З марай пра свет, дружалюбны да моладзі

- 11:44Актуально, Апошнія запісы

Горад, дружалюбны да дзяцей… Гэты выраз за апошнія паўтара года гучаў прыцішана, і здавалася, што ініцыятыва на тэрыторыі Беларусі завяршылася. Але цяпер яна атрымала новы імпульс. І дала новы штуршок ініцыятыве нядаўняя рэспубліканская канферэнцыя “Горад, дружалюбны да дзяцей: развіццё ініцыятыў, роўныя магчымасці для дзяцей і моладзі”, арганізатарамі якой выступілі Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь і Прадстаўніцтва Дзіцячага фонду ААН (ЮНІСЕФ) у Рэспубліцы Беларусь.

Дасягненні дзесяцігоддзя

Удзел у канферэнцыі прынялі больш за 120 чалавек, у тым ліку прадстаўнікі Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, міністэрстваў адукацыі, працы і сацыяльнай абароны, аховы здароўя, унутраных спраў, выканаўчых і распарадчых органаў, Дзіцячага фонду ААН (ЮНІСЕФ) у Рэспубліцы Беларусь, дзіцячых і маладзёжных парламентаў гарадоў, якія далучыліся да ініцыятывы “Горад, дружалюбны да дзяцей”, навуковай грамадскасці, грамад­скіх аб’яднанняў і міжнародных арганізацый.

Галоўнай мэтай сустрэчы быў аналіз вопыту практычнай дзейнасці дарослых і дзяцей па рэалізацыі ініцыятывы “Горад, дружалюбны да дзяцей” і абмеркаванне далейшага супрацоўніцтва і ўдасканаленне механізмаў далучэння дзяцей і моладзі да прыняцця рашэнняў.

У сваім выступленні Віктар Якжык, намеснік міністра адукацыі Рэспублікі Беларусь, адзначыў, што клопат аб дзецях знаходзіцца ў цэнтры нашага штодзённага жыцця, а Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ініцыіруе і садзейнічае рэалізацыі праектаў і праграм, якія спрыяюць таму, каб наша краіна стала тэрыторыяй шчаслівага дзяцінства. Сярод гэтых праектаў і міжнародная ініцыя­тыва “Горад, дружалюбны да дзяцей”.

Гаворачы пра вынікі дзесяцігоддзя рэалізацыі гэтай ініцыятывы ў нашай краіне, Віктар Віктаравіч нагадаў, што да яе далучыліся 24 гарады, і сямі з іх афіцыйна прысвоена ганаровае і ў той жа час адказнае званне “Горад, дружалюбны да дзяцей”. Гэта Брэст, Наваполацк, Полацк, Пінск, Пружаны, Жодзіна і Салігорск. Выступоўца зазначыў: “Гэтая ініцыятыва дапамагае гораду стаць больш добразычлівым да дзяцей ва ўсіх аспектах, якія тычацца кіравання, інфраструктуры і паслуг, інтэгруе найбольш уразлівыя катэгорыі дзяцей у грамадства, удасканальвае дзяржаўную палітыку ў інтарэсах дзяцей і моладзі, дазваляе забяспечыць базавыя гарантыі ў іх жыццядзейнасці і развіцці, спрыяе актыўнаму развіццю сацыяльнага партнёрства ў галіне абароны правоў дзіцяці і стымулюе дзей­насць мясцовых органаў выканаўчай і распарадчай улады ў інтарэсах дзяцей і сем’яў, актывізуе ўдзел дзяцей у жыцці горада і прыняцці рашэнняў з іх непасрэдным удзелам”.

Андрэй Аляксеевіч Таранда, намеснік начальніка ўпраўлення глабальнай палітыкі і гуманітарнага супрацоўніцтва Галоўнага ўпраўлення шматбаковай дыпламатыі міністра замежных спраў Рэспублікі Беларусь, падзякаваў Міністэрству адукацыі за супрацоўніцтва. Падкрэсліў ён і плённы характар су­працоўніцтва з ЮНІСЕФ: “У мінулым годзе ў нас была распрацавана і прынята “Трэцяя краінавая праграма ЮНІСЕФ для Беларусі” на 2016— 2020 гады, у рамках якой запланавана шмат кірункаў дзейнасці. І мы разлічваем сумеснымі намаганнямі ўсё задуманае рэалізаваць. Тым больш што бюджэт гэтай праграмы вельмі амбіцыйны — складае крыху менш за 8,5 млн долараў.

Мы вельмі вітаем ініцыятыву “Горад, дружалюбны да дзяцей”, на працягу ўсяго перыяду ўважліва адсочваем развіццё гэтай ініцыятывы ў Рэспубліцы Беларусь, аказваем усялякую падтрымку ЮНІСЕФ у яе пашырэнні і прасоўванні. Нам прыемна прызнаць, што колькасць гарадоў, якія далучыліся да гэтай ініцыятывы, павялічваецца. Спадзяюся, што яна атрымае далейшае развіццё і ў тым ліку ў Мінску”.

