Сённяшні госць праекта “Мая школа” за свой творчы шлях папрацаваў у многіх музычных калектывах у нашай краіне і за яе межамі, супрацоўнічаў з вядомымі музыкантамі і спевакамі. Пра школьныя гады і педагагічны вопыт расказвае спявак, музыкант, аранжыроўшчык, заслужаны артыст Беларусі Валерый Дайнэка.
— Валерый Сяргеевіч, што ў вашым жыцці дало найбольшы штуршок у прафесійным і асобасным развіцці?
— Раней было прынята адказваць, што школа. Для мяне гэта таксама і вуліца, хоць звычайна казалі, што вуліца разбэшчвала і вучыла толькі дрэннаму. Вуліца для мяне найперш гэта сяброўства, агульныя гульні і спорт. Памятаю, як мы, будучы дзецьмі, гулялі ў “груды”, бо побач з домам была будаўнічая пляцоўка і акрамя гліны нічога вакол не было. Вось камякі гэтай гліны мы называлі “грудамі” — гэта была наша зброя ў час “атак на праціўніка”. Лазілі па будоўлях, якіх у той час у Мінску было вельмі многа, ганялі ў “квача” ў 
парку, дзе зараз знаходзіцца Палац Рэспублікі, а ў тыя гады на плошчы стаяў вялізны помнік Сталіну, і толькі пачыналася будаўніцтва музея Вялікай Айчыннай вайны, каля якога мы праходзілі, праводзячы дадому дзяўчат са свайго класа.
Хоць вучыўся я не надта добра, але з вельмі вялікай цеплынёй успамінаю сваіх настаўнікаў. Я іх нават амаль усіх памятаю па імёнах: Аляксандра Антонаўна, Ізраіль Маісеевіч, Ірына Давыдаўна, Марыя Захараўна, Антаніна Паўлаўна, Людміла Восіпаўна і многія іншыя.
Пачынаў я ў сярэдняй школе № 7 Мінска, якая знаходзілася на вуліцы Харкаўскай. Наша школа стаяла амаль на краі горада. Далей была толькі цагельня.
Адначасова з агульнаадукацыйнай я адразу стаў наведваць і музычную школу, якой тады, дарэчы, загадваў мой бацька Сяргей Васільевіч. Тагачасная 5-я музычная школа спачатку знаходзілася ў памяшканні клуба цагельнага завода, і толькі потым бацька “выхадзіў” пад заняткі першыя два паверхі заводскага інтэрната.
З другога класа я ўжо вучыўся ў сярэдняй спецыяльнай музычнай школе пры Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі, якой тады кіраваў І.Р.Герман. Пасля заняткаў мы вельмі часта рабілі вылазкі ў парк, які быў якраз насупраць нашай школы — на плошчы Свабоды. Памятаю скрынку з венікамі і рыдлёўкамі, у якую мы часам любілі залезці і “пагуляць” з дворніцкім інвентаром. Часта коўзаліся ў фантане, які ніколі, на маёй памяці, не працаваў. Саскоквалі з борціка ўніз, а потым залазілі на цэнтральнае ўзвышэнне, а з таго, хто не мог туды залезці, па-добраму, па-сяброўску кпілі. Піхаліся, смеючыся адзін з аднаго…
— Наколькі я ведаю, вы захапляліся рознымі відамі спорту. Як гэта ўдавалася сумяшчаць з заняткамі музыкай?
— Так. Заўсёды хацелася больш за тое, што мы рабілі на ўроках фізкультуры. Хацелася яшчэ і спартыўна больш развівацца. Мы, канечне, каталіся на каньках, хадзілі на лыжах. Катацца на каньках, дарэчы, я так і не навучыўся, а лыжы вельмі любіў. Відаць яшчэ з-за таго, што жылі мы на тагачаснай ускраіне горада, і за нашым домам было велізарнае поле, якое зімою вабіла белым снегавым покрывам. За полем быў хмызняк і кар’еры, якія цэлы год былі запоўненыя вадой і дзе жылі не толькі жабы, але і карасі. Там мы ўзімку 
атрымлівалі дозу адрэналіну, ходзячы па тонкім лёдзе. І аднойчы мой брат праваліўся. Не ведаю, ад чаго ён там адпіхнуўся, але выскачыў, як корак ад бутэлькі з шампанскім, прабег па крохкім лёдзе, які ламаўся пад ім, і апынуўся на беразе.
