“Вучыць дзяцей любіць і паважаць Радзіму — ідэя, якой мы верныя шмат гадоў”, — падкрэслівае дырэктар сярэдняй школы № 3 Мар’інай Горкі Пухавіцкага раёна Святлана Швачко. Падрабязнасці – у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.
Па школьным статуце
Юныя патрыёты з сярэдняй школы № 3 Мар’інай Горкі займаюцца ў ваенна-патрыятычным клубе “Чорны ліс”, штогод перамагаюць у абласных спаборніцтвах “Абаронца Айчыны”. Яшчэ адна адметнасць установы — бездакорны парадак і дысцыпліна на ўроках і перапынках. Гэта адчуваецца адразу, як уваходзіш у школу. А інакш і не можа быць: тут вучыцца шмат дзяцей з сем’яў ваеннаслужачых — установа адукацыі доўгі час знаходзілася на тэрыторыі ваеннага гарадка. Побач размяшчаецца 5-я асобная брыгада спецыяльнага назначэння, якая цесна супрацоўнічае са школай. Ды і сама навучальная ўстанова жыве па сваім ненапісаным статуце, які, як лічаць настаўнікі, нядрэнна было б і напісаць, бо дысцыпліна і паслухмянасць — галоўнае, з чаго трэба пачынаць выхаванне дастойнага грамадзяніна краіны.
— Вернасць традыцыям у патрыятычным выхаванні — наш нязменны прынцып на працягу дзесяцігоддзяў, — адзначае Святлана Швачко. — Школе, якой, дарэчы, у гэтым годзе споўніцца 87 гадоў, ёсць чым ганарыцца: сёння тут дзейнічаюць ваенна-патрыятычныя класы на другой ступені навучання, ёсць профільны ваенна-патрыятычны клас. Асаблівая ўвага ўдзяляецца фізічнай падрыхтоўцы школьнікаў, якая ў нас заўсёды на высокім узроўні. Праводзяцца факультатыўныя заняткі “Гатовы Радзіме служыць!”. Таксама на базе школы знаходзіцца рэсурсны цэнтр дапрызыўнай падрыхтоўкі. Гэты год для нас, як і для ўсёй краіны, асаблівы: адзначаем 80-годдзе вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. З гэтай нагоды ўжо запланаваны шэраг мерапрыемстваў.
А зараз ідзе актыўная падрыхтоўка да слаўных лютаўскіх свят: Дня юнага героя-антыфашыста, Дня памяці воінаў-інтэрнацыяналістаў, Дня абаронцаў Айчыны і Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь. У лютым у школе традыцыйна праходзіць месячнік грамадзянска-патрыятычнага выхавання. Па словах дырэктара, у мерапрыемствах задзейнічаны амаль усе навучэнцы, класныя кіраўнікі, педагогі-арганізатары. Так, 15 лютага школьнікі пойдуць на патрыятычны мітынг, які традыцыйна праводзіць 5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння. Потым у клубе ваеннай часці № 89417 адбудзецца сустрэча з ветэранамі ваеннай службы, а ў школе на працягу ўсяго месяца будуць праводзіцца ўрокі мужнасці.
— Найбольш маштабныя мерапрыемствы мы праводзім у шосты школьны дзень, — паведамляе намеснік дырэктара па выхаваўчай рабоце Людміла Тужыкава. — Напрыклад, конкурсы “Армейскі экспрэс”, “Будучы абаронца Айчыны”, “Зарнічка” і “Зарніца”, а таксама “Юны спецназавец”.
“Чорны ліс” і “лісяняты”
Ваенна-патрыятычны клуб “Чорны ліс”, які створаны на базе 5-й асобнай брыгады спецыяльнага назначэння, яшчэ зусім малады: яму ўсяго паўтара года. Але папулярнасць сярод мар’інагорскіх школьнікаў ён атрымаў неверагодную. Дзецям тут цікава: традыцыі мужнасці байцы перадаюць школьнікам у захапляльнай форме. У межах клуба працуюць спартыўныя секцыі, дзяцей вучаць аказваць першую дапамогу, праводзяць заняткі па агнявой, страявой падрыхтоўцы. Вучні трэніруюцца збіраць і разбіраць аўтамат, складваць парашут. Сумных лекцый тут не чытаюць — усё адпрацоўваецца на практыцы ў гульнявой форме. З вялікай ахвотай ідуць сюды не толькі хлопчыкі, але і дзяўчынкі. Адна з іх — дзесяцікласніца Дар’я Андраюк.
— Трэба вучыцца сёння, каб, калі што, заўтра абараняць Радзіму, — гаворыць яна і з гордасцю дэманструе значок клуба. — Не так даўно на дзень нараджэння нашага клуба мы ўдзельнічалі ў святочным канцэрце, паказвалі элементы рукапашнага бою. Ужо некалькі гадоў я займаюся ў ваенна-патрыятычным класе нашай школы, планую для сябе ваенную кар’еру. Магчыма, буду паступаць у Ваенную акадэмію Рэспублікі Беларусь. Сама я не з сям’і ваеннаслужачых, але мой дзед Анатоль Мікалаевіч Чарнак прайшоў усю афганскую вайну, яго прыклад мяне натхняе. Мы з ім лепшыя сябры, ён вельмі радуецца маім поспехам.
