Клуб змешаных адзінаборстваў “Фенікс” адпавядае сваёй назве. У яго гісторыі былі моманты, калі хтосьці сыходзіў, хтосьці вяртаўся, даводзілася мяняць пляцоўку. Уздымы і падзенні — гэта норма для любой справы, але ў клубе яны сталі сімвалічнымі.
Адкрытыя
“Фенікс” нарадзіўся ў 2005 годзе ў Цэнтры дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі “Ранак” Мінска. Ініцыятарам і заснавальнікам стала Ірына Каралькова. “Я прыйшла ў спорт выпадкова, — гаворыць Ірына Уладзіміраўна. — У 11 гадоў мама завяла мяне ў гурток па хоры, а ў суседнім кабінеце займаліся вольнай барацьбой. На другі дзень заняткаў я туды зазірнула і там засталася. Трэніроўкі былі паспяховымі: трапіла ў жаночую зборную Беларусі па вольнай барацьбе. Потым займалася рукапашным боем, скончыла БДУФК, стала трэнерам”.
Пачынаўся клуб з 250 выхаванцаў, зараз у ім трэніруецца больш за 400 дзяцей. На заняткі бяруць з 5 гадоў. Да 8 гадоў ідзе агульнафізічная падрыхтоўка. Трэнеры закладваюць ударную базу і базу фізічных якасцей. Галоўная перавага клуба — да іх можа прыйсці любое дзіця. Яно само выбірае: стаць аматарам і займацца для свайго здароўя, развіцця, самаўпэўненасці або прафесіяналам, які атрымае званне і будзе ўдзельнічаць у сур’ёзных спаборніцтвах. Максімум па ўзросце — студэнты да 25 гадоў, але могуць хадзіць і дарослыя для ўласнага развіцця, падтрымання формы.
“Цяпер спорт больш канкурэнтны, — разважае Ірына Каралькова. — Ёсць шмат напрамкаў, шмат клубаў. Каб дзеці прыйшлі ў твой, ты павінен паказаць высокі ўзровень. Патрэбны кваліфікаваны трэнер, добрая спартыўная зала. Цяпер моладзь больш патрабавальная. Калі я пачынала, усё было прасцей”.
Некаторыя выхаванцы спачатку трэніруюцца ў “Феніксе”, а потым прыходзяць туды працаваць. Так было з Сяргеем Малчанавым, Дзянісам Магерам, Максімам Сцяцко, Настассяй Плоціцай. Аднадумцамі па стварэнні клуба сталі Максім Каралькоў і Дзмітрый Давідчук. Яны ўжо даўно працуюць і нават выхавалі некаторых цяперашніх калег. “У нас каля 15 трэнераў, якія працуюць па розных базах. Клуб мае філіялы ў Слуцку, Маладзечне, Салігорску, — расказвае Ірына Каралькова. — Мы стараемся пашырацца і прасоўваць наш кірунак, каб дзеці часцей прыходзілі ў спартыўную залу”.
Выхаванцаў клуба дзеляць па ўзроставых групах. Асобна займаецца група вышэйшага спартыўнага майстэрства. Гэта зборная, куды бяруць КМС, майстроў спорту і майстроў спорту міжнароднага класа. Заняткі пачынаюцца з размінкі, трэба разагрэць суставы, падрыхтаваць цела да работы. Потым ідзе спецыяльная частка: трэнеры даюць практыкаванні на развіццё якасцей, якія запланаваны на пэўны дзень. Гэта можа быць хуткасць, цягавітасць і інш. Затым — асноўная частка, куды ўваходзяць асноўныя комплексы практыкаванняў. Напрыклад, удары рукамі, нагамі, іх спалучэнне, блакіроўка. У заключнай частцы спартсмены пераходзяць у павольны тэмп, расцягваюцца і супакойваюць свой арганізм.
