Міністр адукацыі і навукі Расіі Вольга Васільева заклікала прыцягваць у школы педагогаў мужчын. Гэтае пытанне абмяркоўвалася на ўрадавай гадзіне ў Дзярждуме. Міністр прывяла ў прыклад вопыт Тувы, дзе для мужчын заканадаўча замацаваны пасады намесніка дырэктара, а адукацыйную ўстанову з жаночым калектывам кіраўніцтва рэспублікі параўноўвала з няпоўнай сям’ёй.
У Дзярждуме адбылася ўрадавая гадзіна, у рамках якой міністр адукацыі і навукі Вольга Васільева расказала пра дзяржаўную палітыку ў сферы адукацыі, а таксама адказвала на пытанні і каментарыі парламентарыяў. У прыватнасці, дэпутат Барыс Чарнышоў звязаў негатыўны ўплыў інтэрнэту на школьнікаў, а таксама нядаўні інцыдэнт з нападам 15-гадовага падлетка на аднакласнікаў і настаўніцу ў падмаскоўнай Іванцееўцы з недахопам мужчынскага выхавання.
Ён назваў недахоп педагогаў мужчын велізарнай праблемай і заклікаў узмацняць цікавасць мужчын да адукацыі і ролі выкладчыка ў школе, а таксама даваць пэўныя прэферэнцыі пры паступленні ў педагагічныя ВНУ.
Міністр пагадзілася з тым, што педагогаў мужчын у школах павінна быць больш. Напрыклад, у Туве праводзіўся пілотны праект, у рамках якога кіраўніцтву школ удалося прыцягнуць маладых мужчын да 40 гадоў. У савецкі час існавалі льготы, якія належалі мужчынам, якія працуюць у сельскіх школах. Яна дадала, што не можа дыктаваць дэпутатам, якія менавіта законы прымаць, але падкрэсліла, што практыка прыцягнення мужчын у школы ёсць і яна працуе.
Раней В.Васільева казала, што жаночая педагогіка адрозніваецца ад мужчынскай. “Баланс знайшла сама гісторыя. Як вы ведаеце, першапачаткова было вельмі шмат мужчын-педагогаў, потым час змяніўся, быў змешаны склад. Пасля ў педагогіцы сталі пераважаць жанчыны. А зараз мы бачым зусім іншую карціну: прыходзяць маладыя хлопцы, педагогі мужчыны. Гэта выдатна. Гэта добрая і станоўчая тэндэнцыя. Я ў гэтым нічога дрэннага не бачу, наадварот, з усіх сіл падтрымліваю”, — сказала яна.
Вопыт Тувы, пра які казала В.Васільева, заключаецца ў мэтавым фарміраванні мужчынскага кіраўніцкага складу ў школах. Адпаведную прапанову выказаў кіраўнік рэспублікі Шолбан Кара-оал тры гады назад. “Адзін з намеснікаў дырэктараў школ павінен прызначацца з ліку мужчын-настаўнікаў, а ў сферу яго адказнасці неабходна ўключыць патрыятычнае выхаванне, работу з будучымі абаронцамі Айчыны. Школа без мужчыны — усё роўна што няпоўная сям’я. Выхаванне будучага мужчыны без мужчыны — неймаверная справа. Мужчынскі прыклад для дзетак нічым не заменіш”, — заявіў ён у пасланні Вярхоўнаму Хуралу. Да 2016 года ў рэспубліцы сфарміравалі ком-плекс мер, якія прыцягваюць паслядоўнікаў Макаранкі ў школы.
Напрыклад, кадравы рэзерв дырэктараў школ і іх намеснікаў стаў стварацца з улікам гендарнага падыходу. У дарожнай карце гаварылася аб развіцці іпатэчнага крэдытавання для педагогаў мужчын і прадастаўленні ім зямельных участкаў для жыллёвага будаўніцтва. Асабліва вітаюцца ў школах ветэраны ўнутраных спраў і ўдзельнікі баявых дзеянняў, якія, па задуме кіраўніцтва рэспублікі, павінны палепшыць прафілактыку правапарушэнняў сярод навучэнцаў. Акрамя таго, быў заснаваны конкурс “Лепшы педагог мужчына Тувы”.
Дэпутат Дзярждумы Любоў Духаніна ў размове з “Газетай.ru” адзначыла, што прыцягваць у школы больш мужчынскіх кадраў прапануюць ужо не першы раз. “Важна, каб выхаваннем дзяцей займаліся не толькі жанчыны, але і мужчыны. Яны ўспрымаюцца як патрабавальныя людзі з больш строгім характарам, да якіх можна звярнуцца ў нестандартных сітуацыях. Аднак замацаваць прыярытэт мужчын пры паступленнi на работу ў школы юрыдычна немагчыма, таму неабходна стымуляваць гендарнае выраўноўванне ў педагагічных калектывах іншымі спосабамі”, — упэўнена парламентарый. Будучы дырэктарам прыватнай школы “Нашчадак”, Л.Духаніна адзначыла, што ў яе ўстанове каля 40% настаўнікаў — мужчыны.