Дэвід Маклафлін, намеснік рэгіянальнага дырэктара ЮНІ СЕФ для краін Цэнтральнай і Усходняй Еўропы і СНД, адзначыў, што рады маштабнасці ўключэння Беларусі ў ініцыятыву і гэта — чарговы крок да таго, каб увесь свет стаў дружалюбным да дзяцей. Ён адзначыў: “ЮНІ СЕФ працуе ў Беларусі са сваімі парт­нёрамі пачынаючы з 1997 года для таго, каб палепшыць жыццё дзяцей і іх сем’яў, каб падтры­маць намаганні, якія прыкладае краіна для захавання інтарэсаў сваіх самых маладых грамадзян і для таго, каб іх інтарэсы прызнаваліся на ўсіх узроўнях, звяртаючы асаблівую ўвагу на тое, каб дапамагчы найбольш уразлівым і выключаным з жыцця грамадства дзецям. Уд зел падлеткаў з’яўляецца краевугольным каменем усіх праграм і праектаў ЮНІСЕФ. Заснаваныя дзіцячыя і маладзёжныя саветы і парламенты — гэта цудоўныя платформы, на якіх падлеткі могуць выказваць свой пункт гле­джання, быць пачутымі і ўцягнутымі ў стварэнне сапраўднага інклюзіўнага грамадства, даступнага для ўсіх.

Мне таксама хацелася б звяр­нуць увагу на значны прагрэс, які дасягнуты ў сацыяльна-эканамічным развіцці за гэтыя гады, і на неверагодныя намаганні, якія былі прыкла­дзены Беларуссю для таго, каб палеп­шыць становішча і ўзровень сацыяльнай абароны дзяцей, жанчын і сем’яў. Тут, у Беларусі, смяротнасць немаўлят і дзяцей ва ўзросце да 5 гадоў, а таксама мацярынская смяротнасць значна скарацілася, а перадача ВІЧ ад маці дзіцяці была поўнасцю ліквідавана.

Таксама краіна прапаноўвае ўсеагульны доступ да адукацыі і паказвае значны прагрэс ва ўзроўні здароўя ў дзяцей і падлеткаў. Адрасна сфакусіраваны намаганні, каб умацаваць сістэму аказання дапамогі ўразлівым сем’ям і дзецям, якія знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы, дапоўнены рэалізацыяй права дзіцяці, каб яно магло жыць у асяроддзі, у сям’і, якая аказвае яму дапамогу.

Тое, як дзяржава звяртае ўвагу на правы дзяцей, азначае, што краіна бярэ на сябе абавязкі на міжнароднай арэне і абавязваецца гаранта­ваць дабрабыт дзяцей, ствараючы для іх асяроддзе, у якім яны могуць расці і рэалізоўваць свой патэнцыял.

Разам з тым трэба прыкла­даць дадатковыя намаганні для таго, каб гарантаваць сітуацыю, калі сістэма сацыяльнай абароны, накіраваная на дзяцей, будзе адпавядаць самым высокім стандартам сацыяльнай інклюзіі”.

Галоўны педыятр Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь Валянціна Іванаўна Валчок засяро­дзіла ўвагу прысутных на дасягненнях і праблемах медыцыны. У прыватнасці, ва ўсіх рэгіёнах дасягнуты прырост дзіцячага насельніцтва, і толькі ў Віцебскай вобласці з году ў год колькасць дзяцей ад агульнай колькасці зніжаецца. Што тычыцца ўзроўню лячэння анкалагічна хворых дзяцей, Беларусь знаходзіцца на 10-м месцы ў свеце, абагнаўшы ЗША, Ізраіль і іншыя краіны, у якія прынята ехаць на лячэнне.

“У нас ёсць усе ўмовы для паспяховага лячэння, адзін з самых высокіх узроўняў даступнасці аказання медыцынскай дапамогі дзецям, і ён быў прызнаны, прычым не намі”, — заявіла выступоўца. І ў той жа час зазначыла, што нам неабходна засяродзіцца на паляпшэнні сітуацыі з хранічнымі дзіцячымі захворваннямі. Сярод іх лідзіруюць захворванні органаў дыхання, вачэй, органаў стрававання, траўмы. Дарэчы, захворванні органаў стрававання раней былі на другім месцы, але дзякуючы гарачаму харчаванню, якім забяспечаны ўсе школьнікі, заўважна знізілася колькасць гэтых захворванняў. І найбольш устры­вожаны медыкі статыстыкай траўмаў і смерцяў малышоў, якія гінуць па недаглядзе бацькоў. Больш за палову смярцей у падлеткавым узросце — гэта траўмы і суіцыды.

Супрацоўніцтва на справе

Падрабязна вопыт рэалізацыі ініцыятывы прадставіла дырэктар Нацыянальнага цэнтра мастацкай творчасці дзяцей і мола­дзі На­дзея Васільеўна Васільчанка. Яна паведаміла, што згодна з выніковым дакладам ААН 2015 года па індэксе чалавечага развіцця Рэспубліка Беларусь сярод 188 краін сусветнай супольнасці перамясцілася з 68-га месца ў 2000 годзе на 50-е месца. Сёння Беларусь уваходзіць у групу краін з высокім узроўнем чалавечага развіцця. Усяго адно месца аддзяляе краіну ад краін з вельмі высокім узроўнем чалавечага развіцця. Істотна палепшылася дэмаграфічнае становішча: з 2014 года ўпершыню за апошнія 20 гадоў колькасць жыхароў у краіне пачала расці. Дзіцячае насельніцтва ва ўзросце да 18 гадоў складае 1 824 054 чалавекі, гэта 19,2 % (2014 год — 18,9 %) ад колькасці насельніцтва краіны. Гарад­ское дзіцячае насельніцтва складае 1 427 810 чалавек — 78,3%.

