На прафесійным рахунку Сяргея Іванавіча ПРУДНІКАВА — 23 гады дырэктарскага стажу. Гімназію № 1 Горак ён узначальвае сёмы год. Сяргей Іванавіч — лёгкі на пад’ём, вельмі мабільны і крэатыўны кіраўнік, член асацыяцыі кіраўнікоў устаноў адукацыі краіны. Яго гімназія — адметная навучальная ўстанова, якая славіцца творчасцю і інавацыямі. Сёння С.І.Пруднікаў — госць нашага дырэктарскага клуба.
— Сяргей Іванавіч, давайце знаёміцца. Гімназія № 1 Горак — гэта…
— Сучасная ўстанова адукацыі. Мы, арыентуючыся на сённяшнія патрабаванні, укараняем інфармацыйна-камунікацыйныя, інтэрактыўныя, развіццёвыя тэхналогіі. Матэрыяльна-тэхнічная база ўключае вялікія рэсурсы інфармацыйнай прасторы: ёсць выхад у інтэрнэт (15 кропак), створаны школьны сайт, электронная пошта. Працуе лакальная ўнутраная сетка. Ёсць 3 камп’ютарныя класы, 2 лінгафонныя кабінеты. Выкарыстоўваецца 5 мультымедыйных праектараў, 12 інтэрактыўных дошак, 2 ноўтбукі, 27 лазерных прынтараў, 31 сканер, 5 ксераксаў, праграмныя прадукты і многае іншае.
Выкарыстанне ІКТ, ЭСН робіць працэс навучання больш наглядным і дынамічным. Эфектыўнае выкарыстанне камп’ютарнай тэхнікі на ўроках у спалучэнні з педагагічным майстэрствам дазваляюць павышаць якасць ведаў вучняў, пашыраюць гарызонты прадметаў, якія вывучаюцца. Нашы настаўнікі гэта разумеюць, таму імкнуцца засвойваць усё новае.
У гэтым навучальным годзе ў гімназіі функцыянуюць 44 класы-камплекты з агульнай колькасцю 970 навучэнцаў. На першай ступені — 19 класаў (424 навучэнцы), на другой — таксама 19 класаў (417 навучэнцаў), на 3 ступені — 6 класаў-камплектаў (129 навучэнцаў).
Увогуле ж наша ўстанова адукацыі пачала сваю дзейнасць у 1989 годзе як сярэдняя школа № 5 Горак. У 1992 годзе рашэннем гарвыканкама сярэдняй школе № 5 быў прысвоены статус гімназіі № 1. У студзені 2017 года навучальнай установе споўніцца 25 гадоў.
— Як гавораць, кадры вырашаюць усё. Уменне задаваць правільны настрой у калектыве — сапраўдны талент. Як з гэтым спраўляецеся?
— Перш за ўсё неабходна быць прыкладам для свайго калектыву, прычым у многіх напрамках. Трэба ўмець весці за сабой і бра ць на сябе адказнасць за прынятае рашэнне. Дырэктар павінен быць кампетэнтным спецыялістам, камунікабельным чалавекам, уважлівым да падначаленых. Праблемы пажадана вырашаць творча, а не па шаблонах. Калі твае калегі бачаць, што бязвыхадных сітуацый няма, то імкнуцца да творчасці разам з табой і становяцца больш адказнымі. Акрамя таго, яны становяцца больш упэўненымі ў сваіх сілах, што таксама вельмі важна. Увогуле, я не камандую, а проста прапаноўваю новыя ідэі. У гімназіі працаваць вельмі цікава. У нас і вучнёўскі, і педагагічны калектывы з вялікім патэнцыялам.
У гэтым навучальным годзе ў гімназіі працуюць 124 вопытныя педагогі, сфарміравана 7 метадычных аб’яднанняў. 84 працэнты педагогаў маюць вышэйшую і першую кваліфікацыйную катэгорыю, ёсць настаўнік-метадыст — гэта настаўніца пачатковых класаў Вольга Уладзіміраўна Печанава. 13 працэнтаў настаўнікаў маюць другую катэгорыю, 3 працэнты — спецыялісты без катэгорыі.
Вучні ў нас вельмі розныя, таму педагагічны калектыў імкнецца ў кожным убачыць асобу з яе магчымасцямі і здольнасцямі, развіваць схаваныя рэзервы дзіцяці, як інтэлектуальныя, так і творчыя. У гімназіі працуе творчы калектыў аднадумцаў, гатовых да новаўвядзенняў і самаразвіцця. Сярод педагогаў ёсць выдатнік адукацыі Рэспублікі Беларусь (Г.Е.Іскрова) і лаўрэат спецыяльнага фонду прэзідэнта па сацыяльнай падтрымцы таленавітай моладзі (В.С.Стрыжэннікава), 19 педагогаў узнагароджаны граматамі Міністэрства адукацыі нашай краіны.
