Адукацыя дзяцей ва ўзросце ад 1 да 2 гадоў ва ўмовах установы дашкольнай адукацыі набывае ўсё большую актуальнасць. Павышэнне попыту на адукацыйныя паслугі для дзяцей ранняга ўзросту звязана са зменамі дэмаграфічнай і сацыяльна-эканамічнай сітуацыі: ростам нараджальнасці, неабходнасцю або жаданнем маці выйсці на работу, усведамленнем важнасці атрымання якаснай ранняй адукацыі для дзіцяці і інш. Менавіта таму з 2015 года ў яслях-садзе № 26 Ліды праводзілася работа па стварэнні належных умоў для атрымання адукацыі дзецьмі ў групе другога ранняга ўзросту.
Відавочна, што выхавання і навучання дзяцей, якія зводзяцца ў асноўным толькі да арганізацыі догляду і нагляду за малышом, клопату пра яго фізічнае здароўе, для паўнацэннага развіцця дзіцяці ранняга ўзросту яўна недастаткова. Неабходна навукова абгрунтаваная работа па развіцці асобы дзіцяці ў адпаведнасці з яго ўзроставымі і індывідуальнымі магчымасцямі, здольнасцямі і патрэбамі, па фарміраванні ў яго маральных норм, набыцці ім сацыяльнага вопыту.
Калектыў нашай установы ўпэўнены, што для дзяцей ранняга ўзросту неабходны асаблівыя псіхолага-педагагічныя ўмовы, паколькі ў гэтым узросце дзіця паўнацэнна засвойвае толькі тое, што яму цікава. Паколькі на спецыялістах, якія працуюць з самымі маленькімі дзецьмі, ляжыць велізарная адказнасць, мы прыцягваем да работы ў групе другога ранняга ўзросту толькі кваліфікаваныя кадры, якія маюць дашкольную адукацыю і валодаюць адпаведнымі ведамі, метадамі работы з дзецьмі гэтага ўзросту.
Вялікая ўвага ў рабоце з дзецьмі ад 1 да 2 гадоў удзяляецца перыяду адаптацыі. Паступленне малыша ў дзіцячы сад выклікае, як правіла, сур’ёзную трывогу ў яго бацькоў, таму што дзеці ўпершыню пераходзяць з даволі замкнутага сямейнага свету ў свет шырокіх сацыяльных кантактаў. Паспяховасць адаптацыі дзяцей залежыць як ад майстэрства выхавальніка, так і ад зладжанных дзеянняў зацікаўленых у гэтым працэсе дарослых — бацькоў і супрацоўнікаў дзіцячага сада.
Мы ствараем спрыяльныя ўмовы для адаптацыі дзяцей да ўстановы. У першую чаргу стараемся не дапускаць стрэсавых станаў у дзяцей ранняга ўзросту. Дзеянні педагогаў накіраваны на зняцце эмацыянальнага і мышачнага напружання, зніжэнне імпульсіўнасці, залішняй рухальнай актыўнасці, трывогі, агрэсіі, на развіццё камунікатыўных навыкаў дзяцей, на развіццё ўвагі, успрымання, маўлення, уяўлення, агульнай і дробнай маторыкі, каардынацыі рухаў, на развіццё гульнявых навыкаў, адвольных паводзін. Праводзіцца цэлы комплекс мерапрыемстваў па адаптацыі малышоў: паступовае фарміраванне груп выхаванцаў; гнуткі графік наведвання сада; кароткачасовае знаходжанне дзіцяці ў садзе (пачынаючы з 2—3 гадзін); прысутнасць (непрацяглая) мамы разам з дзіцем у групе.