Калі дзіцяці не падыходзіць методыка пэўнага трэнера, яно можа перайсці да іншага. У “Феніксе” няма нездаровай канкурэнцыі. Галоўнае — каб дзіця засталося ў спорце, а хто з ім будзе займацца, пытанне не першай важнасці. Некаторым трэба змяніць групу, таму што расклад не падыходзiць. Тут таксама ніякіх праблем. Бывае нават так, што выхаванец ходзіць то да аднаго трэнера, то да другога. Сітуацыі розныя, але ўспрыманне аднолькавае — адэкватнае.
У клубе ёсць прызёры чэмпіянатаў свету і Еўропы па рукапашным баі, ММА, пераможцы рэспубліканскіх спаборніцтваў па грэплінгу, рукапашным баі, змешаных адзінаборствах. Трэнеры падрыхтавалі 47 майстроў спорту і 11 майстроў спорту міжнароднага класа.
“Збоку відаць, як дзіця развіваецца за час заняткаў. У яго з’яўляюцца сіла, цягавітасць, яно становіцца мацнейшым, бачны рэльеф мышцаў. І гэта без трэнажорнай залы, толькі за кошт самых простых фізічных практыкаванняў, якія паказваюць яшчэ ў школе. Пры рэгулярных занятках, правільным падыходзе яны даюць выдатны вынік, — гаворыць Ірына Каралькова. — Ёсць і псіхалагічны эфект. У 5 гадоў дзеці прыходзяць няўпэўненымі, некаторыя нават са слязьмі. З часам яны супакойваюцца, прызвычайваюцца і ўліваюцца ў калектыў. Дзякуючы рабоце становяцца больш упэўненымі ў сабе і разумеюць, што, калі ты чагосьці не ўмееш, пры пэўных намаганнях усё рана ці позна атрымаецца”.
Універсальныя
Змешаныя адзінаборствы лічацца адным з універсальных відаў спорту, там ёсць як элементы барацьбы, так і ўдарнай тэхнікі. Таму спартсмены клуба ўдзельнічаюць у спаборніцтвах па ўшу-саньда, рукапашным баі, змешаных адзінаборствах, кікбоксінгу, грэплінгу, баявым самба. Кожны від — гэта пэўныя правілы і патрабаванні. Трэнер рыхтуе выхаванцаў пад спаборніцтвы, правілы, тэхніку, каб яны маглі максімальна якасна і добра выступіць.
Ірына Уладзіміраўна, як суддзя нацыянальнай катэгорыі па рукапашным баі і суддзя міжнароднай катэгорыі па змешаных адзінаборствах, часам абслугоўвае турніры, дзе выступаюць выхаванцы “Фенікса”. “Цяжка трымаць у сабе эмоцыі, не хварэць за спартсмена свайго клуба, быць непрадузятым, цвяроза ацэньваць паядынак, аддаваць перамогу таму, хто заслужыў. Трэба разумець, што тут ты ў першую чаргу незалежны суддзя, гэта твая прафесія і ніякіх эмоцый быць не можа”. Цяжка і ад адказнасці. Як правіла, у сур’ёзных турнірах удзельнічаюць спартсмены высокага класа. Паядынкі складаныя, байцы выступаюць практычна аднолькава, але суддзя павінен вызначыць лепшага і аддаць яму балы. Незадаволены бок можа падаць пратэст на рашэнне суддзі, і той павінен адказаць за сваё рашэнне. Ірына Уладзіміраўна з такім сутыкалася. У яе былі прафесійныя сумненні, ці правільна яна ацаніла гэты бой, ці ўбачыла ўсе прыёмы, якія зрабіў спартсмен. Такія думкі могуць мучыць некалькі дзён.
“Тое, што я працую суддзёй, дапамагае мне ў падрыхтоўцы дзяцей у клубе. На падсвядомым узроўні ты добра ведаеш правілы, у цябе ёсць бачанне паядынку, самога працэсу барацьбы. Стараюся данесці да дзяцей, як суддзя ўспрымае бой збоку, як ён яго ацэньвае”.
