“Знайшоўшы сцяжынку да душы дзіцяці, можна пракласці шлях да яго развіцця” — так вызначае сваё педагагічнае крэда выхавальнік дашкольнай адукацыі дзіцячага сада № 21 Ліды Анастасія Аляксандраўна Харужая, паведамляе карэспандэнт “Настаўніцкай газеты”.
Пераможца абласнога этапу рэспубліканскага конкурсу “Настаўнік года” на працягу амаль 10 гадоў працоўнай дзейнасці не адступае ад свайго жыццёвага прынцыпу, выхоўваючы ў дзецях добрае, разумнае, вечнае.
— Місія выхавальніка — любіць справу свайго жыцця, рабіць яе прафесійна, з душой, — пераканана Анастасія Харужая. — Толькі тое, што зроблена з уменнем і душой, заслугоўвае застацца. Застацца ў дзіцячай памяці, у сэрцах. Застацца і прарасці добрымі ўчынкамі і значнымі справамі тых, каго ты выхоўваў і вучыў. У свеце існуюць тысячы прафесій, і выбраць адну з іх і на ўсё жыццё, вядома, складана. Але я выбрала тую, якая прыносіць мне радасць. Мая прафесія — выхавальнік дашкольнай адукацыі.
Яшчэ ў школе Анастасія давала парады сябрам, да яе звярталіся па дапамогу. І яна старалася дапамагчы кожнаму, падтрымаць. Аднакласнікі нават казалі: табе дакладна трэба быць настаўніцай. Таму ў старшых класах ужо была ўпэўнена, што пойдзе ў педагогіку.
— Натхніла мяне на гэты крок і настаўніца беларускай мовы і літаратуры сярэдняй школы № 15 Ліды, дзе я вучылася, Наталля Іванаўна Вянсковіч, — успамінае Анастасія Харужая. — Я любіла назіраць, як педагог дае веды, як звяртаецца да вучняў. Хацелася быць падобнай на сваю настаўніцу. Калі скончыла школу, у мяне не стаяла пытанне, кім быць. Марыла стаць не проста педагогам, а менавіта выхавальнікам.
У 2008 годзе Анастасія Аляксандраўна паступіла ў Баранавіцкі дзяржаўны ўніверсітэт. Выбрала спецыяльнасць “Дашкольная адукацыя. Практычная псіхалогія”, кваліфікацыя “педагог. Педагог-псіхолаг”. Скончыўшы ўніверсітэт, у 2013 годзе прыйшла на работу ў дзіцячы сад.
— Я разумела, што праца выхавальніка складаная і выдатная адначасова, — дзеліцца думкамі Анастасія Харужая. — Кожны дзень я нясу адказнасць за самае дарагое і каштоўнае, што ёсць у нашым жыцці, — за дзяцей. Галоўнай мэтай сваёй працы лічу стварэнне спрыяльных умоў для паўнавартаснага, рознабаковага развіцця кожнага дзіцяці, захаванне бяспекі жыццядзейнасці, падрыхтоўку да далейшага жыцця ў грамадстве. Я педагог-псіхолаг, і гэта дапамагае мне ўбачыць кожнае дзіця, своечасова аказаць яму падтрымку і дапамогу — гарманізаваць яго эмацыянальны стан, развіць сенсаматорныя навыкі і пазнавальныя працэсы.
Заўсёды імкнуся быць на адным узроўні з дзецьмі, глядзець вочы ў вочы, гэта значыць, бачыць свет іх вачыма, каб зразумець маленькага чалавечка, даведацца пра яго думкі, мэты, жаданні, такім чынам зблізіцца з ім. Тады і дзіця пачынае мяне разумець, адкрываецца. Я люблю займацца з дзецьмі. А калі бачу зваротную сувязь, зіхатлівыя вочкі, разумею, што працую недарма.
Выхавальніца стараецца для кожнага дзіцяці стварыць сітуацыю поспеху. Так, для сарамлівых хлопчыкаў і дзяўчынак у групе адведзены куток, дзе яны могуць адасобіцца. Педагог імкнецца, каб дзіця змагло разняволіцца, адкрыцца, праявіць сваю індывідуальнасць, каб знаходжанне ў дзіцячым садзе было для яго камфортным. Часам дзіця не адразу можа ўліцца ў калектыў, саромеецца, замыкаецца ў сабе. Выхавальніца падоўгу размаўляе з такімі выхаванцамі, прапануе гульні, даведваецца ў бацькоў пра захапленні дзетак.
Анастасія Харужая вялікую ўвагу ў рабоце з дзецьмі ўдзяляе цесным зносінам з іх бацькамі. Заўсёды адкрытая да дыялогу, яна цікавіцца звычкамі, захапленнямі, асаблівасцямі характару сваіх выхаванцаў, чым яны займаюцца дома. У сваю чаргу, дзякуючы сваім назіранням, дае парады бацькам, і яны прыслухоўваюцца да яе рэкамендацый. Анастасія Аляксандраўна вобразна намалявала для сябе трохвугольнік, у аснове якога — бацькі і выхавальнік, а на чале — дзіця. Яна ўпэўнена, што для паспяховага выхавання, усебаковага развіцця дзяцей менавіта так трэба выбудоўваць адносіны, бо ўсе намаганні бацькоў і педагогаў накіраваны на дзяцей, усё робіцца дзеля іх бяспечнага, шчаслівага дзяцінства.
