Мірнаўская сярэдняя школа Баранавіцкага раёна, якая з красавіка гэтага года носіць імя Героя Савецкага Саюза І.К.Кабушкіна, дасць фору многім гарадскім. Падрабязнасці – у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.
Школа пачынаецца… з дзіцячага сада
У сельскай установе адукацыі камфортна і школьнікам, і дашкалятам. Вучні займаюцца спортам і краязнаўствам, удзельнічаюць у алімпіядах і даследаваннях, захапляюцца батлейкай і гуляюць у “Што? Дзе? Калі?”.
— У двухпавярховым будынку, узведзеным 14 гадоў назад, летась атрымлівалі адукацыю 237 дзяцей, у тым ліку 56 выхаванцаў дзіцячага сада. Больш за 100 дзяцей з васьмі суседніх населеных пунктаў на заняткі прывозяць школьныя аўтобусы, — прыводзіць лічбы дырэктар установы адукацыі Аляксей Ждановіч. — А працуюць з дзецьмі 34 педагогі, 40% з іх маюць вышэйшую кваліфікацыйную катэгорыю, 44% — першую, 4% — другую.
У апошнія гады назіраецца рост колькасці дашкольнікаў з АПФР, таму ў дашкольным звяне ўстановы была створана рознаўзроставая група для дзяцей з парушэннямі маўлення.
— У гэтай групе займаюцца 12 выхаванцаў па спецыяльнай праграме. Заняткі праводзяцца як у падгрупах, так і індывідуальна і накіраваны на карэкцыю гукавымаўлення, фанетыка-фанематычных парушэнняў, на развіццё моўнага аналізу і сінтэзу, агульных маўленчых навыкаў, пашырэнне слоўнікавага запасу, фарміраванне лексіка-граматычных сродкаў мовы і звязнага маўлення, зрокавага і слыхавога ўспрымання, — тлумачыць настаўнік-дэфектолаг Алена Ждановіч. — Вядзецца работа па адукацыйных галінах (развіццё маўлення, элементарных матэматычных уяўленняў), старэйшых дашкольнікаў рыхтуем да навучання грамаце.
Усе заняткі праводзяцца ў гульнявой форме. Гуляючы з маляўнічымі народнымі цацкамі, дзеці вучацца адрозніваць форму, велічыню, колер прадметаў, авалодваюць новымі рухамі. Гульні з кінетычным пяском дапамагаюць карэкціраваць маўленне і дробную маторыку, спрыяюць развіццю фанематычнага ўяўлення, давядзенню да аўтаматызацыі пастаўленых гукаў. Балансуючы на дошцы Більгоу, дзеці выконваюць розныя практыкаванні з прымяненнем дадатковага абсталявання: сенсорных мяшочкаў, стэнда з мішэнямі, мішэні з лічбамі, мячамі. Пры такім трэнінгу на балансіры адбываецца стымуляцыя мазжачка, у малых задзейнічаюцца адначасова розныя сістэмы: вестыбюлярная, маторная, сенсорная, прапрыацэптыўная, вокарухальная, кінестэтычная, аўдыяльная. Выкарыстоўваючы каменьчыкі “Марблс”, дзеці вывучаюць матэматыку, у іх аўтаматызуюцца і дэферынцыруюцца гукі, развіваецца дробная маторыка і лагічнае мысленне.
У школе таксама дзейнічае пункт карэкцыйнай дапамогі, які наведваюць некалькі дзясяткаў дзяцей: і старэйшыя дашкольнікі, і школьнікі з парушэннямі маўлення, і навучэнцы з цяжкасцямі ў навучанні з
інтэграваных класаў. Індывідуальныя заняткі праводзяцца 3—4 разы на тыдзень.
Захапленне для кожнага
Адзін з актуальных напрамкаў работы педагогаў — удзел матываваных навучэнцаў у алімпіядным руху.
