Сістэма адукацыі з’яўляецца найважнейшай стратэгічнай галіной, а не сферай паслуг. Аб гэтым Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка заявіў на сустрэчы з педагагічным актывам краіны. У мерапрыемстве, якое прайшло ў Мінску ў адміністрацыйным комплексе на праспекце Пераможцаў, прынялі ўдзел прадстаўнікі сферы адукацыі з усіх рэгіёнаў Беларусі. Усяго каля 1 тысячы чалавек, якія працуюць ва ўстановах сярэдняй, сярэдняй спецыяльнай і прафесійна-тэхнічнай, вышэйшай адукацыі.
“Вы не проста вучыце кваліфікаваных спецыялістаў. Перш за ўсё вы выхоўваеце грамадзян нашай краіны, фарміруеце інтэлектуальную эліту грамадства”, — сказаў кіраўнік дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што, магчыма, нячаста, але такія сустрэчы прэзідэнта з педагагічным актывам праходзяць даволі рэгулярна. “Ёсць аб’ектыўная неабходнасць пагаварыць не толькі пра дасягненні і перспектывы развіцця сферы адукацыі, але і абмеркаваць пытанні на злобу дня”, — сказаў кіраўнік дзяржавы.
Ён адзначыў, што апошнім часам, асабліва ў інтэрнэце, з’явілася шмат так званых думкафарміруючых асоб. “Хто хайпуе, хто посціць у інтэрнэце. А вас я лічу сапраўды думкафарміруючымі людзьмі. Хто, калі не выкладчык ВНУ, палітолаг, дэпутат, хто, калі не вы, сёння фарміруеце думку нашага народа”, — сказаў Аляксандр Лукашэнка.
“Нам трэба ісці наперад і думаць аб развіцці нашай краіны”, — падкрэсліў беларускі лідар. У сваім выступленні ён падрабязна спыніўся на развіцці сферы адукацыі за гады незалежнасці краіны. У свой час было прынята рашэнне ўдасканальваць, а не ламаць тую сістэму адукацыі, якая была.
“Нам, маладой Беларусі, з усіх бакоў пачалі падкідваць розныя ідэі радыкальнага рэфармавання сістэмы адукацыі. Тыя, хто старэйшы, памятаюць, як было. Упэўнены: калі б пайшлі на гэта, сёння б пляліся ў ліку адстаючых, страцілі б і школу, і традыцыі, і людзей. Калі разабрацца, мы ж своечасова выявілі ўсе падводныя цячэнні, схаваныя пад маскай шчырай дапамогі. Пытанне ў адным: каму тут, у Еўропе, патрэбна існаванне патэнцыяльнага канкурэнта, самастойнага, інтэлектуальнага і развітога?” — адзначыў кіраўнік дзяржавы.
Ён нагадаў, як у свой час ва ўладзе ў краіне арудавалі “нацыянальна свядомыя”, якія нібыта змагаліся за суверэнітэт і незалежнасць, і яны перш за ўсё ўмяшаліся ў сістэму адукацыі. “І вы памятаеце, што тады адбывалася. Стаўшы прэзідэнтам, мне, ратуючы краіну, давялося займацца і сістэмай адукацыі, — расказаў Аляксандр Лукашэнка. — Тады я ўлавіў тую ніць, якую трэба было падтрымаць. Я заявіў аб тым, што нам не трэба нічога ламаць і выдумляць — нам трэба ўдасканальваць тую сістэму адукацыі, якая ў нас ёсць, была і будзе. І нам з найвялікшай працай удалося ў большай ступені вярнуцца да той сістэмы, якая была, удасканаліўшы яе, і, вядома, не адмовіцца ад новых парасткаў”.
“Мы не толькі захавалі, але і прымножылі лепшыя традыцыі нашай вышэйшай школы”, — падкрэсліў кіраўнік дзяржавы.
“На сённяшні дзень мы забяспечваем 89,5 працэнта тых, хто мае патрэбу ў інтэрнаце. А ў асобных абласцях набліжаемся да 100 працэнтаў”, — адзначыў кіраўнік дзяржавы. “У гэтым напрамку мы будзем рухацца. У будучай пяцігодцы з інтэрнатамі студэнтаў мы разбяромся. Кожны студэнт будзе мець сваё месца ў інтэрнаце”, — сказаў кіраўнік дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што гонар краіны — Студэнцкая вёска ў Мінску, якая з’яўляецца самым сучасным комплексам амаль на 10 тысяч месцаў. “Інтэрнаты ў ёй па ўмовах пражывання цяпер на ўзроўні атэля. Няхай трохзоркавага, але атэля”, — заўважыў прэзідэнт.
