Менавіта так, са сталічным размахам і беларускім густам, адзначылі Год культуры ў мінскай сярэдняй школе № 168.
Падыходзіць да завяршэння Год культуры. Для сістэм культуры і адукацыі ён знакавы не толькі па азначэнні, але і па фактах: сотні мерапрыемстваў праходзілі і працягваюць праходзіць пад знакам года, тысячы людзей, задзейнічаных у іх, задумаліся над тым, што такое культура і якое месца яна займае ў іх жыцці. Але, бадай, самае галоўнае, што дзяржаўная ініцыятыва знайшла актыўны водгук у людзей: дырэктараў сярэдніх агульнаадукацыйных школ і настаўнікаў, выкладчыкаў універсітэтаў і іх студэнтаў, школьнікаў і іх бацькоў. На працягу ўсяго мінулага тыдня ў сталічнай школе № 168 можна было назіраць, як тут віраваў Год культуры: “танцаваў”, “дэкламаваў”, “спяваў”, “кухарыў” — словам, верхаводзіў на поўных правах гаспадара. З 14 па 19 кастрычніка ў школе праходзіў Фэст беларускай нацыянальнай культуры, з дня ў дзень разгортваючы перад яго ўдзельнікамі ўнікальныя старонкі культурнага багацця беларусаў: беларускага нацыянальнага танца, беларускай нацыянальнай песні, беларускай нацыянальнай кухні (якая, дарэчы, не абмяжоўваецца толькі банальнымі дранікамі).
“Калі мы яшчэ толькі распрацоўвалі гадавы план выхаваўчай работы ў Год культуры, то адразу пазначылі сабе: у нашай навучальнай установе павінна адбыцца нешта грандыёзнае і яно павінна быць звязана не з ірландскай і не з індыйскай культурай, а менавіта з нашай, беларускай, — пры сустрэчы адразу расставіла ўсе кропкі над “і” дырэктар 168-й школы Марына Мікалаеўна Осіпава. — Мы звязаліся з нашымі аднадумцамі з Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя Максіма Танка і Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў, і яны дапамаглі нам арганізаваць наша свята”.
Першы дзень фэсту быў прысвечаны беларускай нацыянальнай музыцы. Студэнты БДПУ імя Максіма Танка зрабілі для школьнікаў канцэрт, прысвечаны творчасці Максіма Багдановіча і Якуба Коласа. У той жа дзень два калектывы з БДУКіМ (“Этнасуполка” і “Страла”) знаёмілі дзяцей з абрадавай музыкай нашых продкаў.
Другі дзень прайшоў пад сцягам выяўленчага мастацтва. Студэнты факультэта эстэтычнай адукацыі БДПУ імя Максіма Танка прывезлі ў 168-ю школу сваіх саламяных павукоў і коней, ручнікі, вырабы ў стылі пэчварк — усё гэта дыпломныя работы, адзначаныя спецыялістамі. Потым пад наглядам студэнтаў навучэнцы школы самі малявалі нацюрморты, а таксама засвойвалі тэорыю: вучыліся адрозніваць нацюрморт ад пейзажу, Шышкіна ад Шагала…
Трэці дзень быў днём беларускага нацыянальнага танца. З харэаграфіяй у 168-й школе няма праблем — тут працуе ўзорны танцавальны калектыў “Рамонак” пад кіраўніцтвам Марыны Фёдараўны Струнеўскай. Жывая музыка, жывыя інструменты… “Лявоніха”, “Птушкі”, “Базар”, “Мястэчка”… Танцавальны дзень стаў вельмі адметным у рамках фэсту. Практыканты, студэнты БДПУ, засвойвалі тое, як трэба вучыць малых дзетак нацыянальнаму танцу, а заадно і самі вучыліся танцаваць.
У чацвёрты дзень рэй вялі народныя рамёствы. Дзеці раздзяліліся на секцыі: пэчварк, саломапляценне, валенне з шэрсці, нітачныя лялькі-абярэгі, паясы. Асабліва радаваліся школьнікі, якія сплялі за дзве гадзіны свой пояс і аперазалі ім сябе на зайздрасць аднакласнікам.
А ў заключны дзень прайшоў прадуктовы кірмаш — свята беларускай нацыянальнай кухні. Безумоўна, не абышлося без дранікаў, але былі і “бабуліны блінцы”, і бабка, і верашчака, і кісель, згатаваны рознымі спосабамі. Рэкламуючы свой тавар, дзеці ахвотна расказвалі рэцэпты. Побач усміхаліся іх бацькі.
