У Беларусі змяняюцца Правілы прыёму ва ўстановы вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі. Адпаведны ўказ падпісаў прэзідэнт краіны Аляксандр Лукашэнка. Мы папрасілі міністра адукацыі Ігара Карпенку пракаменціраваць асноўныя палажэнні абноўленых правіл.
— Ігар Васільевіч, ці плануюцца істотныя змены ў арганізацыі ўступнай кампаніі ў 2017 годзе ў сувязі са зменамі ў Правілах прыёму?
— Ніякіх істотных змен, як у частцы арганізацыі цэнтралізаванага тэсціравання, так і ў рабоце прыёмных камісій устаноў адукацыі, не плануецца. Усе падыходы, якія напрацаваны ў мінулыя гады і паказалі сваю эфектыўнасць, будуць рэалізаваны ў 2017 годзе. Варта разумець, што ў Правілах прыёму захавана ранейшая сістэма прыёму ва ўстановы вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі, а асноўныя змены і дапаўненні накіраваны на ўдасканаленне механізма адбору найбольш падрыхтаваных абітурыентаў, пашырэнне іх магчымасцей для выбару спецыяльнасці пры захаваннi інтарэсаў заказчыкаў кадраў і ўстаноў адукацыі.
— Змены, прапанаваныя ў Правілах прыёму, ідуць ад самога жыцця: абітурыенты даўно прасілі дазволіць ім здаваць 4 тэсты, а павелічэнне колькасці рэзервовых дзён для здачы ЦТ да трох дазволіць людзям, якія трапілі ў складаныя жыццёвыя сітуацыі, рэалізаваць сваё права на паступленне. Скажыце, калі ласка, як будзе карэкціравацца графік цэнтралізаванага тэсціравання ў сувязі з павелічэннем колькасці чалавека-тэстаў і правядзеннем трох рэзервовых дзён?
— Тэрміны правядзення ЦТ у бягучым годзе могуць нязначна павялічыцца, бо з прадастаўленнем магчымасці здачы чатырох тэстаў і з улікам трох рэзервовых дзён узрасце колькасць удзельнікаў ЦТ па вучэбных прадметах (чалавека-тэстаў), павялічыцца час, неабходны для праверкі работ абітурыентаў, афармлення і выдачы сертыфікатаў.
Пры правядзенні ЦТ у бягучым годзе ўступныя іспыты па вучэбных прадметах плануецца праводзіць з інтэрвалам у адзін дзень, а таксама не будуць сумяшчацца экзамены па двух прадметах.
— Павелічэнне колькасці рэзервовых дзён для здачы ЦТ да трох адкрывае дадатковыя магчымасці для абітурыентаў з Расіі. Цяпер яны паспяваюць здаць Адзіны дзяржаўны экзамен, атрымаць дакументы аб адукацыі і прыехаць у Беларусь, каб прайсці цэнтралізаванае тэсціраванне. Ці прагназуецца ў сувязі з гэтым павелічэнне колькасці абітурыентаў з Расіі?
— У Правілах прыёму рэгламентавана правядзенне цэнтралізаванага тэсціравання ў асноўныя і рэзервовыя (не больш за тры) дні. Адным з самых актуальных пытанняў на працягу некалькіх гадоў з’яўлялася адсутнасць магчымасці ў абітурыентаў прыняць удзел у конкурсным адборы ў бягучым годзе, калі яны не змаглі па ўважлівай прычыне (службовая камандзіроўка, спаборніцтвы, здача дзяржэкзаменаў і іншае) здаць экзамен у асноўны дзень ЦТ больш чым па адным прадмеце.
Правядзенне трох рэзервовых дзён прадаставіць магчымасць здачы ЦТ не толькі грамадзянам Беларусі, якія не змаглі прыняць удзел у тэсціраванні ў асноўныя дні, але і абітурыентам з Расіі, якія змогуць пасля праходжання АДЭ ўдзельнічаць у конкурсе для навучання ва ўстановах вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі Беларусі. Але гэтая норма накіравана на пашырэнне магчымасцей нашых абітурыентаў.
Заўважу, што допуск да ўдзелу ў цэнтралізаваным тэсціраванні ў рэзервовы дзень змогуць атрымаць абітурыенты, якія зарэгістраваліся на ЦТ у перыяд з 2 мая па 1 чэрвеня бягучага года пры наяўнасці дакументаў, якія пацвярджаюць важнасць прычыны няяўкі на экзамен у асноўны дзень. Прымаюць рашэнне аб перарэгістрацыі і допуску абітурыента для праходжання цэнтралізаванага тэсціравання ў рэзервовыя дні камісіі ўстаноў адукацыі, вызначаных пунктамі рэгістрацыі для праходжання ЦТ у рэзервовыя дні.
