Рэзанансная бойка ў маскоўскім ГЦ “Авіяпарк” дала падставу зноў загаварыць пра маладзёжныя фарміраванні і сутычкі падлеткаў. Самай гучнай аказалася так званая “ПВК Родан”, у якой знаходзяцца паслядоўнікі анімэ-субкультуры.
Падлеткі 14—16 гадоў, адметнай асаблівасцю якіх з’яўляецца адзенне чорнага колеру з выявай 12-лапага павука і лічбай 4, а ў некаторых — і татуіроўкі, арганізоўвалі масавыя бойкі ў ГЦ, ці, як яны самі гэта называлі, “паляванне на павукоў”. Гэты нумар носіць галоўны антыгерой і адзін з найдужэйшых байцоў па імені Хісока. Акрамя таго, дзеці носяць клятчастыя штаны, многія адпускаюць валасы.
Феномен мангі і анімэ
Адзін з найбольш яркіх феноменаў у падлеткавым узросце — феномен падлеткавага фанатызму. У наш час захапленні падлеткаў разнастайныя. У апошні час вялікай папулярнасцю карыстаюцца манга — японскія коміксы і іх анімацыйныя версіі — анімэ-серыялы. Нягледзячы на тое, што размова ідзе пра мультфільмы, тэмы ў іх часта закранаюцца зусім не дзіцячыя. Менавіта гэта і падабаецца падлеткам: дзіцячыя мультфільмы і дарослыя тэмы ў іх імпануюць дзецям, паколькі менавіта ў гэтым дысанансе яны і жывуць. Тэматыка гэтых коміксаў вельмі шырокая: цэлыя серыі, прысвечаныя таму, што яму цікава, знойдуцца ў кожнага — у хатняй гаспадыні, у маладога бізнесмена, у айцішніка і ў падлетка. Аднак варта ведаць, што некаторыя з гэтых коміксаў змяшчаюць баявыя сцэны, абмяркоўваюць тэмы членашкодніцтва, насілля і эратычных раманаў.
Супольнасць “ПВК Родан” з’явілася, мяркуючы па згадках у пабліках, зімой 2023 года. Цяпер аб новай субкультуры вядома і ў Беларусі. Увечары 28 лютага міліцыя затрымала каля гандлёвага цэнтра ў Гомелі больш за дзвесце чалавек. Сярод затрыманых — падлеткі, якія з’яўляюцца прыхільнікамі “ПВК Родан”.
У падлеткаў былі спробы сабрацца і ў іншых буйных гарадах Беларусі, а таксама ў сталіцы. Супрацоўнікі міліцыі рэкамендуюць бацькам праявіць павышаную ўвагу да сваіх дзяцей. Бацькоў павінны насцярожыць рэчы з прынтамі павукоў і лічбай 4.
Як і ў любой субкультуры, заўсёды ёсць рызыка таго, што дзіця возьме з плыні не пазітыўныя, а дэструктыўныя ідэі. У анімэ, як і ў любым іншым відзе мастацтва, не ўсе думкі і ідэі з’яўляюцца прывычнымі для нашага менталітэту. Многія з іх у сваім сюжэце трансліруюць дурасць і агрэсію. Часам мультфільм нясе ў сабе негатыўны пасыл, расказвае пра рэчы, якія падлетак можа няправільна інтэрпрэтаваць з прычыны ўзросту і адсутнасці жыццёвага вопыту. У японскіх анімэ прадстаўлены ўстаноўкі агрэсіўных паводзін, якія з’яўляюцца заканамернасцямі фарміравання агрэсіўнасці падрастаючага пакалення. Сярод вобразаў насілля найбольш распаўсюджаны героі, якія б’юцца з выкарыстаннем усходніх адзінаборстваў. Надзвычай часта яны праяўляюць гнеў на твары ці агрэсію ў рухах цела. Гэта можа стварыць уражанне, асабліва ў юных гледачоў, што лютасць і зварот да насілля — гэта нармальна. Гэтыя фільмы поўныя вербальнай агрэсіі (крыкі, лаянкі, абразы), а таксама актаў фізічнай агрэсіі, напрыклад, удары нагамі, пабоі, забойствы. Персанажы і пасланні, якія з’яўляюцца ў фільмах, невыразныя, яны не ўпарадкоўваюць свет, а ўносяць у яго сумятню. Менавіта таму ў многіх мультфільмаў існуе абмежаванне 16+. Захаваць дзіця ад гэтага немагчыма — не ў анімэ, дык у іншым кантэнце на прасторы інтэрнэту падлетак можа знайсці любую інфармацыю, якая пазней негатыўна адаб’ецца на яго развіцці.