А пасля заняткаў вясной і ўвосень ужо дома, на Харкаўcкай, мы з братам пералазілі праз плот і бавілі час на стадыёне 7-й школы — вось адтуль нас ніхто ўжо не выганяў: гулялі ў “пульку” ці ў футбол з хлопцамі, якіх станавілася ўсё больш і больш, бо мікрараён наш разрастаўся.
Побач з маёй спецшколай былі два спарткомплексы — “Спартак” (зараз у тым памяшканні адноўлены кафедральны касцёл) і “Працоўныя рэзервы” (у пачатку праспекта Пераможцаў, каля станцыі метро “Няміга”). Вось у “Спартак” мы хадзілі страляць у цір, калі здавалі нарматывы комплексу ГПА.
Мой брат займаўся барацьбой у “Спартаку”, а я наведваў секцыю бокса ў “Працоўных рэзервах”. Бывала, што трэніроўка была адразу пасля заняткаў у школе, і я па дарозе ў секцыю хаваў дзе-небудзь у лопуху скрыпку (гэта я зараз разумею, што інструмент маглі ўкрасці — як у мяне тады хапала смеласці?), каб хлопцы, якія займаліся разам са мной, не ганьбілі мяне. Я ж нікому не казаў, што займаюся ў музычнай школе, і мне было сорамна са скрыпкай прыходзіць на трэніроўкі. Але гэта было нядоўга — за паўтара года заняткаў я так і не правёў ні аднаго бою. Ды, уласна кажучы, я і хадзіў туды менавіта з-за агульнафізічнай падрыхтоўкі.
Аднойчы мяне “злавіла” мама — яна тады працавала прама ў двары школы ў фотастудыі. Замест таго, каб хуценька прашмыгнуць перад самым акном, я перайшоў на іншы бок вуліцы (ну дзіцё, што ж скажаш!), і, канечне, калі я праходзіў па іншым баку, агляд станавіўся значна шырэйшым (але як жа я мог пра гэта ведаць?), адкрылася фортка і пачуўся мамін голас: “Валерык, ты куды?” Я зрабіў выгляд, што нічога не чую, і хуценька перабег за рэстаран “Патсдам”, затым за кансерваторыю, кіруючыся ў парк, дзе зараз знаходзіцца Палац Рэспублікі. Парк быў для мяне ратаваннем — пахадзіўшы колькі часу па парку і не знайшоўшы мяне (я ў гэты час адседжваўся дзе-небудзь у хмызняку), маці вярталася на работу, а я ішоў на трэніроўку.
Мы вельмі любілі спорт (відаць, наша пакаленне было ўсё такое спартыўнае). Нават маглі выкрасці ключ ад спартзалы, каб пагуляць там у настольны тэніс ці ў валейбол. Нас там часцяком таксама “накрывалі”, і нам усім прыходзілася трымаць справаздачу…
— Якія яшчэ ўспаміны выклікае школа?
— Вельмі добра ў памяць урэзалася школьная форма. Яна была не такая, як ва ўсіх. Па-першае, мы ўсе былі ў тапачках — у зменным абутку, а калі толькі пачынаў вучыцца, усе — ад самых малых да самых старэйшых — хадзілі ў нарукаўніках (каб не псаваць вопратку, час жа быў пасляваенны). У старшых класах нарукаўнікі адышлі ў небыццё, але ў нас былі стыльныя “бітлоўскія” пінжакі: без каўняроў, з гузікамі даверху. А вось мой брат Генадзь, які на тры з паловай гады старэйшы за мяне, у малодшых класах хадзіў у школу ўвогуле ў ваеннай форме: у фуражцы, гімнасцёрцы пад рэмень — такі маленькі вайсковец. Я лічу, што любая форма найперш дысцыплінуе, а яшчэ, як бы там ні было, задае карпаратыўны дух ва ўстанове — у нас была ўжо зусім іншая, цывільная форма, яна нам падабалася, і мы адчувалі сябе адным цэлым.