Нашы педагогі — пастаянныя ўдзельнікі рэспубліканскіх і міжнародных педагагічных канферэнцый. Толькі ў 2015/2016 годзе было апублікавана 12 іх артыкулаў. Радуюць сваімі творчымі поспехамі і маладыя настаўнікі гімназіі. У лістападзе мінулага года настаўніца хіміі стала пераможцай абласнога фестывалю маладых настаўнікаў “Ініцыятыва. Пошук. Творчасць”.
— Як вы ставіцеся да кваліфікацыі сённяшніх маладых настаўнікаў?
— Ніхто адразу не станавіўся Макаранкам. Для таго каб дабіцца пэўнага выніку ў сваёй прафесіі, трэба вучыцца. Калі да нас прыходзіць малады настаўнік, то ён адразу замацоўваецца за вопытным калегам. Акрамя таго, нашы маладыя спецыялісты — гэта недзе на 70 працэнтаў былыя выпускнікі гімназіі. Наша сістэма метадычнай і адаптацыйнай дапамогі даўно адпрацавана. Мы раўняемся перш за ўсё на прафесіяналізм і пастаяннае самаўдасканаленне. Наладжана і сістэма маральнай і матэрыяльнай дапамогі. Трэба сказаць, што маральная падтрымка вельмі часта куды больш важная, чым грашовая. Настаўнікаў трэба хваліць, але ў той жа час не даваць зазнавацца.
— Сяргей Іванавіч, а што думаеце пра адраджэнне педкласаў?
— У нас няма класа педагагічнай накіраванасці, але выпускнікі нашай гімназіі штогод пры паступленні ва ўніверсітэты выбіраюць педагагічныя спецыяльнасці. Мяркую, што арганізацыя педкласаў дапаможа павысіць прэстыж прафесіі, бо на педагагічныя спецыяльнасці пачнуць паступаць больш матываваныя дзеці.
— На ваш погляд, наколькі прэстыж прафесіі настаўніка звязаны з памерам заработнай платы?
— Напэўна, знак роўнасці паміж прэстыжам і зарплатай ставіць нельга. Калі педагог працуе не за зарплату, а на сумленне, то ў рэшце рэшт атрымлівае дастойнае матэрыяльнае ўзнагароджанне.
— Наколькі ваша гімназія канкурэнтаздольная ў вобласці?
— Калі браць алімпіяды і навукова-практычныя канферэнцыі, даследчыя конкурсы, то мы канкурыруем з гімназіямі Магілёва і Бабруйска. Увогуле ж мне як дырэктару важна, як да гімназіі ставяцца ў нашым горадзе. Мы імкнёмся, каб наш імідж заставаўся пазітыўным.
Работа з высокаматываванымі і адоранымі навучэнцамі — адзін з прыярытэтных напрамкаў нашай установы. Перамогі гімназістаў у інтэлектуальных, творчых, даследчых конкурсах і алімпіядах — вынік мэтанакіраванай сістэмнай работы ўсяго педагагічнага калектыву гімназіі. Значным выпрабаваннем для інтэлектуалаў гімназіі з’яўляецца рэспубліканская алімпіяда па вучэбных прадметах. Штогод гімназісты прывозяць дыпломы з трэцяга этапу (за пяць гадоў заваяваны 41 дыплом).
І тут не магу не адзначыць такіх настаўнікаў, як Галіна Емяльянаўна Іскрова, Ніна Уладзіміраўна Рэндава, Таццяна Аляксандраўна Пруднікава, Валянціна Сцяпанаўна Данілёнак, Ларыса Міхайлаўна Шведава, Алена Сяргееўна Скаромная, Таццяна Аляксееўна Вярэніч, Ірына Васільеўна Фралова, Валянціна Сяргееўна Стрыжэннікава, Кацярына Аляксандраўна Залатарская. Сярод іх вучняў — не па адным пераможцы абласных алімпіяд. Ёсць дыпломы і на заключным этапе: у 2012 і 2013 гадах у нас былі дыпломы ІІІ ступені па матэматыцы, у 2014 годзе — спецыяльны прыз міністра адукацыі па англійскай мове.
