Захаванне і ўмацаванне здароўя ўдзельнікаў адукацыйнага працэсу ва ўстановах адукацыі з’яўляецца прыярытэтным напрамкам адукацыйнай палітыкі Рэспублікі Беларусь. Аднак апошнія гады прасочваецца тэндэнцыя павелічэння захворвання дзяцей, зніжэння паказчыкаў узроўню фізічнага здароўя дзяцей першых сямі гадоў жыцця.
У 2016/2017 навучальным годзе спецыяльны яслі-сад № 138 Гомеля для дзяцей з парушэннямі зроку пачаў работу ў рамках інавацыйнага праекта “Укараненне мадэлі арганізацыі адукацыйнага працэсу на прынцыпах педагагічнай эрганомікі”. Мы, можна сказаць, першаадкрывальнікі сярод устаноў дашкольнай адукацыі.
У мадэлі арганізацыі адукацыйнага працэсу на прынцыпах педагагічнай эрганомікі выкарыстоўваюцца здароўезберагальныя тэхналогіі Уладзіміра Філіпавіча Базарнага, накіраваныя на прафілактыку парушэнняў зроку, сардэчна-сасудзістай, апорна-рухальнай сістэм і псіхічнага здароўя. Арганічнае злучэнне рухальнай актыўнасці і адукацыйнага працэсу забяспечвае здаровае гарманічнае развіццё дзяцей.
У нашай установе функцыянуюць 10 спецыяльных груп для дзяцей з парушэннямі зроку, і, згодна са сваім дыягназам, дзеці маюць, як правіла, другую групу здароўя. Спецыфіка работы нашай установы заключаецца ў лячэбна-прафілактычнай і карэкцыйна-развіццёвай рабоце з дзецьмі з функцыянальнымі парушэннямі зроку, а рэалізацыя гэтага інавацыйнага праекта дазволіць сістэматызаваць нашу работу па захаванні і ўмацаванні здароўя выхаванцаў, дасць магчымасць павысіць эфектыўнасць адукацыйнага працэсу з улікам псіхафізіялагічных асаблівасцей дзяцей.
Правільная пастава пачынае фарміравацца з першых гадоў жыцця. Але найбольш важны перыяд — з 4 да 10 гадоў, калі хуткімі тэмпамі фарміруюцца механізмы, якія забяспечваюць вертыкальную позу. Вызначана, што на фарміраванне няправільнай паставы ў дзяцей аказваюць уплыў не толькі наяўнасць хранічных захворванняў, але і няправільнае становішча цела ў час вучобы, мэбля, якая не адпавядае росту, сядзячы спосаб жыцця.
Перш за ўсё, варта адзначыць, што заняткі ў другой малодшай групе (выхаванцы 3—4 гадоў), якая рэалізуе інавацыйны праект, праводзяцца ў рэжыме змены дынамічных поз, для чаго выкарыстоўваецца спецыяльная растамерная мэбля і канторкі. Палову часу заняткаў дзіця сядзіць за партай, а другую палову — стаіць за канторкай. Тым самым захоўваецца і ўмацоўваецца яго цялесная вертыкаль, пазваночнік, пастава. Дзеці мяняюць позу стаяння за канторкай на позу сядзення за партай. У час работы за канторкай абутак зняты, дзіця знаходзіцца ў шкарпэтках з натуральнай тканіны на масажным дыванку на натуральнай аснове з прышытымі ў некалькі радоў гузікамі або сплеценым з драўляных шарыкаў. Дзецям вельмі падабаецца стаяць і хадзіць па масажных дыванках. На дыванках яны не проста стаяць, а выконваюць практыкаванні перакочвання з пятачкі на насочак.
У працэсе заняткаў для размінак і практыкаванняў на мышачна-цялесную і зоркавую каардынацыю, а таксама на развіццё ўвагі і хуткасці рэакцыі выкарыстоўваюцца афтальматрэнажоры, якія ўяўляюць сабой плакаты-схемы зрокавых траекторый у максімальна магчымую велічыню, што размешчаны на сценах. Практыкаванні спалучаюць у сабе рухі вачамі, галавой і тулавам. Асноўваюцца на зрокава-пошукавых стымулах, якія нясуць у сабе актывізуючы зарад для ўсяго арганізма. Вынікам такіх практыкаванняў з’яўляецца развіццё агульнай і зрокавай каардынацыі, зрокава-маторнай рэакцыі.
Мы разумеем, што патрабуецца нямала сіл і часу, каб кожнае дзіця магло адчуваць патрэбу свайго арганізма ў змене дынамічных поз. І толькі тады, калі гэтая змена стане для іх прывычнай, яны лёгка змогуць пераключацца ад адной дзейнасці да другой.
Для таго каб быць здаровымі, дзецям трэба авалодаць майстэрствам захавання і ўмацавання здароўя. І гэтаму майстэрству павінна ўдзяляцца як мага больш увагі менавіта ў дзіцячым садзе, таму што гэта самы добры час для выпрацоўкі правільных звычак, якія ў будучым дадуць цудоўныя вынікі.
Кацярына ВЯРХОЎСКАЯ,
намеснік загадчыка па асноўнай дзейнасці спецыяльнага
ясляў-сада № 138 Гомеля для дзяцей з парушэннямі зроку.