— Адкуль ідуць вашы музычныя карані?
— Самай музычнай у нашай сям’і была мама. У яе быў цудоўны слых і густ. Яна ніколі не займалася музыкай, але спявала ўсе песні, якія гучалі па радыё. Любіла класічную музыку. Калі я іграў на скрыпцы, яна заўсёды крычала з іншага пакоя: “Валерык, фальшывіш!” Гэта мяне вельмі раздражняла, бо было праўдай.
Бацька таксама нядрэнна спяваў, самастойна асвоіў баян (баян браў нават у паездкі на прыроду), крыху іграў на фартэпіяна, а пасля вайны скончыў харавое аддзяленне Мінскага музычнага вучылішча.
— Не кожнаму, нават самаму таленавітаму дзіцяці, дадзена вучыцца ў спецыяльнай музычнай школе пры кансерваторыі…
— Навучанне ў спецыяльнай музычнай школе было, канечне, адметным. Галоўнымі тут былі музычныя дысцыпліны. Што да агульнаадукацыйных, то мы вельмі часта папросту не рыхтаваліся — не было асаблівага страху перад тым, што ты атрымаеш “двойку” і бацькоў выклічуць у школу. Хаця, канечне, і каралі за “двойкі”, і бацькоў выклікалі…
Але які гэта быў час!!! У адной нашай аднакласніцы бацькі служылі ў Германіі, і маці вельмі часта пакідала яе з братам адных у кватэры. У брата была свая кампанія, у яе свая — мы.
Пачыналася сяброўства дзяўчат з хлопцамі: першае каханне, першая рэўнасць, першыя пацалункі… Нехта некага суцяшаў, дзяўчаты, не ведаючы яшчэ, каго кахаюць яны і хто кахае іх, фліртавалі з хлопцамі, а 
хлопцы заляцаліся да дзяўчат. І, як звычайна, здаралася, што некалькі хлопцаў былі закаханыя ў адну дзяўчынку, і тады пачыналіся дзіцячыя разборкі…
— Якія прадметы даваліся лягчэй і з чым вы не сябравалі?
— Што тычыцца матэматыкі, фізікі, хіміі, то, як кажуць, проста мае мазгі “не вараць” на гэтую тэму. Як усе нармальныя дзеці, я вывучыў на памяць табліцу множання, але далей усё было запушчана. Усё і адразу. Да таго ж так, што потым наганяць ужо не было ніякага сэнсу.
Я больш гуманітарый, вельмі любіў літаратуру і геаграфію. Мы з братам сталі чытаць яшчэ да школы — у бацькі была нядрэнная бібліятэка, і таму руская мова і літаратура давалася мне прасцей, як, дарэчы, і гісторыя (але ў старшых класах я ўжо гісторыі не верыў, разумеў, што ёсць у ёй некаторыя нестыкоўкі). Але, між іншым, заваліўшы экзамен менавіта па гісторыі, я не паступіў у кансерваторыю. (Смяецца.)
— Затое, відаць, з музычнымі дысцыплінамі ўсё было, як кажуць, “у ажуры”?