Фанат ці паклоннік?
Да асноўных элементаў сучасных субкультур адносяцца:
- Спецыфічныя формы паводзін або культурныя адрозненні, тое, што адрознівае гэтую групу ад іншых, напрыклад, характар адзення, від упрыгажэнняў і месца іх размяшчэння, правіл паводзін.
- Асаблівая мова, якая вылучае асобных членаў групы, звязвае іх і стварае залежнасці.
- Спецыфічнае эмацыянальнае праяўленне, якое выяўляецца ў дзейнасці членаў групы, пераважна ў музыцы і мастацтве.
- Сістэма каштоўнасцей, якая вызначае разнастайнасць і самабытнасць субкультур.
У любы час падлеткі чым-небудзь або кім-небудзь захапляліся. Стваралі фан-клубы любімых выканаўцаў, футбольных каманд, рок-гуртоў. І гэта натуральна для маладых людзей. Гэта ж здорава — знайсці аднадумцаў па захапленні, якія заўсёды “ў тэме”: пайсці разам на матч любімай каманды, абмеркаваць новую серыю любімага серыяла або выпуск новага трэка любімага выканаўцы. Але тут вельмі тонкая грань паміж проста захапленнем і фанатызмам. Добра, калі ў чалавека ёсць стымул — па-сапраўднаму захапляцца кімсьці або чымсьці. Але калі гэтае захапленне пераходзіць межы і закрывае сабой усе астатнія бакі жыцця, то гэта ўжо носіць характар дэградацыі асобы, а часта перарастае ў дэструктыўныя паводзіны. Паклоннік — гэта аднадумец, фанат — чалавек, які выкарыстоўвае аб’ект пакланення ў асабістых мэтах.
“Прывідная група”
“ПВК Родан” — назва адсылае да адной з галоўных груповак у манзе “Паляўнічы супраць паляўнічага”. У ёй расказваецца пра фантастычны свет, населены чароўнымі жывёламі і людзьмі, якія на іх палююць. Геней Родан (даслоўна “Прывідная група”) — гэта наёмная злачынная арганізацыя з 13 чалавек, якія нападаюць і нават забіваюць сваіх сапернікаў. Сімвал групы —
12-лапы павук. Паклоннікі анімэ стараюцца “прымераць” на сябе жыццё галоўных герояў, адпавядаюць іх стылю, знешняму выгляду, асаблівасцям характару. Члены “ПВК Родан” носяць доўгія чорныя валасы, адзенне з прынтамі павукоў. Вядомыя яны сталі не столькі з-за знешнасці, а з-за боек з каляфутбольнымі фанатамі, якія адбыліся ў буйных гандлёвых цэнтрах.
У сваіх групах у сацсетках падлеткі сцвярджаюць, што іх суполка не прапагандуе тэрарызм, суіцыд, самапашкоджанні, наркотыкі, насілле ці іншыя проціпраўныя дзеянні. Абрэвіятура ПВК да назвы дабаўлена, па словах удзельнікаў, дзеля жарту, як адказ на вострасацыяльныя тэмы. Анімэ само па сабе не можа стаць прычынай дэструктыўных паводзін. Анімэ — гэта ружжо. Нельга вінаваціць ружжо, трэба вінаваціць таго, хто ім скарыстаўся.