Гаворачы пра гарадскія праблемы, На­дзея Васільеўна зазначыла: “Гарады прадастаўляюць дзецям вялікія магчымасці ў плане развіцця свайго патэнцыялу за кошт якасных паслуг у сферы адукацыі, аховы здароўя, культуры і спорту і інш. У той жа час гарад­ское жыццё падвяргае дзяцей шэрагу пагроз і небяспек. Далучэнне Беларусі да глабальнай ініцыятывы “Горад, дружалюбны да дзяцей” на нацыянальным і рэгіянальным узроўнях дазваляе сёння больш паслядоўна і прадукцыйна вырашаць “гарадскія” праблемы ў інтарэсах і з удзелам дзяцей; вызна­чаць і рэалізоўваць сістэму эфектыўных і ўзаемазвязаных мер, накіраваных на павышэнне дабрабыту падрастаючага пакалення.

Так, дзіцячыя і маладзёжныя праекты і ініцыятывы знаходзяць падтрымку і рэалізуюцца на месцах: праводзяцца мерапрыемст­вы па добраўпарадкаванні гарадоў “Адрас клопату: дом, вуліца, двор”, “Футбольнае поле — школе”, “Прыступкі беражлівасці”, “Зрабі горад ярчэйшым”, “Горад без бар’ераў”. Дзецьмі ствараюцца месцы адпачынку, адкрываюцца дзіцячыя кафэ, рэалізуюцца такія праекты, як “Добрае сэрца”, “Валанцёрскі цэнтр “На­дзея”, “Роўныя магчымасці”, што фарміруюць у дзяцей і мола­дзі пачуццё міласэрнасці і спагады да дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, з абмежаванымі магчымасцямі, пажылых і адзінокіх людзей, право­дзіцца вялікая работа па фарміраванні ЗЛЖ, прафілактыцы супрацьпраўных паводзін.

У перыяд рэалізацыі ініцыятывы праве­дзены такія мерапрыемствы для дзяцей і моладзі, як вучэбныя семінары, круглыя сталы, рэгіянальныя кансультацыі і трэнінгі па абмеркаванні актуальных пытанняў парадку дня ў галіне развіцця чалавецтва пасля 2015 года (прайшлі ў 10-ці гарадах, больш за 210 удзельнікаў); Нацыянальныя дзіцячыя форумы (у 2016 годзе праведзены Х юбілейны форум), конкурсы дзіцячых і мала­дзёжных сацыяльных праектаў, ініцыятыў “Ты ў эфіры!”, “Нашы справы роднаму гораду”, у якіх прынялі ўдзел маладыя аўтары сацыяльных праектаў самай рознай накіраванасці з Пінска, Брэста, Наваполацка, Полацка, Ліды, Навагрудка, Мазыра, Светлагорска, Магілёва, Шклова, Маладзечна, Жодзіна, Салігорска і Мінска, усяго 18 праектаў, трэнінгі па пытаннях узаемадзеяння і інклюзіі (2016 год) і інш.

Планы на будучае

Гаворачы пра планы на найбліжэйшыя гады, удзельнікі канферэнцыі пагадзіліся з Віктарам Якжыкам, які адзначыў, што неабходна будзе працягнуць работу па стварэнні ўмоў для ўсебаковага развіцця дзяцей і моладзі, сацыяльнай адаптацыі і інтэграцыі ў грамадства дзяцей з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця, пашы­раць паслугі ў галіне адукацыі, аховы здароўя, культуры і спорту, укараняць інавацыйныя формы здаровага ладу жыцця, пашыраць прафілактычную работу з моладдзю, істотна ўзмацніць узаема­дзеянне з сям’ёй. Важна сумеснымі намаганнямі стымуляваць самастойнасць і дзелавую ініцыятыву ў дзяцей і моладзі.

Падтрыманы былі і прапановы Рашэда Мустафы Сарвара. Першая з іх — пашырыць ініцыятыву да “Горада, дружалюбнага да дзяцей і моладзі”, каб і падлеткі, і маладыя людзі таксама адыгрывалі актыўную ролю ў гэтай ініцыятыве. Другая — на абласным узроўні стварыць тую структуру, якая б аб’ядноўвала маладзёжныя парламенты і іншыя структуры. І трэцяя яго прапанова — каб у кожным горадзе быў канкрэтны план дзеянняў на год і каб штогод усе іх прадстаўнікі маглі збірацца разам і расказваць пра свае дасягненні.

Святлана НІКІФАРАВА.
Фота прадастаўлена НЦМТДіМ.