— Спецыяльнасць, музычная літаратура, сальфеджыа, агульнае фартэпіяна даваліся мне няцяжка, а вось з гармоніяй былі праблемы. Гармонія — гэта фактычна матэматыка ў музыцы. Але побач са мной быў мой сябар Барыс Бернштэйн, у якога я заўсёды ўсё спісваў (дарэчы, і агульнаадукацыйныя дысцыпліны), — ён паспяваў усё зрабіць і сабе, і мне, за што яму вялікі дзякуй. Дзякуючы гэтым абставінам, і ў гармоніі я запусціў усё і адразу і потым у нейкі час зразумеў, што наганяць позна, ды і непатрэбна. Пра гэта ведалі і выкладчыкі. Але ўсё, што забаранялася ў гармоніі падчас вучобы, было дазволена пазней, і на практыцы я гэта выкарыстаў. Часцей за ўсё, калі я здаваў работу без адзінай памылкі, мне усё роўна ставілі тройкі. (Смяецца.) Памятаю, раздавалі нейкую работу (па матэматыцы, якую выкладаў найцудоўнейшы Ізраіль Маісеевіч). Выкладчык зачытваў: “Кузьміна — “пяць”, Кучаравенка — “пяць”, Прышчэпчык — “пяць”, Бернштэйн — “пяць”, Дайнэка… — выкладчык заміраў, трымаючы ў дрыжачых руках мой сшытак, і працягваў — “тры… балы”. Потым ён уздымаў галаву і на мае спробы нешта сказаць, крыху картавячы, запытваўся: “Ты супраць?” “Не, усё нармальна”, — адказваў я.
Ёсць людзі, якія нараджаюцца з матэматычнымі здольнасцямі. У мяне былі здольнасці да музыкі, якія мне прывілі з дзяцінства.
— Вы вельмі многа часу ўдзялялі музычнай самаадукацыі. На якім матэрыяле выхоўвалі свой густ?
— Вялікую ролю ў гэтым адыграла тое, што ў дзяцінстве з братам па начах мы слухалі розныя “варожыя” радыёстанцыі (палітыка нас абсалютна не цікавіла) і слухалі музыку на каналах “Голас Амерыкі”, “Time for jazz”, “Радыё Свабода”, а таксама звычайныя музычныя станцыі на кароткіх хвалях, якія ў той час “глушылі”.
А калі бацька аднекуль прынёс магнітафон “Эльфа” (гэта быў цуд тэхнікі: танарм для прайгравання грампласцінак і гуказдымаючая галоўка для праслухоўвання і запісу на магнітную стужку, катушкі ставіліся адна на адну і круціліся ў розныя бакі), мы сталі запісваць музыку з радыё. Слухалі, запаміналі, завучвалі і наверх запісвалі новую музыку. Тады ж адбыліся і першыя запісы майго голасу, бо ў магнітафоне быў мікрафон. (Смяецца.) Сапраўды, я б многае аддаў зараз за тыя магнітныя стужкі — было б здорава паслухаць сябе ў тым узросце! Сябе і музыку таго часу…
— У многіх музычных сем’ях ёсць практыка невялікіх хатніх канцэртаў. Ці былі ў вас такія?
— Мы з братам вучыліся ў адной спецшколе: ён па класе фартэпіяна, а я — скрыпкі, і мы, бывала, ладзілі канцэрты: ігралі і ён, і я. Але такое было нячаста. На хатніх канцэртах мы з Генам выконвалі папулярныя песні і джазавыя творы (ужо тады ён аднекуль даставаў перапісаныя ад рукі і перадрукаваныя на нейкіх дапатопных прынтарах фірменныя ноты). У апошнія гады навучання ў школе мы з Борам Бернштэйнам арганізавалі ансамбль “Менестрэлі”, куды ўваходзіў яшчэ адзін хлопец з нашай школы, а таксама некалькі “будучых архітэктараў”, з якімі я жыў у адным доме на плошчы Перамогі. Рэпетыцыі праходзілі ў біт-клубе ў падвале на Круглай плошчы. Таксама мы туды прыносілі свае работы: нехта выразаў, нехта маляваў… Сёння вельмі шкада, што гэтыя работы не захаваліся… Мы былі ўпэўнены, што яшчэ намалюем, зробім, але…
— Няўжо нічога з тых вашых работ не захавалася?
— Хацелася б спадзявацца, што яны калісьці дзівосным чынам знойдуцца. Але нейкія малюнкі ёсць у маіх аднакласнікаў, і я ўпэўнены, што яны захаваліся.
