Адна са старэйшых прафесійных устаноў Прыдняпроўскага краю — Магілёўскі дзяржаўны эканамічны прафесійна-тэхнічны каледж сёлета адзначае 50-годдзе. Сёння гэтая ўстанова добра вядомая сваімі дасягненнямі ў справе навучання і выхавання моладзі. У вобласці каледж на працягу амаль дваццаці гадоў з’яўляецца нязменным пераможцам па ўсіх паказчыках вучэбна-вытворчай і выхаваўчай работы працоўных спаборніцтваў. Плённая праца мясцовага педагагічнага калектыву перыядычна адзначаецца занясеннем на абласную Дошку гонару, а летась каледж атрымаў права занясення на Дошку гонару рэспублікі ад устаноў адукацыі і навукі.
Такія значныя поспехі, а гэта толькі малая частка з іх, вядома, уражваюць. Але трэба сказаць, што так было не заўсёды. Большую частку свайго функцыянавання тагачаснае вучылішча хімікаў ніякімі дасягненнямі не вызначалася. Больш за тое, у 1997 годзе планавалася яго закрыццё. Аднак менавіта гэты час стаў пераломным для развіцця навучальнай установы. Усё кардынальна змянілася пасля таго, як ля штурвала гэтага карабля ведаў стаў чалавек года, чыё імя занесена ў Кнігу славы Магілёўшчыны, заслужаны работнік адукацыі Рэспублікі Беларусь Алег Адамавіч Бахановіч. Вядомая мудрасць аб тым, што поспехі калектыву залежаць ад яго кіраўніка, цалкам пацвярджаецца на прыкладзе эканамічнага каледжа: з прызначэннем гэтага дырэктара ўстанова сямімільнымі крокамі рушыла да наладжвання работы па ўсіх напрамках. Аб тым, што было зроблена за час мэтанакіраванага развіцця, планах на будучыню — наша гутарка з Алегам БАХАНОВІЧАМ.
— Алег Адамавіч, калі ўзначальвалі тагачаснае вучылішча, над установай пагрозліва павісла пытанне аб закрыцці. З якімі цяжкасцямі прыйшлося сутыкнуцца па першым часе дырэктарства?
— Сёння, калі я ўваходжу ў каледж, мяне сустракае прыгожая, утульная, сучасная навучальная ўстанова. Аднак у далёкім 1997 годзе, у першы раз зайшоўшы сюды, убачыў зусім іншае: занядбаныя класы, дабітае тэхналагічнае абсталяванне, аварыйны стан майстэрань і інтэрната, запушчаная, неўпарадкаваная тэрыторыя… Але я не з тых людзей, што разводзяць рукі, пускаючы ўсё на самацёк. Працаваць па шаблоне, для птушачкі, не ўмею. На гэта арыентаваў і калектыў. Не ленавацца думаць, браць на сябе адказнасць, укараняць новыя рэвалюцыйныя ідэі і падыходы ў адукацыі — вось прынцыпы, па якіх мы ўсе разам пачалі працаваць. Хутка прыйшлі і першыя поспехі ў рабоце.
— Што ўяўляе сабой сучасны эканамічны каледж?