— У гэтым навучальным годзе ў другім этапе рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах прынялі ўдзел 17 нашых школьнікаў, з іх 15 сталі прызёрамі раённага этапу, — расказвае пра дасягненні навучэнцаў Аляксей Міхайлавіч. — Дыплом III ступені на абласным этапе алімпіяды па беларускай мове атрымала Валерыя Гіль (настаўніца Іна Афанасік). А дзякуючы мэтанакіраванай сістэматычнай рабоце настаўніка фізічнай культуры і здароўя Васіля Ярмольчыка, выпускніца гэтага года Дар’я Гладкая некалькі гадоў запар станавілася прызёрам раённага і абласнога этапаў алімпіяды, а таксама прымала ўдзел у рэспубліканскім. Да таго ж навучэнцы 5—9 класаў пад кіраўніцтвам педагога штогод паспяхова выступаюць у абласным і рэспубліканскім этапах спаборніцтваў сярод дзяцей і падлеткаў па біятлоне “Снежны снайпер” на прызы Прэзідэнцкага клуба. Акрамя таго, зборная каманда ўстановы кожны год у ліку лідараў на раённых спаборніцтвах па валейболе, баскетболе,
настольным тэнісе, кросе, а апошнія пяць гадоў перамагае ў раённай круглагадовай спартакіядзе.
Вядзецца ў школе і даследчая дзейнасць. У мінулым навучальным годзе з пяці прадстаўленых на раённым этапе конкурсу даследчых работ навучэнцаў тры прайшлі на абласны. А на рэспубліканскім узроўні даследаванне выпускніцы Валерыі Сацюк “Пяцігадовы маніторынг экалагічнага стану ракі Мышанкі на падставе аналізу відавога складу беспазваночных жывёл”, якое яна праводзіла пад кіраўніцтвам настаўніцы біялогіі і хіміі Алены Лапкоўскай, было адзначана дыпломам III ступені.
Мінулай зімой у сінхронным турніры “Што? Дзе? Калі?” школьная каманда “Эўрыка”, якой больш за пяць гадоў кіруе настаўніца біялогіі і хіміі, заняла 1-е месца ў раёне і ўвайшла ў 15 лепшых каманд краіны з малых населеных пунктаў. А ўжо вясной на V Рэспубліканскім чэмпіянаце па інтэлектуальных гульнях сярод школьнікаў з малых населеных пунктаў каманда стала пераможцай, прытым што канкурыраваць даводзілася з такімі сельскімі школамі і гімназіямі, дзе вучацца па 800 дзяцей.
— У камандзе — шэсць юных знаўцаў. Гэта навучэнцы нашага выпускнога педагагічнага класа, дзе я з’яўляюся класным кіраўніком, — гаворыць Алена Мар’янаўна, якая сама з задавальненнем прымае ўдзел у інтэлектуальных аматарскіх турнірах і сваім хобі захапіла дзяцей. — Наогул, усе вучні ў класе адораныя. З 17 чалавек на раённай алімпіядзе па розных вучэбных прадметах яны ўзялі 15 дыпломаў, трое прайшлі на вобласць. Праўда, для ўдзелу ў “Што? Дзе? Калі?” больш важна быць не столькі выдатнікам, колькі дапытлівым, рознабакова развітым і эрудзіраваным чалавекам, які ўвесь час задаецца пытаннямі “Чаму?”, “Навошта?”, які шмат чытае, глядзіць мастацкія і навукова-папулярныя фільмы.
Пад кіраўніцтвам настаўніцы гісторыі Вольгі Рудовіч у школе вядзецца вялікая музейная і краязнаўчая работа. У аб’яднанні па інтарэсах “Гісторыкі-краязнаўцы” займаюцца 15 чалавек. У асноўным гэта старшакласнікі.
— З юнымі аматарамі гісторыі і роднага краю мы збіраем матэрыялы, дакументы, успаміны, экспанаты для школьных экспазіцый. Таксама мае вучні выступаюць на канферэнцыях, удзельнічаюць у розных краязнаўчых конкурсах, — удакладняе Вольга Станіславаўна. — У сваіх работах навучэнцы пішуць пра ветэранаў, іх дзейнасць і жыццё, пра генацыд на тэрыторыі Баранавіцкага раёна, Баранавіцкае гета.
Творчасць і патрыятызм
Штогод мірнаўскія школьнікі прымаюць удзел у раённых, рэспубліканскіх і міжнародных творчых конкурсах, дзе рэгулярна становяцца прызёрамі і пераможцамі.
Адно з творчых захапленняў дзяцей — гэта батлейка, якая з’явілася ва ўстанове адукацыі дзякуючы настаўніцы беларускай мовы і літаратуры Іне Афанасік. Яна вядзе заняткі аб’яднання па інтарэсах “Купалінка”.
Тэатральнай творчасцю педагог захапіла вучняў 6 і 7 класаў.