Неяк у замежным часопісе я знайшоў чатыры вельмі прыгожыя фотаздымкі ўдзельнікаў “Бітлз” і перамаляваў іх (бацька навучыў мяне маляваць “па клетачках”, і я, захапіўшыся, стаў досыць добра маляваць). Тыя малюнкі потым вельмі доўга хадзілі па горадзе, іх нават фатаграфавалі і тыражавалі. Маляванне настолькі захапляла мяне, што часам маці ў дзве-тры гадзіны ночы папросту гнала мяне спаць. Да таго ж я быў членам рэдкалегіі класнай і школьнай газеты, і работы ў мяне было заўсёды многа. Потым я так набіў руку, што з закрытымі вачамі мог намаляваць Леніна. Намаляваныя мной партрэты пісьменнікаў і вучоных у рамках вешалі ў калідорах школы.
— У сваю школу прыходзіце?
— Даўно там не быў. Я там ужо нікога не ведаю… Змяніліся пакаленні, мае былыя выкладчыкі пайшлі з жыцця. Неяк з братам мы былі на выпускным (ужо тады, калі школа набыла статус каледжа)…
— Школьныя гады скончыліся, трэба было ўступаць у дарослае жыццё. Якія былі ў вас варыянты?
— У апошнія гады навучання ў школе мы з нашым ансамблем ужо ігралі на вечарынах і вяселлях “за тры капейкі”. І я вырашыў, што пасля школы ў кансерваторыю паступаць не буду, а пайду працаваць.
І калі бацька (на той час у яго ўжо была іншая сям’я) даведаўся, што я не рыхтуюся да экзаменаў, ён прымусіў мяне сабрацца, падпрацаваць праграму (тады я ўжо перайшоў са скрыпкі на альт і апошнія экзамены здаў не вельмі добра) і спрабаваць паступаць у кансерваторыю (тым больш што на альт паступаў толькі адзін я). Я прыстойна здаў спецыяльнасць, сальфеджыа, гармонію, рускую мову. А вось да экзамену па англійскай мове мяне не дапусцілі, таму што я заваліў гісторыю. Было гэта так: я адказаў на два пытанні білета (як належыць, усё спісаў са шпаргалак, ды і мне пашанцавала, што пытанні былі лёгкія), але ў гэты момант зайшоў рэктар і, не паглядзеўшы на маё прозвішча (а ён вельмі добра ведаў майго бацьку і, думаю, не стаў бы мяне “валіць”), задаў некалькі пытанняў, па якіх я “паплыў”.
Не паступіўшы, каб не страчваць год, пайшоў у музычнае вучылішча. Мяне прынялі адразу на трэці курс. Правучыўшыся там год, я абсалютна страціў жаданне паступаць у кансерваторыю. Значную ролю ў гэтым рашэнні адыгралі меркаванні маіх сяброў, якія вучыліся ў “консе” і жартам называлі яе “партыйная школа з музычным ухілам”.
— Працу ў той час працягвалі?
— Паралельна з вучылішчам я спяваў у рэстаране “Каменная кветка” з рэпертуарам сусветных джазавых і рокавых хітоў, таксама выступаў у складзе джазавага квартэта пры аркестры Беларускага радыё пад кіраўніцтвам Барыса Райскага, працягвалі існаванне “Менестрэлі” — работы хапала. Мы выступалі на разнастайных вечарынах, вяселлях, школьных канцэртах, біт-фестывалях. Гэта быў час такіх ансамбляў, як “Зодчие” політэхнічнага інстытута, “Алгарытмы” радыётэхнічнага інстытута, “Наследники”, “Пане браце”, якія працавалі на танцавальных пляцоўках дамоў культуры, а таксама многіх іншых маладых каманд.
Потым, у 1972—1976 гадах, быў ансамбль “Равеснік” Віктара Скугарэўскага і група Валянціна Бадзьярава (назву мы так і не прыдумалі). Аднойчы Уладзімір Мулявін парэкамендаваў да нас у калектыў хлопца з Украіны. Гэта быў Уладзімір Карась, які прыехаў на адну з нашых рэпетыцый, а потым стаў працаваць з намі. Пасля таго, як калектыў распаўся, вярнуўся назад ва Украіну, уладкаваўся ў “Чырвону руту” і потым перацягнуў мяне. У “Чырвонай руце” я працаваў увесь 1976 год.