— Сумеснымі намаганнямі наш педагагічны калектыў некалі згуртаваўся на змены да лепшага, на выкананне самых складаных задач з атрыманнем максімальнага выніку. І ў нас усё атрымалася. МДЭПТК сёння з’яўляецца ўнікальнай кузняй кадраў. Гэта інавацыйны вучэбны комплекс сучаснага тыпу, які ўключае ў сябе тры віды ўстаноў: ПТА, ССА і Цэнтр прафесійнай і сацыяльнай рэабілітацыі дзяцей з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця. Мы ажыццяўляем падрыхтоўку на ўзроўні прафесійна-тэхнічнай адукацыі на аснове базавай, сярэдняй адукацыі і на ўзроўні сярэдняй спецыяльнай на базе прафесійна-тэхнічнай больш чым па 20 спецыяльнасцях. Для забеспячэння вучэбнага працэсу каледж мае самыя сучасныя вучэбныя кабінеты, вытворчыя майстэрні, лабараторыі, камп’ютарныя класы. Прычым матэрыяльна-тэхнічная база пастаянна ўмацоўваецца. Наша стратэгія ў гэтым плане — выкарыстанне ўсіх наяўных рэзерваў. Ні адно памяшканне ў каледжы не пустуе, а задзейнічана ў вучэбна-вытворчых мэтах. Яскравы прыклад таго — надбудаваны другі паверх у будынку майстэрань, які дазволіў значна пашырыць іх плошчы, гаражна-лабараторны, спартыўна-аздараўленчы і бытавы комплексы, размешчаныя ў цокальных памяшканнях будынкаў, музеі, якія размясціліся на калідорах і гарышчы. На гэтыя і іншыя мэты было выдаткавана каля 10 млрд недэнамінаваных рублёў пазабюджэтных сродкаў.
— Дарэчы, па арганізацыі пазабюджэтнай дзейнасці, як і па яшчэ адным актуальным напрамку — эканоміі энергарэсурсаў, каледж — на перадавых пазіцыях сярод устаноў ПТА рэгіёна.
— Сапраўды. Як жа інакш? Добра развітая пазабюджэтная дзейнасць дазваляе каледжу быць самадастатковай навучальнай установай, якая ідзе ў нагу з часам, таму мы пастаянна імкнёмся да пашырэння спектра пазабюджэтных паслуг. А пачыналася наша эканамічная дзейнасць з рэалізацыі гатовай прадукцыі дэкаратыўна-прыкладной творчасці, якая высока развіта ў каледжы. На занятках вытворчага навучання і ў гуртках ствараюцца дэкаратыўна-мастацкія вырабы з саломы, лазы і іншых матэрыялаў, разьбяная, сталярная, швейная і абутковая прадукцыя, якая карыстаецца добрым попытам і рэалізоўваецца ў вялікіх колькасцях.
Даходы ад гэтай дзейнасці дазволілі значна пашырыць пералік пазабюджэткі. Сёння ў каледжы эфектыўна функцыянуюць лячэбна-аздараўленчы і спартыўны комплексы, буфет, абутковая майстэрня, пральня, цырульня, ажыццяўляецца падрыхтоўка вадзіцеляў катэгорый B і С, дзейнічае станцыя тэхнічнага абслугоўвання аўтамабіляў, аказваюцца турыстычныя паслугі і паслугі аргтэхнікі. Акрамя таго, у нас працуе аддзяленне медыцынскай рэабілітацыі, абсталяванне якога ўключае ардынатарскі, масажны, два стаматалагічныя, фізіятэрапеўтычны і працэдурны кабінеты, ізалятар і лячэбныя гідрамасажныя ванны. Зараз напрамкі ажыццяўлення пазабюджэтнай дзейнасці ў нас шырокія, але на дасягнутым мы не спыняемся. Пастаянна шукаем новыя ідэі. Не так даўно набылі спецыялізаваныя станкі, якія дазволілі наладзіць выпуск сувенірнай прадукцыі з лагатыпамі. Новыя формы работы будзем укараняць і далей.
— А што наконт энергазберажэння?
— Энергарэсурсы эканомім усімі магчымасцямі. Не так даўно ў нас была завершана поўная тэрмарэнавацыя ўсіх будынкаў, праведзена замена аконных і дзвярных блокаў, тэхнічнага абсталявання. Значнай эканоміяй цеплаэнергіі стала забеспячэнне кожнага радыятара фальгіраванай плёнкай, устаноўка па перыметры тэрыторыі ўстановы пяці пражэктараў з датчыкамі інфрачырвонага выпраменьвання, рэгуляванне цепланосьбіта на воданагравальніку і батарэях ацяплення. Электрычнасць дапамагаюць эканоміць устаноўленыя ва ўсіх вучэбных класах і майстэрнях энергазберагальныя люмінісцэнтныя лямпы. Такое тэхнічнае аснашчэнне каштавала нямала, але яно апраўдвае сябе, бо дазваляе нам штогод эканоміць каля 300 млн недэнамінаваных рублёў і накіроўваць гэтыя сродкі на іншыя патрэбы. Напрыклад, год назад да нашай установы далучылі тэхналагічны каледж, стан вучэбных карпусоў і іншых памяшканняў у якім быў далёкім ад сучаснасці. Зрабіць добры рамонт, замяніць абсталяванне нам удалося за даволі кароткі тэрмін. А ўсё таму, што, акрамя бюджэтных сродкаў, на гэтыя мэты мы накіравалі грошы, заробленыя ад пазабюджэтнай дзейнасці і эканоміі рэсурсаў.