Прафесійныя
13—15 лістапада ў Мінску прайшоў чэмпіянат Еўропы па рукапашным баі. Спартсмены клуба “Фенікс” заваявалі 2 бронзавыя і 2 сярэбраныя медалі, а педагог Дзяніс Магер узяў “золата”. Раней ён выйграваў чэмпіянат Еўропы па ММА, рукапашным баі і чэмпіянат свету па рукапашным баі. Цудоўныя вынікі для хлопца, які пачаў займацца змешанымі адзінаборствамі толькі ў 16 гадоў. Да гэтага 10 гадоў Дзяніс хадзіў на футбол. Калі кінуў, паўгода нічым не займаўся, але хацеў з сябрамі паспрабаваць сябе ў якім-небудзь відзе адзінаборстваў. “Два сябра схадзілі ў клуб “Фенікс”, мы падцягнуліся за імі. Хадзілі ў звычайную групу, нас было чалавек 5—7 з кампаніі, — расказвае Дзяніс Магер. — З часам адзін перастаў хадзіць, другі, трэці, праз год застаўся толькі я. Напэўна, таму што за 10 гадоў выпрацаваў звычку трэніравацца ў другой палове дня, ведаў, што ўвечары заўсёды буду заняты. Хлопцам, якія ўпершыню з гэтым сутыкнуліся, было складана. Праз паўгода я трапіў у зборную каманду клуба”.
Часам трэнеры праводзяць майстар-класы для цяжкіх падлеткаў, якія стаяць на ўліку. Ім паказваюць самыя простыя элементы, яны паўтараюць. Некаторыя пасля прыходзяць у клуб займацца і нават знімаюцца з уліку.
Дзяніс пазіцыянуе сябе ў першую чаргу як спартсмен. Трэніруецца два разы на дзень з панядзелка па пятніцу і адзін раз у суботу. Раней ён выступаў на аматарскім узроўні, цяпер чакае дэбюту на прафесійным. Аматарскі — гэта баі на чэмпіянатах Еўропы і свету. Але ён толькі на словах аматарскі, таму што спартсмены рыхтуюцца да паядынкаў сур’ёзна. У прафесійным спорце на баях ты зарабляеш рэйтынг і ганарары. “Спачатку я рабіў акцэнт на аматарскую кар’еру, таму што ты проста б’ешся, набіраешся вопыту, адзін раз прайграў, другі — выйграў, нічога страшнага. У прафесійным спорце вядуць статыстыку, таму за пройгрышамі і выйгрышамі сочаць.
У мяне ў галаве быў такі план: стану чэмпіёнам Еўропы, пайду ў прафесіяналы. Калі стаў, падумаў, хачу выйграць яшчэ і чэмпіянат свету. Праз паўгода пачаў праводзіць прафесійныя баі ў нашай беларускай лізе BFC. Перамог у тытульным баі і праз 2—3 месяцы выйграў чэмпіянат свету па рукапашным баі. На наступны год правёў тры прафесійныя баі ў Беларусі і падпісаў кантракт з бахрэйнскай арганізацыяй. На жаль, пакуль мой дэбют пераносіцца. Але я трэніруюся, трымаю сябе ў форме. Каб не было прастою, вырашыў паўдзельнічаць у чэмпіянаце Еўропы па рукапашным баі і выйграў яго”.
Да трэніровак у Дзяніса дадаюцца заняткі з дзецьмі 6 дзён на тыдзень. Фізічная і маральная стомленасць часам перашкаджае сканцэнтравацца на рабоце педагога. Але ў сярэдзіне заняткаў напружанне спадае, і працэс прыносіць задавальненне. Асабліва радасна, калі выхаванец выйграе на спаборніцтвах. Свае баі і перамогі так не ўспрымаюцца, бо гэта работа, а ў дзяцей усё шчыра.
Клуб “Фенікс” — гэта каманда. Ім шанцуе з людзьмі: як у пачатку з’явіўся добры калектыў, так туды і прыходзяць матываваныя, адкрытыя трэнеры. А за імі падцягваюцца такія ж дзеці.
Настасся ХРЫШЧАНОВІЧ.
Фота з архіва СК “Фенікс”.