Любімы мамін памочнік — дзесяцігадовы Цімафей. Гэта яму першаму яна паказвае свае задумы, з ім спрабуе апрабаваць прыдуманыя заняткі або гульню. А калі бачыць эмоцыі з боку сына, разумее, што яму падабаецца, тады смела прапаноўвае навінку і іншым дзецям. Сын і ўся сям’я — яе надзейная апора.
— Мая місія — любіць справу свайго жыцця, рабіць яе прафесійна, з душой. Працуючы з дзецьмі, я ўдасканальваю сябе як асоба, працую над сабой. Мая прафесія абавязвае быць узорам для пераймання для выхаванцаў, — падкрэслівае А.А.Харужая.
Педагог развіваецца ў прафесійным плане. У сваёй педагагічнай дзейнасці выкарыстоўвае разнастайныя метады і прыёмы арганізацыі адукацыйнага працэсу, вывучае і выкарыстоўвае інавацыйныя педагагічныя тэхналогіі (метады ТРВЗ-РТУ-тэхналогіі, візуалізацыі, мадэлявання). Таксама яна актыўна ўдзельнічае ў конкурсах, праектах, абменьваецца вопытам з калегамі, праводзіць майстар-класы для педагогаў і бацькоў. У 2020 годзе А.А.Харужая прадставіла вопыт работы з дзецьмі ў рамках правядзення тыдня педагагічнага майстэрства “Эфектыўныя метады і прыёмы развіцця даследчых уменняў і пазнавальных матываў дзяцей дашкольнага ўзросту” для педагогаў Лідскага раёна. У 2022 годзе дзялілася вопытам па тэме “Выкарыстанне метадаў ТРВЗ-РТУ-тэхналогіі для арганізацыі даследчых работ дзяцей дашкольнага ўзросту” на пасяджэнні школы рэзерву кіруючых кадраў устаноў дашкольнай адукацыі Лідскага раёна.
Годным вынікам праведзенай работы стаў дыплом II ступені абласнога этапу рэспубліканскага конкурсу “Я — даследчык”. Над тэмай “Таямніца майго прозвішча” мама працавала разам з сынам Цімафеем.
— Работа з дзецьмі падахвочвае мяне да пошуку новага, цікавага, важнага, таму з задавальненнем прайшла навучанне і стала цьютарам праекта “Інфарматыка без разеткі”. Удзел у інавацыйным праекце па ўкараненні розных мадэлей праектавання развіццёвага прадметна-прасторавага асяроддзя ва ўстановах дашкольнай адукацыі дазволіў стварыць у групе ўмовы для рознабаковага развіцця дзяцей, раскрыцця іх творчага патэнцыялу і забеспячэння псіхалагічнага камфорту шляхам рацыянальнай арганізацыі прасторы групы і індывідуалізацыі патрэбам кожнага дзіцяці. З дзяцінства захаплялася маляваннем. І сёння гэта дапамагае мне арганізоўваць работу, праводзіць заняткі аб’яднання па інтарэсах “Выяўленчае мастацтва”, — дзеліцца выхавальніца.
Важным напрамкам у сваёй рабоце Анастасія Аляксандраўна лічыць патрыятычнае выхаванне дзяцей. Яна прымала ўдзел у раённым адукацыйным праекце “Я і Радзіма мая” для дзяцей дашкольнага ўзросту.
У 2020 годзе А.А.Харужая ўзнагароджана Ганаровай граматай упраўлення адукацыі Лідскага раённага выканаўчага камітэта. Яна мае публікацыю ў сеткавым выданні ng-press.by: “Вясновае падарожжа. Канспект інтэграваных заняткаў з выхаванцамі сярэдняй групы (4—5 гадоў)”.
Прафесійныя і асобасныя каштоўнасці Анастасіі Аляксандраўны — дабрыня, спагадлівасць, шчырасць, прыстойнасць, талерантнасць, аптымізм, педагагічная інтуіцыя, эрудзіраванасць, мэтанакіраванасць, знаходлівасць, камунікабельнасць, культура зносін, здольнасць да імправізацыі і рэфлексіі.
Найкаштоўнейшым вопытам для сябе Анастасія Аляксандраўна лічыць удзел у конкурсе “Настаўнік года”. Прызнаецца, што атрымала шмат як станоўчых эмоцый, так і хваляванняў, але розныя эмоцыі павінны прысутнічаць у жыцці чалавека. У першую чаргу, гэта вопыт, які яна атрымала ад калег. З’явілася жаданне далей самаразвівацца, даведвацца пра нешта новае, працаваць над сабой. І гэта, на яе думку, вельмі карысна.
— Кожны поспех дзяцей — гэта і мой поспех, — упэўнена А.А.Харужая. — Працуючы з дзецьмі, атрымліваю зарад пазітыву і станоўчых эмоцый. Я адчуваю значнасць маёй працы. Ёсць аддача з боку бацькоў маіх выхаванцаў, з любымі цяжкасцямі мы спраўляемся разам. Гэта натхняе і дазваляе рухацца далей.
Ірына АНІКЕВІЧ
Фота з архіва А.А.Харужай