Выніковай з’яўляецца і даследчая дзейнасць навучэнцаў. За пяць гадоў заваявана 9 дыпломаў на абласным конкурсе работ даследчага характару навучэнцаў, ёсць дыплом III ступені і на рэспубліканскім конкурсе. Ужо два гады гімназісты становяцца не толькі фіналістамі, але і прызёрамі Усерасійскага конкурсу юнацкіх даследчых работ імя Уладзіміра Вярнадскага. Актыўна ўдзельнічаем таксама ў міжнародных форумах студэнцкай і вучнёўскай моладзі “Першы крок у навуку”.
Сярод значных дасягненняў сацыяльна-выхаваўчага кірунку хачу адзначыць перамогу ў мінулым навучальным годзе ў Рэспубліканскім конкурсе на лепшы праект па арганізацыі шостага школьнага дня. Наш праект “Шукаю сябе ў свеце прафесій. Ідэі, якімі хочацца падзяліцца” быў удастоены дыплома І ступені ў намінацыі “Ствары свой брэнд” (кіраўнік і ідэйны натхняльнік — намеснік дырэктара па выхаваўчай рабоце Юлія Аляксандраўна Панамарова).
Актыўна працуюць у гімназіі і органы вучнёўскага самакіравання і грамадскія арганізацыі БРСМ, БРПА, БМГАВП, а таксама клуб ЮНЕСКА “Мерыдыян”. Першасная гімназічная арганізацыя БРСМ ужо двойчы станавілася лепшай у вобласці. Ідэі гімназістаў высока ацэньваліся падчас рэспубліканскай акцыі “100 ідэй для Беларусі”. Праекты “Пляцоўка для скейтбордынга” і “Маладзёжны экспрэс” адзначаны рэспубліканскімі сертыфікатамі.
— Сяргей Іванавіч, ведаю таксама, што ваша гімназія славіцца і сваім мастацка-эстэтычным напрамкам. Адзін з вашых калектываў прымаў уд зел і ў творчых праектах нашай газеты.
— Нашы творчыя калектывы з’яўляюцца пастаяннымі ўдзельнікамі культурнага жыцця горада і раёна, пераможцамі міжнародных, рэспубліканскіх і абласных конкурсаў і фестываляў: “АрхНавацыя”, “Сонечная палітра”, “Ззянне талентаў”, “Беларускія таленты”, “Дняпроўскія хвалі”, “Мая мара” і многіх іншых. І сапраўды, харэаграфічны калектыў L-Freedance з 2013 года цесна супрацоўнічае з “Настаўніцкай газетай” у конкурсе “Звонкая ранiца”. Калектыў неаднаразова з’яўляўся ўдзельнікам праектаў “Будзем разам” і канцэртнай праграмы “Апошні званок з “Настаўнiцкай газетай”.
Творчаму развіццю навучэнцаў спрыяе шэраг факультатыўных заняткаў мастацка-эстэтычнага кірунку. Дзеці праходзяць навучанне з 1 па 9 клас на факультатыўных занятках музычнай, тэатральнай, харэаграфічнай і мастацкай накіраванасці. У гэтым навучальным годзе 824 вучні засвойваюць прадметы мастацка-эстэтычнага ўхілу. У гімназіі арганізаваны і функцыянуюць шматлікія творчыя калектывы. Гэта ўзорны харэаграфічны калектыў “Карусель”, харэаграфічны калектыў L-Freedance, тэатральныя калектывы “Фантазія”, “Жарт”, харавы калектыў “Юнацтва”, вакальна-харавая студыя “Асалода”, ансамбль лыжкароў “Ладачкі”, інструментальны ансамбль дамрыстаў “Экспромт”, інструментальны ансамбль цымбалістаў “Перазвоны”, інструментальны ансамбль скрыпачоў “Мелодыя”, студыі выяўленчага мастацтва “Акварэль”, “Бацік”, “Юны графік”.
— Хачу спытаць пра яшчэ адну адметнасць вашай навучальнай установы. Вы ўвесь час працуеце ў інавацыйным рэжыме, што насамрэч вельмі няпроста. Чым абумоўлена такое вірлівае педагагічнае жыццё?
— Сапраўды, у нас адзін інавацыйны праект заканчваецца, мы пачынаем новы. Так, з 1999 па 2008 год рэалізоўваўся праект “Сістэма развіццёвага навучання Эльконіна — Давыдава”, з 2008 па 2010 год — “Укараненне мадэлі фарміравання індывідуальнай вучэбнай дзейнасці ў вучняў 1—6 класаў на аснове нацыянальных праграм і ВМК”. У 2010—2013 гадах у нас дзейнічаў рэсурсны цэнтр па вышэйназваным інавацыйным праекце. 2014—2016 сталі гадамі рэалізацыі праекта “Укараненне мадэлі па фарміраванні пазнавальнай актыўнасці вучняў І ступені агульнай сярэдняй адукацыі з дапамогай рашэння праектных задач”. З гэтага года і да 2019 мы ўдзельнічаем у праекце “Укараненне мадэлі фарміравання метадалагічнай культуры вучняў у адукацыйным працэсе”.