— А шлях у “Песняры”?
— У той час, калі я працаваў у “Каменнай кветцы” (у пачатку 70-х), туды любіў заходзіць Уладзімір Мулявін (ён сябраваў з кіраўніком ансамбля), і яшчэ тады ён запрашаў мяне ў “Песняры”. Я нават прыходзіў праслухоўвацца да яго, але не адзін, а з Леанідам Барткевічам.
Лёню ўпершыню я пачуў, калі ён спяваў у ансамблі “Роза ветров”, у канцэртнай зале нашай школы, дзе з нейкай нагоды яны ігралі… Мы дамовіліся з Лёнем, сустрэліся на Круглай плошчы і, усхваляваныя, пайшлі ў філармонію. Абодва былі прыняты ў састаў “Песняроў”, але я ў апошні момант перадумаў, бо ў той час у мяне не ляжала сэрца да таго, што выконвалі “Песняры”, бо ў музычным матэрыяле я больш “заходнік”. Ну і, акрамя таго, заўсёды хацелася зрабіць нешта сваё. Але што б мы ў сваіх калектывах ні рабілі, на колькі б галасоў ні раскладвалі, нас увесь час абвінавачвалі ў тым, што мы імкнёмся пераймаць манеру “Песняроў”, хаця памятаю, што ў нас быў зусім іншы вакал (ды яшчэ і з жаночым голасам) і абсалютна арыгінальны рэпертуар. І было вельмі крыўдна, бо мы нікога не пераймалі, а прыйшлі да гэтага самі, а “Песняры” тады былі на слыху.
А калі праз некалькі гадоў, папрацаваўшы ў двух калектывах, я захацеў працаваць у “Песнярах”, пабываўшы ў іх на канцэрце ў Палацы спорту (да гэтага я чуў іх толькі ў запісах і па радыё), у іх не было вакансіі, і мне прыйшлося пачакаць. За гэты час я якраз і паспеў год папрацаваць у калектыве разам з Софіяй Ратару. Працаваць было цікава, але бытавыя праблемы мяне перамаглі — вельмі хацелася дадому. Надакучылі інтэрнатаўскія панцырныя сеткі на ложках, якія правісалі аж да самай падлогі; гразь, па якой трэба было дабірацца да найбліжэйшага прыпынку…
Вярнуўшыся дадому, адразу пачаў працаваць з “Песнярамі” (ужо з’яўляючыся салістам “Песняроў”, я з дазволу Мулявіна выступіў з “Чырвонай рутай” у Туле).
— Аднак пры такім шчыльным графіку вы знайшлі час на вышэйшую адукацыю.
— Паступіць у тагачасны інстытут культуры на харавое аддзяленне ўсім калектывам мы вырашылі неяк раптоўна. Паступілі ўсе, але давучыліся толькі трое: я, Уладзіслаў Місевіч і Аркадзь Эскін. Напрыклад, Толю Кашапарава на занятках бачылі ўсяго два разы. (Смяецца.) Фактычна, як казаў мой бацька, дыплом быў неабходны дзеля кавалка хлеба. Я і вучылішча таксама скончыў, уласна кажучы, для таго, каб мець дакумент і магчымасць працаваць выкладчыкам. Але выкладаць скрыпку і праседжваць гадамі ў аркестры мяне асабліва не цягнула…
— Дарэчы, ваша выкладчыцкая кар’ера таксама звязана менавіта з вакалам?..
— Так. У 1996 годзе аднакласнік майго брата Аляксандр Львовіч Капілаў, сённяшні рэктар Інстытута сучасных ведаў імя А.М.Шырокава, а тады — дэкан факультэта мастацтваў, запрасіў мяне папрацаваць са студэнтамі. Я з радасцю пагадзіўся. Мне падабалася тое, што я магу падзяліцца нейкімі “фішкамі” з моладдзю, я разумеў, што ведаю нейкія хады і падыходы, як зрабіць выкананне больш яскравым і цікавым. Пастаноўка голасу — не маё, а вось папрацаваць над песняй… Студэнты нават прыязджалі займацца да мяне дадому. Я выкладаў не дзеля грошай, а больш для душы, таксама як і ў той час працаваў на тэлебачанні (была такая праграма “Запрашэнне”, дзе я размаўляў з артыстамі, якія некалі былі папулярнымі, або пра іх успаміналі сваякі, іншымі словамі, гэта былі вечары ўспамінаў) — гэта быў час, калі з’явілася жаданне паспрабаваць сябе ў іншым амплуа.