Адна справа, калі размова ідзе пра захапленне моладзі нейкім мультфільмам, іншая — калі гэта замаскіраваныя пад маладзёжную субкультуру спробы ўцягнуць маладое пакаленне ў крымінальнае асяроддзе, масавыя беспарадкі і бойкі.
Як абараніць дзіця ад уплыву дэструктыўных субкультур?
Падлеткавы ўзрост імклівы ў развіцці самастойнасці і незалежнасці. Калі з боку дарослых не будзе заахвочвання гэтага развіцця, то неабходныя якасці не сфарміруюцца. Нікуды не адпускаць падлетка з дому і не даваць яму мець зносіны па інтарэсах — гэта не выйсце з сітуацыі.
Каб дзіця не стала членам дэструктыўнай групоўкі і не папала ў небяспечную сітуацыю, трэба выхоўваць у ім правасвядомасць з ранняга ўзросту. Выхаваўшы ў дзіцяці павагу да патрабаванняў і норм грамадства, можна пазбегнуць праяўлення антыграмадскіх паводзін. Вельмі важна, каб у падлеткаў быў прыклад для пераймання — гэта і самі бацькі, і настаўнікі ў школе, і сябры.
Значную ролю адыгрывае асяроддзе, у якім дзіця выхоўваецца, сямейныя каштоўнасці і ўклад жыцця сям’і. З дзіцем трэба шмат і шчыра размаўляць. Цікавіцца яго поспехамі, захапленнямі, марамі і няўдачамі. Пазбягаць усялякіх ацэначных суджэнняў і крытыкі, асабліва гэта важна ў падлеткавым узросце. Калі дзіця адчувае падтрымку з боку бацькоў, калі разумее, што яго сям’я — гэта яго крэпасць, то вельмі малаверагодна магчымасць пападання дзіцяці пад уплыў дэструктыўнай субкультуры. Увага і любоў з боку дарослых дапамогуць захаваць падлетка ад уступлення ў дэструктыўную групоўку і ўчынення проціпраўных дзеянняў.
Дзіця, у якога ў жыцці шмат захапленняў, якое занята цікавым хобі, зацікаўлена ў вучобе, мае актыўную жыццёвую пазіцыю, з найменшай верагоднасцю стане членам любых фарміраванняў і груповак.
Даведка
Манга — японскія коміксы. У той форме, у якой яна існуе ў цяперашні час, манга пачала развівацца пасля заканчэння Другой сусветнай вайны, адчуўшы моцны ўплыў заходніх традыцый. Аднак манга мае глыбокія карані ў раннім японскім мастацтве.
У Японіі мангу чытаюць людзі ўсіх узростаў. Манга шануецца як форма выяўленчага мастацтва і як літаратурная з’ява. Амаль уся манга малюецца і выдаецца чорна-белай, хаця існуе і каляровая. Паводле папулярнай мангі, часцей за ўсё доўгіх манга-серыялаў (часам няскончаных), здымаецца анімэ, а таксама могуць стварацца відэагульні і іншыя творы.
Анімэ — японская мультыплікацыя. У адрозненне ад мультфільмаў іншых краін, прызначаных у асноўным для прагляду дзецьмі, большая частка анімэ, што выпускаецца, разлічана на падлеткавую і дарослую аўдыторыю, і шмат у чым за кошт гэтага мае высокую папулярнасць у свеце. Анімэ адрозніваецца характэрнай манерай адмалёўкі персанажаў і фонаў. Выдаецца ў форме тэлевізійных серыялаў, а таксама фільмаў, якія распаўсюджваюцца на відэаносьбітах ці прызначаны для кінапаказу. Сюжэты могуць апісваць мноства персанажаў, адрознівацца разнастайнасцю месцаў і эпох, жанраў і стыляў.
Наталля СТЭЛЬМАХ,
педагог-псіхолаг вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі дзіцячага сада № 161 Мінска,
кіраўнік раённага вучэбна-метадычнага аб’яднання педагогаў-псіхолагаў
устаноў дашкольнай адукацыі Ленінскага раёна Мінска
Фота з сайта pixabay.com (cкрыншот выкарыстоўваецца ў якасці ілюстрацыі)