Дар’я — пераможца раённага этапу абласнога конкурсу “Вучань года Мінскай вобласці — 2023” у намінацыі “Ваенна-патрыятычная дзейнасць”.
Людміла Тужыкава: З дня заснавання школа верная сваім традыцыям — выхоўваць будучых абаронцаў краіны. Яшчэ ў савецкія часы вопыт нашай установы адукацыі ў ваенна-патрыятычным выхаванні распаўсюджваўся па ўсім Саюзе
Пад кіраўніцтвам ваеннаслужачых “лісяняты” рэгулярна выязджаюць у музеі, наведваюць ваенны палігон. Летам школьнікаў запрашаюць у паходы, а таксама ў палявы лагер, дзе яны маюць магчымасць пабачыць сапраўдны армейскі побыт.
Любімыя ўрокі
На занятках па ваенна-патрыятычным выхаванні, якія вядзе Мікалай Чагрынец, заўсёды цікава, весела і пазнавальна.
— Дзеці да яго цягнуцца, — падкрэслівае намеснік дырэктара па выхаваўчай рабоце. — Ён займаецца не толькі са старшакласнікамі, але і з сярэднім звяном, з малышамі — па ўласнай ініцыятыве. Вядзе заняткі па дапрызыўнай падрыхтоўцы, два гурткі — “Юны спецназавец” і “Трапны стралок”.
Сам настаўнік адзначае, што працаваць з дзецьмі не так проста:
— Са старшакласнікамі прасцей, яны добра ведаюць свае мэты і задачы, а з малодшымі прыходзіцца ўключаць фантазію. Лягчэй, вядома, з тымі, хто з сям’і ваенных. Самае галоўнае для мяне — дысцыпліна на ўроку, без яе нічога не атрымаецца. Працую нават з першакласнікамі, вяду ў іх урокі мужнасці. З захапленнем дзеці слухаюць гісторыі з маёй армейскай службы, якой я аддаў 17 гадоў. Я з сям’і ваенных. Бацька, старэйшыя брат і сястра, пляменнікі — ваеннаслужачыя. І сваім вучням я стараюся прывіць цікавасць да службы. На занятках па дапрызыўнай падрыхтоўцы задаю старшакласнікам пытанні, якіх няма ў падручніках, так што ў мяне не засумуеш. Нават тэлефоны не забіраю — у дзяцей проста няма ні часу, ні жадання займацца нейкімі іншымі справамі. Бывае, нават дазваляю пашукаць у інтэрнэце правільны адказ, але абмяжоўваю час, скажам, даю 5 мінут. Хто паспее, атрымае добрую адзнаку. Дык тэлефоны аж дымяцца — так вучні стараюцца паспець!
Слаўны прыклад
На базе школы ўжо шмат гадоў дзейнічае аддзел Пухавіцкага раённага краязнаўчага музея “Героі і подзвігі”.
Яго экспазіцыі прысвечаны героям Вялікай Айчыннай вайны. Тры пакоі, безліч экспанатаў, пра якія кіраўнік аддзела Любоў Фацьянава можа расказваць бясконца… Ды так цікава, што вучні прыходзяць сюды не толькі на музейныя заняткі, але і ў вольны час. З дзяцінства ўлюбёная ў гісторыю, яна чытае дзецям лекцыі, якія запамінаюцца надоўга.
— Толькі што я праводзіла заняткі “Гэтых дзён не змоўкне слава”, прысвечаныя знакамітай аперацыі “Баграціён”, — дзеліцца суразмоўніца. — Вялікая радасць для педагога, калі дзеці праяўляюць цікавасць, задаюць пытанні. Значыць, мне ўдалося закрануць іх сэрцы, выклікаць эмоцыі.
Дарэчы, Любоў Андрэеўна працуе ў 3-й школе ўжо амаль 40 гадоў — з 1986 года. Доўгі час выкладала гісторыю, потым была кіраўніком музейнага аддзела. Зараз педагог на пенсіі, але справы сваёй не пакідае.
— Я наведваю ўсе школы горада з лекцыямі, — расказвае яна. — Якраз зараз збіраюся на выязную сустрэчу ў сярэднюю школу № 4. Буду расказваць дзецям пра гісторыю Пухавіцкага раёна пачынаючы са старажытных часоў: пра назвы населеных пунктаў, сацыяльнае і эканамічнае развіццё рэгіёна. Гэты раён для мяне родны, нягледзячы на тое, што нарадзілася я ў Расіі. Жыву тут ужо вельмі доўгі час.
Лізавета МІЦКЕВІЧ
Фота аўтара