Шэраг прыёмаў пераняў ад фаніятараў, якія дапамагалі мне аднаўляцца пасля аперацыі на галасавых звязках. Апрабаваў іх на сабе, удасканаліў і зараз дзялюся з іншымі.
— Гераіня Ліі Ахеджакавай у фільме “Служэбны раман” сказала, што “можна і зайца навучыць курыць”. А спяваць можна навучыць кожнага?
— Я лічу, што займацца трэба з тымі, хто мае на гэта здольнасці. Навошта марна траціць сілы, калі чалавек нават у ноты не пападае. Хацець — гэта мала.
Канечне, бывае, што дзіцячая здольнасць да спеваў у старэйшым узросце знікае. Аднак бывае і наадварот: у старэйшым узросце раптам “прарывае”. Так было з маёй старэйшай дачкой Янкай. З малодшай Вікай я займаўся з самага дзяцінства, а Янка ніколі не спявала, але ўвесь час “варылася” ў гэтай “музычнай кашы” — я ўвесь час купляў нейкія дыскі і пласцінкі і мы пастаянна слухалі, глядзелі, слухалі… І потым неяк жонка патэлефанавала мне з Масквы і папрасіла прыехаць і паслухаць Яну (у гэты час мы разам з жонкай ужо не жылі). Справа ў тым, што дачку праслухалі і ўзялі не абы-куды, а ў вядомы Вялікі дзіцячы хор імя В.С.Папова, дзе Яна спявала два апошнія школьныя гады. А малодшая тым часам ездзіла ў балетную школу.
Дык вось у Янкі голас літаральна “прарэзаўся”. У яе з’явілася вібрата, над якім некаторыя працуюць гадамі. Зараз у яе ёсць свая сучасная манера. У спевах увогуле галоўнае — скіраваць чалавека, паказаць яму кірунак развіцця, а рэалізоўваць гэта можна па-рознаму. Яна працуе зараз у ансамблі “Новыя самацветы” з Інай Малікавай. Малодшая працуе ў Маямі (ЗША) з адной маладой амерыканскай камандай.
Сёння я праслухоўваю досыць многа людзей, але вельмі мала тых, з кім бы я хацеў займацца. Ёсць таленавітыя людзі, якім трэба ўдзяляць многа ўвагі, але ў мяне не будзе на гэта часу. Часам перашкодай становіцца фінансавае пытанне, бо займацца адзін раз у месяц бессэнсоўна, а рэгулярныя заняткі патрабуюць пэўнай грашовай кампенсацыі.
— Што найбольш раздражняе ў вашых навучэнцах?
— Няўважлівасць і нежаданне працаваць. Калі некалькі заняткаў запар замест руху наперад прыходзіцца тлумачыць і развучваць адно і тое ж, бо навучэнец самастойна гэта не паўтарае ці не лічыць гэта важным. Тады ўжо лепш паглядзець футбол ці добры фільм, а не траціць сілы на бессэнсоўную работу. І тут нават грошы не прынясуць такога задавальнення, як добра выкананая работа ці поспех навучэнца ў конкурсе.
Мне вельмі не падабаецца, калі ва ўласных камерцыйных інтарэсах дзецям і дарослым, якія вельмі далёкія ад музыкі, слыху і інтанавання, выкладчыкі кажуць, што ў іх ёсць талент, і працягваюць з імі займацца. Талент за грошы не купіш.
— Дзякуй вялікі за размову. Плёну вам у працы і поспехаў вашым вучням.
Гутарыў Уладзімір ФАЛАЛЕЕЎ.
Фота з архіва Валерыя ДАЙНЭКІ.