У кожным з гэтых напрамкаў былі высокія вынікі, назіралася станоўчая дынаміка ў творчым удасканаленні педагогаў, у развіцці вучняў. Неабходна развівацца, каб рухацца далей. А інавацыйны праект дае магчымасць вывучаць новае, а лепшае ўкараняць у практыку. Гэта павышае выніковасць нашай працы. Акрамя таго, мы ахвотна дзелімся сваімі напрацоўкамі і станоўчым вопытам з калегамі іншых навучальных устаноў. Канечне, нагрузка на ўдзельнікаў інавацыйнага праекта кладзецца вялікая, але ў нас распрацавана сістэма маральнага і матэрыяльнага стымулявання для педагогаў-наватараў.
— Не менш важным напрамкам для далейшага развіцця ўстановы з’яўляецца профільнае навучанне. Якія яго мадэлі рэалізоўваюцца ў вашай гімназіі?
— У нас дзейнічаюць другая і трэцяя мадэлі арганізацыі профільнага навучання. Гэтыя мадэлі задавальняюць усіх удзельнікаў адукацыйнага працэсу: педагогаў, дзяцей і бацькоў. На сёння гімназісты выбралі фізіка-матэматычны, хіміка-біялагічны напрамкі, на павышаным узроўні вывучаюць замежную мову, гісторыю і грамадазнаўства.
Пасля заканчэння 9 класа праводзім анкетаванне навучэнцаў, якое дапамагае выявіць схільнасці вучняў. Акрамя таго, з імі па розных методыках працуюць псіхолагі. Здараецца, што дзеці хочуць быць праграмістамі або перакладчыкамі, але задаткаў для гэтай сферы дзейнасці не маюць. Мы даём ім магчымасць яшчэ раз усё пераасэнсаваць і прыняць максімальна правільнае рашэнне. Увогуле ж досыць сур’ёзная перадпрофільная падрыхтоўка ў нас вядзецца з 8 класа.
На працягу апошніх трох гадоў у 10 класе пераходаў з аднаго профілю ў іншы не было. Калі навучэнцы зрабілі выбар, то мэтанакіравана ідуць да рэалізацыі сваёй задумы.
У нашай гімназіі працуюць прафесіянальнныя псіхолагі, якія маюць адпаведную адукацыю і ўвесь час удасканальваюць свае прафесійныя навыкі. Акрамя таго, яны кіруюць метадычным аб’яднаннем псіхолагаў нашага раёна, прымаюць удзел у прафесійных мерапрыемствах абласнога і рэспубліканскага ўзроўню. Праходзілі таксама курсавую перападрыхтоўку па арганізацыі і суправаджэнні перадпрофільнай і профільнай адукацыі.
— Куды паступаюць вашы выпускнікі?
— Каля 15 працэнтаў сталі студэнтамі Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі ў Горках. Многім пакарыліся сталічныя ўніверсітэты. Нашы вучні паступілі ў БДУІР, БДУ, БНТУ. Ёсць адзінкавыя выпадкі паступлення ў Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт. Некаторыя выбіраюць універсітэты Віцебска. А ёсць выпускнікі, якія мэтанакіравана вырашылі атрымаць сярэднюю спецыяльную адукацыю, якая, між іншым, можа даць фору вышэйшай. Узяць, напрыклад, авіяцыйны каледж (зараз Беларуская дзяржаўная акадэмія авіяцыі) або вышэйшы каледж сувязі, які далучылі да БДУІРа.
Існуе ў нас праект “Школьная акадэмія кіравання”, які прадугледжвае цеснае супрацоўніцтва з адной з вядучых УВА краіны — Акадэміяй кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь. Праект закліканы дапамагчы школьнікам паглыбіць веды ў галіне эканомікі, права, інфармацыйных тэхналогій, прайсці кіраўніцкія трэнінгі і семінары і, нарэшце, убачыць сябе ў далейшай прафесійнай дзейнасці. Зносіны школьнікаў з выкладчыкамі і студэнтамі, удзел у студэнцкіх канферэнцыях і кейс-чэмпіянаце, масты дружбы — вось формы нашага супрацоўніцтва.
— Сяргей Іванавіч, вялікі дзякуй за размову.
Гутарыла Вольга ДУБОЎСКАЯ.
