этап Рэспубліканскай алімпіяды па хіміі праходзіў таксама ў два туры. Першы — тэарэтычны — праводзіўся на базе сярэдняй школы № 61 Мінска, другі — практычны тур — на базе хімічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта.
Колькасны склад журы — 16 чалавек. Журы прадстаўлялі 1 прафесар, доктар хімічных навук, 8 кандыдатаў навук. У склад журы традыцыйна ўваходзяць студэнты хімічнага факультэта БДУ, у мінулым гэта пераможцы рэспубліканскай і міжнародных алімпіяд па хіміі. У 2016 годзе ў складзе журы працавалі трое студэнтаў.
Старшынёй журы быў кандыдат хімічных навук дацэнт кафедры агульнай хіміі і методыкі выкладання хіміі БДУ Віктар Мікалаевіч Хвалюк, які, дарэчы, на алімпіядзе ўжо 25 гадоў.
“У гэтым годзе нам удалося арганізаваць паўнацэнны эксперымент. Быў сапраўдны арганічны сінтэз, фотаметрыя ў 10 класе, танкаслойная храматаграфія ў 11 класе, у 9 класе было традыцыйнае цітраванне, але блізкае да сапраўднага. Удзельнікі розныя. Былі і такія, хто спужаўся. Але хімія без эксперымента проста немагчымая. Ёсць дзеці, у якіх рукі да эксперымента ляжаць, а ёсць, наадварот, тыя, у каго гэта дрэнна атрымліваецца, нягледзячы на тое, што тэорыю ведаюць выдатна.З вынікамі адстаюць дзесяцікласнікі. Яны заўсёды трохі расслабленыя, бо заявілі пра сябе ў 9 класе, а да 11 класа яшчэ ёсць час. А вось адзінаццацікласнікі выступаюць на максімуме сваіх магчымасцей. І гэты год не выключэнне. Увогуле, школьнікі выступілі дастаткова роўна. Вялікіх перападаў па балах не было. Калі ж гаварыць пра выкананне заданняў больш прадметна, то некаторыя не даводзілі свае рашэнні да канца. Маўляў, ацаніце ход майго рашэння. Але ж дакладны вынік мае вялікае значэнне, бо менавіта ён гаворыць, рашылі вы задачу ці не.
Безумоўна, дзеці, якія вучацца ў гарадскіх і сельскіх школах, знаходзяцца ў няроўных умовах, таму ўсё больш вострым пытаннем становіцца падрыхтоўка школьнікаў да рэспубліканскай алімпіяды. Для працы з такімі дзецьмі, трэба мець адпаведную кваліфікацыю і грунтоўную падрыхтоўку. Каб правесці двухгадзінныя заняткі з алімпіяднікамі, выкладчыку неабходна 4 гадзіны на падрыхтоўку. У сувязі з гэтым пытанне арганізацыі спецыялізаванага цэнтра па падрыхтоўцы такіх дзяцей па-ранейшаму з’яўляецца актуальным”, — заўважыў Віктар Мікалаевіч.
Усяго дыпломамі былі ўзнагароджаны 54 удзельнікі алімпіяды, 11 атрымалі дыпломы І ступені, 14 — ІІ ступені, 29 — ІІІ ступені.
Дыпломы І ступені па хіміі заваявалі:
навучэнцы 9 класа Радзівон Цынцэвіцкі з гімназіі № 10 Маладзечна (настаўніца Марыя Уладзіміраўна Садоўская), Аляксей Гарахоўскі з гімназіі № 29 Мінска (настаўніца Наталля Валянцінаўна Куракова), Паліна Булаўская з сярэдняй школы № 51 Мінска (настаўніца Марына Леанідаўна Курак);
дзесяцікласнікі Настасся Расько з гімназіі Іванава (настаўніца Ала Васільеўна Таболіна), Таццяна Лазарэвіч, Раман Мазур з Ліцэя БДУ (настаўнікі Вадзім Эдвардавіч і Віталь Эдвардавіч Матулісы), Аляксей Харлап з гімназіі № 2 Бабруйска (настаўніца Алена Уладзіміраўна Вянглінская);
навучэнцы 11 класа Раман Ларковіч і Рыгор Сіненка, прадстаўнікі Ліцэя БДУ (настаўнікі Вадзім Эдвардавіч і Віталь Эдвардавіч Матулісы), Канстанцін Анісовіч з гімназіі № 13 Мінска (настаўніца Інеса Іванаўна Окава), Міраслаў Макарэвіч з сярэдняй школы № 47 Мінска (настаўніца Вольга Ільінічна Шахно).
Прыз старшыні Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта атрымаў Канстанцін Анісовіч. Каманда Ліцэя БДУ ў камандным заліку заняла 1-е месца, атрымаўшы 12 дыпломаў (4 — І ступені, 2 — ІІ ступені і 6 — ІІІ ступені). Далей ідуць каманды Мінска (4 дыпломы І ступені, 3 — ІІ ступені і 4 — ІІІ ступені), Мінскай вобласці (1 дыплом І ступені, 2 — ІІ ступені і 5 — ІІІ ступені). Пераходны прыз па хіміі атрымала каманда Ліцэя БДУ.
Мясцовым аргкамітэтам для ўдзельнікаў заключнага этапу рэспубліканскай алімпіяды па хіміі і біялогіі была падрыхтавана і праведзена насычаная забаўляльная праграма. Для навучэнцаў 11-х класаў была арганізавана экскурсія ў Палац Незалежнасці, для навучэнцаў 9-х і 10-х класаў — экскурсія ў музей Вялікай Айчыннай вайны, у музей землязнаўства геаграфічнага факультэта, заалагічны музей і аранжарэю біялагічнага факультэта БДУ. Акрамя таго, удзельнікі алімпіяды наведалі кінатэатр, у вольны час мелі магчымасць наведваць басейн, інтэрнэт-кафэ, трэнажорную залу. Для іх была арганізавана інтэрактыўная праграма з наведваннем музея “Элемента”, навуковага шоу Ximikids.
У канцы ўрачыстага ўзнагароджання пераможцаў алімпіяды былі абвешчаны кандыдаты на зборы па падрыхтоўцы да міжнародных алімпіяд па хіміі (пройдзе ў Грузіі) і біялогіі (у В’етнаме), а таксама ўдзельнікі “мендзялееўкі”, якая пройдзе ў маі на базе МДУ ў Маскве. Названыя ўдзельнікі з’яўляюцца першадыпломнікамі.