— Два гады назад мы з вучнямі 10 класа сталі пераможцамі абласнога этапу рэспубліканскага фестывалю-конкурсу “Нашчадкі традыцый”. У рамках гэтага праекта займаліся даследаваннем дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, у прыватнасці майстэрства разьбы па дрэве, і пазнаёміліся з мясцовым разьбяром з вёскі Уцёс Валянцінам Мікалаевічам Стрэльчыкам. Вынікам гэтага знаёмства і ўзаемадзеяння стаў выраб батлейкі і лялек. Атрымаўшы такі падарунак, мы вырашылі паглыбіцца ў тэатральную дзейнасць і ў хуткім часе пачалі са сваім лялечным тэатрам удзельнічаць у розных конкурсах і дабрачынных акцыях. Так, у студзені 2023 года паказвалі п’есу “Цар Ірад” для наведвальнікаў Тэрытарыяльнага цэнтра сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва Баранавіцкага раёна. Сёння ў рэпертуары батлейкі — некалькі пастановак. Зусім нядаўна была пастаўлена народная казка “Як кот звяроў напалохаў”. Вязаныя фігуркі нам дапамагла зрабіць настаўніца гісторыі Вольга Станіславаўна Рудовіч.
Музейная педагогіка дапамагае настаўнікам расціць юных грамадзян, якія ведаюць і любяць сваю малую радзіму, з павагай адносяцца да гісторыі сваёй краіны і продкаў. Дашкаляты і малодшыя школьнікі, наведваючы музейны куток “У Таццяны”, знаёмяцца з сялянскім побытам. Тут ёсць дываны, вышыванкі, посцілкі, гаспадарчыя прылады працы, драўляная мэбля, пляценні з лазы, лапата для гатавання хлеба, посуд, пранік і качалка, прасніца, калаўрот, ручнікі, верацёны, падборка сялянскага адзення і шмат чаго іншага, што было прывезена настаўнікам-дэфектолагам Аленай Ждановіч з хаты яе сваячкі Таццяны Шыдловіч.
Школьнікі старэйшага ўзросту, асабліва тыя, хто захапляецца краязнаўствам, дапамагаюць ствараць музейныя экспазіцыі, якія размяшчаюцца ў школьных калідорах і прысвечаны Вялікай Айчыннай вайне, памяці воінаў-афганцаў, генацыду беларускага народа і подзвігу Героя Савецкага Саюза, чыё імя носіць школа.
Даведка
Іван Канстанцінавіч Кабушкін нарадзіўся 15 лютага 1915 года непадалёк сучаснага аграгарадка Мірны. Падчас Першай сусветнай вайны яго маці з двума сынамі накіравалася на ўсход. Дзяцінства і юнацтва Івана Кабушкіна прайшлі ў Казані. У сярэдзіне 1930-х гадоў юнак быў прызваны ў рады Чырвонай Арміі. Служыў на Далёкім Усходзе, удзельнічаў у баях супраць японскіх самураяў каля возера Хасан. У лістападзе 1939-га апынуўся на савецка-фінскай вайне, дзе быў цяжка паранены і абмарожаны.
Вялікая Айчынная вайна застала малодшага лейтэнанта ў Беластоцкай вобласці, дзе ён служыў у бранятанкавай дывізіі. Напраканцы першага тыдня вайны, атрымаўшы цяжкае раненне, баец трапіў у палон. З мінскага лагера ваеннапалонных яму дапамагла ўцячы Таццяны Галіцкая. Кабушкін стаў адным з кіраўнікоў Мінскага падполля. Пад яго кіраўніцтвам партызаны здзейснілі некалькі нападзенняў на аўтамабільныя калоны вермахта, займаліся выяўленнем агентурнай сеткі немцаў, арганізацыяй уцёкаў ваеннапалонных з канцэнтрацыйных лагераў, забеспячэннем партызан боепрыпасамі і медыкаментамі.
4 лютага 1943 года Кабушкіна арыштавалі. Каб даведацца імёны іншых партызан, месца размяшчэння баявых атрадаў і схронаў са зброяй, яго збівалі да страты прытомнасці, катавалі распаленым жалезам і электратокам, марылі голадам і не давалі вады. Аднак яго волю зламаць не змаглі. Праз 20 гадоў пасля заканчэння вайны ўраджэнцу Баранавіцкага раёна было пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.
Марына КУНЯЎСКАЯ
Фота аўтара