“Аднак па Расійскай Федэрацыі гэтая лічба складае каля 10%”, — заявіла дэпутат. Яна таксама дадала, што ў Расіі часта ўводзяць праграмы падтрымкі педагогаў, сельскіх настаўнікаў незалежна ад полу.
Дырэктар маскоўскай школы № 1561 Валерый Пазырын расказаў, што сталіца стварыла ўсе неабходныя ўмовы для мужчын-педагогаў. “Сапраўды, жанчын у адукацыі працуе больш, чым мужчын, аднак у ідэале павінны быць суадносіны 50 на 50. Не пагаджуся з тым, што мужчыны не ідуць у школы. У Маскве забяспечана дастойная заработная плата, якая цалкам можа задаволіць патрэбы бацькі сямейства”, — адзначыў ён.
Кіраўнік сталічнай школы таксама адзначыў, што ў яго ўстанову рэгулярна прыходзіць шмат маладых настаўнікаў. “Наша школа пашыраецца, і я пастаянна праводжу субяседаванне: за лета 2017 года я прыняў 10 мужчын-выкладчыкаў. Пры гэтым на субяседаванні ніколі не аддаю гендарнай перавагі: хто лепшы ў сваёй спецыяльнасці, таго і бяру.
У школы ідуць маладыя цікавыя хлопцы з добрай адукацыяй, ім хочацца папрацаваць у гэтай прафесіі, і я рад, што магу забяспечыць ім належную зарплату”, — падкрэсліў эксперт.
“У папярэднія гады ўсе праблемы ўпіраліся ў тое, што мужчыны адчувалі сябе дыскамфортна з-за немагчымасці годна забяспечыць сям’ю. Сёння юным выкладчыкам не трэба шукаць падпрацоўку і прыцягваць дадатковыя рэсурсы. Адсюль цікавасць да прафесіі”, — заўважыў В.Пазырын.
Меркаванне аб тым, што мужчыны працуюць толькі настаўнікамі працы і фізкультуры, — гэта гендарныя стэрэатыпы. “Сярод мужчын няма пэўнага размеркавання па прадметах. У маёй школе некалькі гісторыкаў, славеснікаў, настаўнікаў музыкі, шмат матэматыкаў і фізікаў”, — адзначыў эксперт.
Навуковы спецыяліст Інстытута адукацыі НДУ ВШЭ Наталля Любамірскіх расказала, што прафесія педагога заўсёды была больш прывабная для жанчын. “Кароткі дзень, магчымасць удзяляць увагу сям’і — за гэтым яны ідуць у школы. Мужчын у школах не хапае перш за ўсё менавіта для гендарнага балансу. Ёсць школы (у асноўным у рэгіёнах), у якіх мужчыны прадстаўлены толькі ў якасці настаўнікаў працы і фізкультуры”, — сцвярджае Н.Любамірскіх.
Эксперт пераканана, што дзяржава недастаткова робіць для папулярызацыі дзейнасці педагога. “Калі раней у школы траплялі настаўнікі з непедагагічнай адукацыяй, то сёння маладыя спецыялісты павінны заканчваць педінстытуты для таго, каб выкладаць у школе. Неабходна адкрываць курсы дадатковай прафесійнай падрыхтоўкі на базе вядучых універсітэтаў, пасля заканчэння якіх людзі маглі б атрымаць дазвол на настаўніцкую дзейнасць. Той, хто скончыў біяфак МДУ, ведае не менш, чым выпускнік педуніверсітэта”, — запэўніла яна.
Сацыяльны псіхолаг Наталля Варская патлумачыла прыроду невялікага жадання мужчын садзіцца ў крэсла выкладчыка тым, што ў Расіі склаўся стэрэатып, быццам настаўнік — прафесія выключна жаночая. “Не ўсякаму маладому чалавеку хочацца ісці на жаночую работу. Аднак у дарэвалюцыйныя часы выкладчыкамі ў гімназіях, гувернёрамі ў дваранскіх дзяцей былі мужчыны. Так што такая работа зусім не жаночая”, — сказала Н.Варская.
Яшчэ адзін нюанс, які можа адпужваць мужчын ад выкладчыцкай дзейнасці, — гэта павышаная ўвага з боку вучаніц.
Псіхолаг упэўнена, што практычна ў кожнай установе знойдзецца школьніца, якая закахалася ў выкладчыка фізкультуры або фізікі. Пры гэтым выпадкі, калі вучні адчуваюць платанічныя пачуцці да выкладчыцы, усё ж адбываюцца крыху радзей, ды і ў фізіялагічную плоскасць яны пераходзяць не з такой верагоднасцю, як “нестатутныя” адносіны настаўнікаў мужчын і школьніц.
“Тут усё залежыць ад падрыхтоўкі педагога. Яны павінны мець устойлівы “імунітэт”: як ва ўрачоў табу на адносіны з пацыенткамі, так і ў школьных супрацоўнікаў — з вучнямі. У школы нельга браць маральна няўстойлівых людзей, якія не ўмеюць кантраляваць свае пачуцці. Трэба праводзіць тэсціраванне падчас прыёму на работу”, — упэўнена яна.
Пры гэтым Н.Варская адзначыла, што ёсць эфектыўныя тэсты, якія паказваюць узровень эмацыянальнага кантролю.