— У свой час ваша навучальная ўстанова стала піянерам у плане стварэння магчымасцей для набыцця прафесіі асаблівымі дзецьмі…
— Па нашай ініцыятыве ў 1997 годзе на базе каледжа ўзнік першы ў рэспубліцы і на ўсёй постсавецкай прасторы Цэнтр прафесійнай і сацыяльнай рэабілітацыі дзяцей з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця. Гэты праект накіраваны найперш на тое, каб змяніць стаўленне грамадства да дзяцей з абмежаванымі магчымасцямі. Сёння, акрамя навучання ў цэнтры, дзеці з асаблівасцямі могуць атрымаць адукацыю ў інтэграваных групах. А ўвогуле, за дзевятнаццаць гадоў годнае месца ў жыцці знайшлі 2000 “асаблівых” выпускнікоў каледжа. Вынікам іх якаснай падрыхтоўкі стала працаўладкаванне па прафесіі, замацаванне на вытворчасці. Дарэчы, дваццаць чатыры чалавекі з ліку гэтых выпускнікоў зараз працуюць на розных пасадах у каледжы.
— У эканамічным каледжы створана ўласная сістэма выхаваўчай работы, эфектыўнасць якой адзначана на розных узроўнях. У чым яе асаблівасці?
— Найважнейшым кампанентам паспяховай выхаваўчай работы мы лічым пазаўрочную дзейнасць, якую наш калектыў і імкнецца плённа развіваць. Для арганізацыі выхаваўчага працэсу ў пазаўрочны час у каледжы зараз працуюць разнастайныя творчыя гурткі, спартыўныя секцыі, факультатывы, клубныя фарміраванні, у якіх занята звыш 97 працэнтаў навучэнцаў.
Немалую ролю ў выхаваўчай рабоце наш педагагічны калектыў адводзіць таксама ідэалагічнаму і грамадзянска-патрыятычнаму выхаванню, бо менавіта гэтыя напрамкі ў рабоце з’яўляюцца асновай разумення навучэнцамі сябе і свайго месца ў грамадстве. У каледжы пастаянна праводзяцца адзіныя дні інфармавання, сустрэчы з прадстаўнікамі выканаўчай улады і грамадскіх аб’яднанняў, арганізоўваюцца экскурсійныя паездкі па месцах баявой славы. Нашы вучні прымаюць актыўны ўдзел у мітынгах, нясуць Вахту памяці. Такім чынам, мы не проста вучым дзяцей грамадзянскасці і патрыятызму, а ўсяляем гэтыя пачуцці ў іх душы і сэрцы.
Значны ўпор робім на духоўна-маральнае выхаванне моладзі. Дзякуючы эфектыўнаму ўзаемадзеянню з Праваслаўнай царквой, выкладчыкамі каледжа праводзіцца шэраг мерапрыемстваў, якія садзейнічаюць фарміраванню ў вучняў высокамаральных якасцей, калектывізму, міласэрнасці, а таксама ўмення і жадання працягнуць руку дапамогі тым, хто мае ў ёй патрэбу. Пэўную ўвагу ўдзяляем і працоўнаму выхаванню навучэнцаў. Асаблівасцю ў гэтым кірунку з’яўляецца пастаянная арганізацыя працоўных мерапрыемстваў, якія ахопліваюць усю навучальную ўстанову: і педагогаў, і вучняў.
