У 2014 годзе наша гімназія пачала працаваць у інавацыйным праекце прыродазнаўчанавуковых дысцыплін “Тэхналогія вучэбнага даследавання ў навучанні”.
Мэтай гэтага праекта з’яўляецца стварэнне і апрабацыя дыдактычнага забеспячэння фарміравання ў навучэнцаў сярэдняй школы даследчай кампетэнцыі (бачыць праблемы, выказваць гіпотэзы, даваць азначэнні паняццям, класіфікаваць, назіраць, праводзіць доследы, абагульняць, рабіць высновы, тлумачыць, даказваць і абараняць свае ідэі), развіццё ў іх цікавасці і пошукавай актыўнасці пры вывучэнні прадметаў прыродазнаўчанавуковага цыкла.
Арганізацыя даследчай дзейнасці навучэнцаў спрыяе фарміраванню самастойнага мыслення навучэнцаў, развіццю разумовых аперацый (аналіз, сінтэз і г.д.), пошуку аптымальных рашэнняў праблемных сітуацый. Акцэнтуецца ўвага на асобасна арыентаваным навучанні, выкарыстоўваецца спалучэнне групавой, парнай і індывідуальнай работы навучэнцаў.
Тэмы ўрокаў разбіваюцца на модулі, склад якіх мае пэўную схему: спачатку ўступная лекцыя, потым выкананне эксперыментальных заданняў, падчас якіх навучэнцы самастойна здабываюць неабходную інфармацыю, даследуючы і эксперыментуючы. Стварэнне эксперыментальных заданняў — адзін са складаных і найважнейшых відаў дзейнасці настаўніка ў падрыхтоўцы модуля. Наступны этап модуля — сацыялізацыя, калі ідзе абмен атрыманымі ведамі і вынікамі эксперыментаў. Навучэнцы даносяць атрыманыя звесткі і веды сваім аднакласнікам. Наступныя элементы модуля накіраваны на практычную адпрацоўку атрыманых ведаў. У канцы модуля — праверачныя, самастойныя, кантрольныя работы.
Нягледзячы на тое, што мы яшчэ знаходзімся на стадыі эксперымента, можна падзяліцца першымі значнымі вынікамі. Такую даследчую тэхналогію рэкамендуем прымяняць у старшых класах на ўроках прыродазнаўчанавуковага цыкла. Сама тэхналогія аб’ёмная і складаная, але некаторыя элементы можа прымяняць кожны педагог, які шукае спосаб адысці ад руцінных урокаў і актыўны ў эксперыментальнай дзейнасці.
Навучэнцы дакладна разумеюць пастаўленыя перад імі задачы, для падрыхтоўкі і даследавання ёсць усе неабходныя матэрыялы, уключаючы інтэрнэт-рэсурсы. Нават у слабых навучэнцаў павышаецца самаацэнка, калі яны самі штосьці даследавалі і навучылі гэтаму аднакласнікаў. А часта на цяжкіх для іх прадметах (хімія, фізіка) такія навучэнцы застаюцца ў цяні.
Тэхналогію вучэбнага даследавання ў большай ступені магчыма прымяняць у вышэйшай школе, таму што базавыя веды ў навучэнцаў ужо ёсць, такім чынам, выкананне аналізу і сінтэзу ў эксперыментальнай частцы будзе праходзіць лягчэй.
Больш падрабязна з эксперыментальнымі модулямі настаўнікаў хіміі, біялогіі, фізікі можна азнаёміцца на сайце гімназіі № 4 Магілёва.
Ірына ЯЎСЕЕВА,
настаўніца хіміі і біялогіі гімназіі № 4 Магілёва.
