Айчынныя ўніверсітэты працуюць па прынцыпе залатога трохвугольніка “адукацыя — навука — вытворчасць”. Бо не можа быць якаснай адукацыі ва УВА, калі ў ёй няма вучоных, якія генерыруюць новыя веды і перадаюць іх будучым спецыялістам, здольным разумець і ствараць інавацыйныя тэхналогіі і канкурэнтаздольную прадукцыю. Падрабязнасці – у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.
Стратэгічныя планы
Гомельскі дзяржаўны тэхнічны ўніверсітэт імя П.В.Сухога вядзе падрыхтоўку па шырокім спектры спецыяльнасцей: металургія, машынабудаванне, робататэхніка, нафтагазараспрацоўка і інш. Стратэгічныя планы развіцця кожнай з галін рэальнага сектара эканомікі становяцца стратэгічнымі планамі падрыхтоўкі адпаведнага спецыяліста ва ўніверсітэце.
— Мы не проста ўзаемадзейнічаем з нашымі базавымі прадпрыемствамі, а рыхтуем кадры разам! Наша мэта — практыка-арыентаваная падрыхтоўка спецыялістаў ва ўніверсітэце, у межах якой робіцца акцэнт на практычных навыках і ведах у дачыненні да канкрэтных прадпрыемстваў. Іх нашы студэнты атрымаюць падчас навучання і будуць прымяняць у сваёй прафесійнай дзейнасці. Сёння ўніверсітэт мае 14 дагавораў аб узаемадзеянні з арганізацыямі — заказчыкамі кадраў. Сярод іх “Гомсельмаш”, “БМЗ — кіруючая кампанія холдынга “БМК”, “Гомельэнерга” і іншыя, — паведаміў рэктар ГДТУ Артур Пуцята.
Па яго словах, заказ будучых кадраў фарміруецца ў адпаведнасці з патрэбамі прадпрыемстваў і арганізацый, пад увагу бярэцца напаўненне і ўзгадненне праграм дысцыплін універсітэцкага кампанента вучэбных планаў. УВА разам з базавымі прадпрыемствамі Гомельскай вобласці ўнесла змяненні і ўзгадніла вучэбныя планы па большасці спецыяльнасцей, напрыклад, такіх як “Аўтаматызацыя тэхналагічных працэсаў і вытворчасцей (па напрамках)”, “Электраэнергетыка і электратэхніка”.
— Цеснае супрацоўніцтва з заказчыкамі кадраў — дастаткова эфектыўны інструмент сумеснага стварэння вучэбных праграм спецыяльных дысцыплін, якія гнутка адаптуюцца пад патрэбы пэўнага прадпрыемства, яго тэхналогіі вытворчасці і абсталяванне. У гэтым кантэксце асобныя практычныя заняткі ў межах вучэбнага працэсу праводзяцца непасрэдна на прадпрыемствах, філіялах выпускаючых кафедр універсітэта. Прычым да навучання мы прыцягваем высокакваліфікаваных спецыялістаў-практыкаў. З іх дапамогай студэнты акунаюцца ў прафесійнае асяроддзе, якое заўтра можа стаць іх месцам працы, — дадаў Артур Уладзіміравіч.
Дзеля трывалага фундаменту
Гомельскі тэхнічны ўніверсітэт развівае і зваротную сувязь — стварэнне спецыялізаваных вучэбных класаў і лабараторый заказчыкаў кадраў на базе ўстановы. ГДТУ наладзіў эфектыўнае ўзаемадзеянне з такімі арганізацыямі і прадпрыемствамі, як “Гомсельмаш”, “Гомельэнерга”, Гомельскі завод ліцця і нармалей. На іх базе створаны і функцыянуюць вучэбныя аўдыторыі, дзе студэнты пад кіраўніцтвам вопытных прафесіяналаў-вытворцаў не толькі атрымліваюць практычныя навыкі і збіраюць матэрыял для курсавога ці дыпломнага праекта, але і могуць зарабіць свой першы рубель у студэнцкіх атрадах. На гэтых жа прадпрыемствах павышае свой прафесійны ўзровень у форме стажыровак і прафесарска-выкладчыцкі склад УВА.
— Важны складнік трывалага фундаменту сумеснай падрыхтоўкі кадраў з прадпрыемствамі — заказчыкамі кадраў — гэта навукова-тэхнічнае супрацоўніцтва. У 2023 годзе вучоныя нашага ўніверсітэта выканалі больш за 120 пазабюджэтных навукова-даследчых работ. Вельмі важна, што ў такіх праектах удзельнічалі і студэнты. Так, у бягучым годзе па заказе ААТ “Гомсельмаш” створана канструкцыя трансфарматарнага металадэтэктара для кормаўборачнага камбайна. Яна дазваляе выяўляць металічныя прадметы масай ад 20 г з верагоднасцю больш за 99% і тым самым не дапускаць пашкоджанняў рабочых органаў машыны. Для кампаніі “Беларуснафта” распрацавана тэхналогія і асвоена вытворчасць вырабаў гідраўлічнага абсталявання з павышаным тэрмінам службы за кошт нанясення на рабочыя паверхні дэталей “Плунжар” ахоўных пакрыццяў. Гэта дало магчымасць цалкам адмовіцца ад імпарту гэтай і аналагічнай прадукцыі, — расказаў рэктар.
Зараз ГДТУ развівае яшчэ адзін напрамак навукова-тэхнічнага ўзаемадзеяння — правядзенне сумесных канферэнцый і семінараў. Так, у мінулым годзе разам са “СтанкаГомель” была арганізавана І Міжнародная навукова-практычная канферэнцыя “Інавацыйнае станкабудаванне, тэхналогіі і інструмент”. У лістападзе ўжо запланавана другая. У межах кластарнага ўзаемадзеяння ў ліпені ўніверсітэт стаў пляцоўкай для міжнароднага семінара па вогнеўпорах, якія застаюцца стратэгічна важнай прадукцыяй для многіх галін прамысловасці.