Марына Мікалаеўна Осіпава адзначыла, што Фэст беларускай нацыянальнай культуры ў 168-й школе не закончыўся 19 лістапада. Некалькі наступных субот запар ва ўстанове адукацыі будзе праходзіць конкурс інсцэніраванай песні і дзеці змогуць прадэманстраваць свае пастаноўкі беларускіх песень пад фанаграмы.
У кожнай добрай ідэі ёсць свае вытокі. Шчыра кажучы, я быў вельмі прыемна здзіўлены, калі прыйшоў у 168-ю сталічную школу і ў размове з дырэктарам Марынай Мікалаеўнай Осіпавай і яе намеснікам Аленай Аляксандраўнай Навуменка пачуў у адказ чысцюткую беларускую мову. “Дырэктарам у гэтай школе я працую сёмы год. А да гэтага я працавала намеснікам дырэктара 110-й школы па выхаваўчай рабоце, — прызнаецца Марына Мікалаеўна. — І, калі яшчэ там працавала, мне хацелася арганізаваць свята ў гонар нацыянальнай культуры. Я глыбока пераканана, што гэта задача любога педагога — закінуць зерне нашай беларускасці ў душу дзяцей. Прарасце яно ці не? Гэта ад розных умоў залежыць. Але зрабіць першы крок — наш абавязак, калі мы педагогі”.
У Марыны Мікалаеўны ёсць ужо задумы на наступны год: “Мы адчуваем, што зрабілі вялікую справу. Але гэтая справа — не на адзін тыдзень і не на адзін год. У наступным годзе мы зробім такі ж фэст, але больш вузкі тэматычна — магчыма, выключна калядны”.
“Я нават і не прыгадаю, калі апошні раз прыходзіў у рускамоўную, тым больш сталічную, школу і чуў ад яе дырэктара чысцюткую беларускую мову…” — неяк міжволі ў мяне вырвалася пры развітанні.
“Дык гэта ж добра! – адказала мая суразмоўніца. — Я сама, дарэчы, настаўніца беларускай мовы і літаратуры. А ў нас у школе працуе заслужаны настаўнік Беларусі Уладзімір Кірылавіч Мартысюк, які ўжо доўгі час выкладае старшакласнікам матэматыку на беларускай мове. Я толькі вітаю такую практыку. І ведаеце, тут яшчэ такі момант ёсць. Мы, настаўнікі, на гэтым фэсце былі апрануты ў беларускія нацыянальныя касцюмы. А як апранешся ў нацынальны строй, проста не можаш не размаўляць на беларускай мове. Нават наша настаўніца рускай мовы і літаратуры Жанна Міхайлаўна Смоляк і тая гаварыла толькі на роднай мове! Часта кажуць, маўляў, людзі не ведаюць беларускай мовы. Гэта няпраўда! Усе яе ведаюць! Пачынаеш на ёй размаўляць — і табе адказваюць на ёй жа. І ніяк інакш”.
Фэст беларускай нацыянальнай культуры ў сталічнай 168-й школе запомніўся не толькі асобнымі днямі і мерапрыемствамі, але і асобнымі момантамі. Гэта так званыя, як любяць гаварыць англічане, little pretty things — маленькія мілыя рэчы.
Напрыклад, чацвёртакласніцы, станцаваўшы свой нумар, пайшлі да гледачоў-сямікласнікаў і пачалі запрашаць хлопчыкаў на танец. А тыя адмаўляліся, толькі пагардліва хмыкалі. І тады настаўніца патлумачыла сямікласнікам, маўляў, гэта непрыгожа — адмаўляць дзяўчыне ў танцы, калі тая запрашае. І вось збянтэжаныя 13-гадовыя “гусакі” ідуць пакорліва танцаваць з 11-гадовымі дзяўчынкамі…
Або яшчэ такі момант. У час урока выяўленчага мастацтва другакласніца падбегла да студэнта — другакурсніка Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя Максіма Танка з пытаннем: “Чаму вы не працуеце ў нашай школе?” Ён тады сумеўся, нічога не адказаў. Затое пасля завяршэння ўрока падышоў да дырэктара і спытаў: “Чаму я не працую ў вашай школе?”
Выходзячы са 168-й школы, я міжволі азірнуўся . А там проста на дзвярах напісана: “душа” і “дабрабыт”. А побач — адпаведныя беларускія арнаментальныя знакі…
Мікола ЧЭМЕР.