У развіцці здольнасцей сваіх вучняў мы дасягнулі значных вынікаў. За апошнія васямнаццаць гадоў нашымі вучнямі заваявана звыш 2000 пераможных і прызавых дыпломаў у міжнародных, рэспубліканскіх і абласных конкурсах прафесійнага майстэрства, алімпіядах, аглядах і фестывалях мастацкай самадзейнасці, дэкаратыўна-прыкладной творчасці, спартыўных спаборніцтвах. Менавіта з эканамічнага каледжа на вялікую сцэну выйшлі вядомыя артысты беларускай эстрады Іван Буслай і Алёна Ланская.
— Шмат чаго ў каледжы робіцца і для павышэння якасці адукацыі…
— Вучэбны працэс у нас ідзе ў інавацыйным рэжыме. Педагогі пастаянна працуюць над паляпшэннем якасці адукацыі, укараненнем найноўшых адукацыйных тэхналогій і методык. З мэтай развіцця практыка-арыентаванасці навучання сёлета ў нас быў адкрыты рэсурсны цэнтр па спецыяльнасцях “Слесар па рамонце аўтамабіляў” і “Тэхнік-механік”. Тут ёсць усё неабходнае для замацавання прафесійных ведаў і навыкаў навучэнцаў. Вучэбныя кабінеты і майстэрні цэнтра аснашчаны сучасным абсталяваннем, інтэрактыўнай дошкай, навучальнымі стэндамі, разнастайнымі вучэбнымі дапаможнікамі. Адметна, што ў плане павышэння прафесійнай падрыхтоўкі моладзі мы адкрыты для супрацоўніцтва. Вытворчае навучанне на базе рэсурснага цэнтра праходзяць не толькі нашы навучэнцы, а і навучэнцы з іншых устаноў адукацыі рэгіёна. Толькі ў бягучым навучальным годзе свой прафесійны ўзровень на базе цэнтра павысяць каля 300 маладых людзей.
— Алег Адамавіч, эканамічны каледж даўно стаў своеасаблівым адукацыйным брэндам Магілёўшчыны. У чым формула вашага поспеху?
— Нашы шматлікія дасягненні — заслуга ўсяго педагагічнага калектыву. Педагогі каледжа — гэта каманда аднадумцаў. Кожны ў нас на сваім месцы. Усе работнікі таленавітыя, працавітыя прафесіяналы сваёй справы. Прыемна гаварыць аб тым, што многія сённяшнія кадры — нашы выпускнікі, прычым некаторыя з іх — гэта людзі з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця. Педагагічны калектыў я лічу сапраўдным здабыткам каледжа. І гэта без усялякіх перабольшанняў. Кожны наш работнік адданы працы. Усе разам мы накіраваны наперад, але ў развіцці абапіраемся на традыцыі і вопыт, таму ніколі не забываемся пра тых, хто ў свой час прысвяціў каледжу частку свайго жыцця, а зараз знаходзіцца на заслужаным адпачынку. Ветэранам і пенсіянерам аказваем самы дбайны клопат, бо ў тых поспехах, якія мы маем сёння, ёсць і іх уклад.
— Да свайго 50-годдзя эканамічны каледж прыйшоў с важкімі дасягненнямі. А якія планы на найбліжэйшую перспектыву?
— Перад намі пастаўлена задача забяспечыць якасць навучання нашых выхаванцаў. Гэта галоўная мэта, і мы планамерна ідзём да яе, год за годам пераадольваючы праблемы, якія ўзнікаюць на шляху атрымання пуцёвак у жыццё нашымі выпускнікамі. Дасягнута нямала, але спыняцца на гэтым мы не збіраемся. У далейшым будзем таксама мэтанакіравана працаваць над удасканаленнем дзейнасці каледжа. Ёсць шмат цікавых задум і праектаў, таму кірунак будзе на іх рэалізацыю, увасабленне ў жыццё.
Ганна СІНЬКЕВІЧ.
Фота аўтара і з архіва каледжа.