— Асобна адзначу важнасць фарміравання не толькі спецыяліста-прафесіянала, але і грамадзяніна, патрыёта. У гэтым плане ўніверсітэт многае робіць сумесна з заказчыкамі кадраў. Мы разам праводзім конкурсы дыпломных работ і стартапаў, дзе ў журы і ў якасці спонсараў выступаюць нашы базавыя арганізацыі. Моладзь прадпрыемстваў — нашы ўчарашнія студэнты. Гэта дапамагае вельмі эфектыўна выбудоўваць узаемадзеянне, у тым ліку ў межах сумесных маладзёжных праектаў, — падкрэсліў А.Пуцята.
Сістэмная рэалізацыя пералічаных аспектаў ажыццяўляецца ў рамках адпаведных дагавораў і дарожных карт узаемадзеяння ГДТУ з прадпрыемствамі і арганізацыямі.
Будучыя інжынеры
Нагадаем, летась па ўсёй краіне былі арганізаваны інжынерныя класы ў школах. Іх замацавалі за тэхнічнымі ўніверсітэтамі ў кожнай вобласці. У прыватнасці, у Гомельскім рэгіёне такую каардынацыю ажыццяўляе ГДТУ. У мінулым годзе на Гомельшчыне было адкрыта 29 інжынерных класаў, а сёлета яшчэ 31. І зараз універсітэт адказны за навучанне 525 вучняў.
— У наступным годзе матываваныя выпускнікі такіх класаў будуць мець магчымасць па асобнай траекторыі паступаць на інжынерныя спецыяльнасці. З вопыту прыёмнай кампаніі — 2024 магу сказаць, што трэба працаваць над узмацненнем ролі заказчыкаў кадраў у сумеснай прафарыентацыі ўніверсітэта і школы. Мы бачым неабходнасць у выпрацоўцы мер павышэння зацікаўленасці абітурыента прадпрыемствам. Дарэчы, першая прафарыентацыйная сустрэча ў нашым універсітэце адбылася 23 верасня, другая запланавана на 19 кастрычніка, калі пройдзе ўніверсітэцкая субота для школьнікаў. Яны змогуць азнаёміцца са студэнцкім жыццём і зрабіць першы крок да паступлення. Выкладчыкі і студэнты падзеляцца вопытам, а таксама арганізуюць займальныя майстар-класы, лекцыі і семінары па розных прадметах. Дзякуючы гэтаму старшакласнікі змогуць больш даведацца пра нашы спецыяльнасці, — праінфармаваў Артур Уладзіміравіч.
Між іншым ён перакананы, што прынятае рашэнне аб паступленні ў рэгіянальныя ўніверсітэты без уступных іспытаў выпускнікоў, якія скончылі школу з медалём або каледж з адзнакай, — вельмі своечасовае і станоўчае:
— У гэтым годзе толькi на дзённае навучанне да нас паступілі 36 медалістаў на такія спецыяльнасці, як “Распрацоўка і эксплуатацыя нафтавых і газавых радовішчаў”, “Робататэхнічныя сістэмы”, “Інжынерная эканоміка”, “Інфармацыйныя сістэмы і тэхналогіі”, “Электраэнергетыка і электратэхніка” і іншыя. Думаю, што далей такіх абітурыентаў у ГДТУ будзе станавіцца яшчэ больш.
Па новыя кампетэнцыі — ва ўніверсітэт
Для ажыццяўлення якаснага адукацыйнага працэсу і выканання навуковых даследаванняў стратэгічна неабходна развіваць матэрыяльна-тэхнічнае абсталяванне ўніверсітэтаў. Міністэрствам адукацыі вядзецца планамерная комплексная работа па стварэнні цэнтраў кампетэнцый на базе ўстаноў вышэйшай адукацыі. Ужо сёння працуюць два цэнтры, на разглядзе знаходзіцца яшчэ шэраг праектаў, сярод якіх і прапанова Гомельскага
тэхнічнага ўніверсітэта.
— Мы хацелі б стварыць цэнтр кампетэнцыі ў галіне матэрыялазнаўства і тэхналогіі апрацоўкі матэрыялаў. У ім будзе сканцэнтравана даследчае і тэхналагічнае абсталяванне. На ім студэнты змогуць атрымаць практычныя навыкі ў галіне апрацоўкі металаў, 3D-друку, а таксама авалодаць сучасным метадам даследавання матэрыялаў, — падзяліўся планамі рэктар ГДТУ.
Ён спадзяецца, што ў адкрыцці цэнтра дапамогуць базавыя прадпрыемствы — заказчыкі кадраў, якія пасадзейнічаюць і ўмацаванню вучэбна-лабараторнага абсталявання ўніверсітэта. Тады атрымаецца комплексна вырашыць найважнейшую задачу для рэалізацыі залатога трохвугольніка — кадравае забеспячэнне ўніверсітэта.
— Пошук навуковых рашэнняў рэальных праблем вытворчасцей з выкарыстаннем сучаснага даследчага абсталявання дапаможа запаліць вочы студэнтаў інавацыямі, а гэта самая спрыяльная глеба для прыцягнення маладога чалавека ў аспірантуру і замацавання ва ўніверсітэце. Увогуле, падрыхтоўка інжынера — няпросты працэс, у якім тэхналагічна трэба быць на крок наперадзе, што немагчыма ажыццявіць без істотных рэсурсаў, у тым ліку матэрыяльных, — падагульніў А.У.Пуцята.
Вольга АНТОНЕНКАВА
Фота з архіва ГДТУ