Наша група для дзяцей ва ўзросце ад 1 да 2 гадоў адпавядае патрабаванням часу. У групе прадугледжана гібкае комплекснае заніраванне прадметна-прасторавага асяроддзя. Заніраванне ўлічвае натуральную патрэбу дзяцей у актыўнай самастойнай дзейнасці. Вылучаецца прастора з пастаяннымі і мабільнымі (якія трансфармуюцца) элементамі і пераменнымі габарытамі. Асяроддзе арганізоўваецца з улікам гендарных асаблівасцей развіцця дзяўчынак і хлопчыкаў. Асаблівая ўвага ў групе ўдзелена афармленню інтэр’ера, які фарміруе станоўчы эмацыянальны настрой дзяцей. Асяроддзе ў групе другога ранняга ўзросту ў нашай установе зручнае і бяспечнае.
Для ўсебаковага развіцця дзіцяці важна цеснае ўзаемадзеянне сям’і і дзіцячага сада. Бацькам неабходны педагагічныя веды, з нараджэннем дзіцяці яны, фактычна, вымушаны асвойваць прафесію выхавальніка. З мэтай прапаганды псіхолага-педагагічных і гігіенічных ведаў сярод бацькоў дзяцей ад 1 да 2 гадоў выкарыстоўваюцца розныя формы работы: індывідуальныя і групавыя гутаркі, кансультацыі, бацькоўскія сходы, бацькоўскія канферэнцыі, семінары, медыка-педагагічныя нарады, дні адкрытых дзвярэй і інш. Медыцынскі і педагагічны персанал нашай установы знаёміць бацькоў з арганізацыяй розных рэжымных момантаў (кармленне, сон, працэдуры загартоўвання, прагулкі, гульнявая дзейнасць), фізкультурна-аздараўленчых мерапрыемстваў і г.д. Пры гэтым выкарыстоўваецца наглядная агітацыя: маляўнічыя стэнды, табліцы, фотамантажы, альбомы, папкі-перасоўкі, слайды, аматарскія кінафільмы і інш.
Практыка пацвердзіла, што эфектыўны як непасрэдны абмен вопытам бацькоў па выхаванні дзяцей ранняга ўзросту, так і абмен вопытам ва ўмовах анлайн-зносін на афіцыйным сайце ўстановы дашкольнай адукацыі. Наша мэта ў тым, каб забяспечыць прадукцыйнасць гэтых зносін, даць бацькам разнастайныя практычныя і тэарэтычныя веды, якія могуць ім спатрэбіцца.
Адзін з найважнейшых напрамкаў развіцця даступнай і якаснай дашкольнай адукацыі — укараненне новых форм арганізацыі дашкольнай адукацыі, у тым ліку на платнай аснове, што дазваляе захаваць даступнасць адукацыйных паслуг, задаволіць запатрабаванні сям’і на якасную дашкольную адукацыю. На базе нашай установы атрымалі развіццё і такія новыя формы адукацыі дзяцей ранняга ўзросту, як мацярынская школа, адаптацыйныя, прагулачныя і вячэрнія групы ва ўмовах кароткатэрміновага знаходжання выхаванцаў.
Набыты намі вопыт дазваляе адзначыць, што ў сучаснай беларускай сям’і ўзрос давер да адукацыі дзяцей ва ўмовах дзяржаўных устаноў адукацыі пачынаючы ўжо з самага ранняга дзяцінства (нярэдка яны звяртаюцца да нас па дапамогу), што павышае ўзровень канкурэнтаздольнасці на рынку адукацыйных паслуг.
Павелічэнне колькасці дзяцей ва ўзросце ад 1 да 2 гадоў, якія наведваюць установу дашкольнай адукацыі, адбываецца на фоне ўсё большага ўсведамлення важнасці ранняга ўзросту ў жыцці чалавека, таму што менавіта перыяд ранняга дзяцінства, па прызнанні многіх вучоных свету, з’яўляецца ўнікальным у развіцці чалавека, а фундамент чалавечых паводзін і псіхікі, які закладваецца ў гэты час, абумоўлівае ход далейшага развіцця.
Алеся ШЛАПІК,
загадчык ясляў-сада № 26 Ліды.