— У абноўленых Правілах прыёму прадугледжаны льготы для выпускнікоў профільных класаў педагагічнага кірунку: пры паступленні на педагагічныя спецыяльнасці яны будуць залічвацца без уступных выпрабаванняў. Сёлета па ўсёй краіне такія класы заканчваюць 1,5 тысячы выпускнікоў, і зразумела, што на шэраг педспецыяльнасцей будуць конкурсы. Як у выпадку конкурсу будзе адбывацца залічэнне? Напэўна, выпускнікам педагагічных класаў варта падстрахавацца і ў якасці дадатковай гарантыі ўсё ж такі здаць цэнтралізаванае тэсціраванне?
— Прапановы па залічэнні асоб, якія паступаюць на педагагічныя спецыяльнасці без уступных выпрабаванняў, распрацаваны прыёмнай камісіяй БДПУ імя Максіма Танка, перададзены на разгляд у Міністэрства адукацыі і будуць улічаны пры фарміраванні канкрэтнага механізма правядзення конкурснага адбору. Можна сцвярджаць: будуць улічаны інтарэсы як выпускнікоў педагагічных класаў, так і астатніх ільготных катэгорый асоб, якія паступаюць на педагагічныя спецыяльнасці. Здаваць ці не здаваць цэнтралізаванае тэсціраванне — гэта кожны выпускнік педагагічнага класа, напэўна, будзе вырашаць самастойна, зыходзячы са сваіх магчымасцей і жаданняў.
— Для выпускнікоў педагагічных класаў прадугледжваецца праходжанне прафесійнага субяседавання. Якім будзе змест гэтага субяседавання і ў які тэрмін плануецца яго праводзіць (да ЦТ ці на этапе ўступнай кампаніі)?
— Субяседаванне для выпускнікоў педагагічных класаў будзе праводзіцца ў перыяд уступнай кампаніі пасля заканчэння ЦТ. Падыходы да фарміравання зместу прафесійнага субяседавання фарміруюцца ў цяперашні час Міністэрствам адукацыі.
— Плануецца, што новаўвядзенні, звязаныя з прыёмам на педагагічныя спецыяльнасці выпускнікоў профільных класаў педагагічнага кірунку (а дагэтуль права паступаць без экзаменаў атрымалі медалісты і алімпіяднікі), станоўча паўплываюць на ўзровень вышэйшай педагагічнай адукацыі і матывацыю будучых педагогаў. На якія вынікі разлічвае Міністэрства адукацыі ў перспектыве, калі сённяшнія выпускнікі педкласаў прыйдуць працаваць у школу?
— Несумненна, прыём выпускнікоў педагагічных класаў станоўча паўплывае на якасць падрыхтоўкi педагогаў. У педагагічныя ўніверсітэты прыйдуць не проста абітурыенты з высокім узроўнем прадметнай падрыхтоўкі, а абітурыенты, матываваныя на педагагічную дзейнасць, якія маюць у ёй вопыт. Я лічу, што ў вынiку ў нашы школы прыйдзе новае пакаленне педагогаў-прафесiяналаў, якiя не толькi глыбока ведаюць свой вучэбны прадмет i методыку выкладання, але i матываваны на самарэалізацыю ў педагагічнай прафесіі і ганарацца ёй.
— Прынятыя змены ў Правілы прыёму ў цэлым станоўча ўспрыняты грамадствам, аднак сістэма павінна развівацца. Якія далейшыя шляхі па ўдасканаленні тэхналогіі прыёму разглядае Міністэрства адукацыі, каб прапанаваць іх у будучыні?
— На гэты час сфарміравана і эфектыўна працуе незалежная сістэма адбору абітурыентаў ва ўстановы вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі на аснове цэнтралізаванага тэсціравання. Гэта, на самай справе, вялікае дасягненне, і змены гэтай сістэмы патрабуюць стараннай прапрацоўкі.
Варта адзначыць, што абноўленыя Правілы прыёму змяшчаюць шэраг норм, якія яшчэ трэба будзе адпрацаваць на практыцы, ацаніць іх выніковасць.
У той жа час Міністэрства адукацыі працягвае работу па ўдасканаленні зместу цэнтралiзаванага тэсцiравання, арганізацыі і зместу ўступных выпрабаванняў у цэлым, а таксама па стварэнні такіх умоў, якія прадаставяць нашай моладзі найлепшыя магчымасці для правільнага прафесійнага выбару.