Кіраўнік дзяржавы асобна закрануў і пытанне заработнай платы прафесарска-выкладчыцкага складу. “Безумоўна, усе дасягненні грамадскай адукацыі — гэта і ваша заслуга. Мы памятаем гэта, цэнім і імкнёмся ўсяляк падтрымліваць вас, у тым ліку матэрыяльна. Пачата паэтапнае павышэнне зарплаты прафесарска-выкладчыцкага складу. На працягу будучай пяцігодкі мы абавязкова давядзём заработную плату ў вас да 150 працэнтаў ад сярэдняй па краіне”, — заявіў прэзідэнт.
“Наконт даступнасці нашай адукацыі зламана нямала коп’яў. Здзіўляе, што некаторыя асобы ад палітыкі, якіх у свой час дзяржава вывучыла бясплатна, выступаюць толькі за платную форму навучання. Гэта значыць, што дзеці з рабочых сем’яў, няхай нават таленавітыя і разумныя, проста не змогуць сабе дазволіць такую раскошу, як вышэйшая адукацыя, — сказаў беларускі лідар. — Шлях, які выбралі многія краіны, падзяліўшы грамадства на эліту і рабочы клас, на тых, каму даступна і недаступна прывілея вучыцца ва ўніверсітэтах, нам не падыходзіць”.
“Вы ведаеце маю пазіцыю. У нас кожны, няхай нават з самай глыбінкі, можа стаць студэнтам, калі мае веды і жаданне вучыцца. Гэтаму прынцыпу павінна адпавядаць сістэма ўступных экзаменаў. Пры адборы ў ВНУ прыёмнай камісіі неабходна бачыць чалавека, а не толькі (і не столькі, можа) вынік тэсціравання. Міністру адукацыі дадзена даручэнне прапрацаваць гэтае пытанне”, — сказаў кіраўнік дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка адзначыў: як выкладчык добра ведае, што такое размаўляць сам-насам, бачыць чалавека. “Павінен сказаць, што сістэмай тэсціравання ў лепшыя ВНУ краіны мы адсякаем працавітую здольную моладзь, бацькі якой, будзем адкрыта гаварыць, не ўваходзяць у эліту нашай краіны. Няма ў іх бацькоў-бізнесменаў, вялікіх грошай… Сама сістэма не дае магчымасці паступіць у ВНУ хлопцам і дзяўчатам, скажам, з сельскіх школ, дзе выкладанне яшчэ крыху ніжэйшае, чым у вялікіх гарадах, у Мінску. Дзе няма такога рэпетытарства, што можна дадаткова атрымаць веды”, — лічыць прэзідэнт.
“Не трэба думаць, што ўсе выкладчыкі — карупцыянеры і іншае… Усё ж такі гэта патрыёты… Дык калі гэта патрыёты, яны павінны, яны ўмеюць разгледзець у абітурыенце будучага сапраўднага грамадзяніна. За тэсціраваннем, пры ўсіх яго станоўчых якасцях, мы гэтага не бачым. Таму, узяўшы лепшае з мінулай сістэмы паступлення ў ВНУ, тэсціраванне, якое мы ўжо прайшлі (гузы набілі), узяўшы ўсё лепшае, пастаўлена задача перад Міністэрствам адукацыі да наступнай уступнай кампаніі стварыць новыя правілы паступлення ў ВНУ”, — заявіў кіраўнік дзяржавы.
Ён дадаў: вядома ж, магчымыя новаўвядзенні будуць шырока абмяркоўвацца. “Пастаўлена такая задача — у рамках работы над Кодэксам аб адукацыі правесці і гэтую работу. Яе трэба зрабіць у самы кароткі тэрмін”, — рэзюмаваў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт Беларусі падкрэсліў важнасць якаснай работы з моладдзю ў навучальных установах.
“Не будзем займацца сваімі дзецьмі мы — імі зоймуцца чужыя настаўнікі гэтага жыцця. І тады ў гісторыі незалежнай Беларусі, якую павінны прадоўжыць нашы дзеці, можам паставіць кропку”, — сказаў кіраўнік дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка канстатаваў, што, на жаль, у параўнанні з савецкім перыядам адбыўся адкат назад у рабоце з моладдзю. “Кожны ўніверсітэт, інстытут, факультэт павінен мець набор такіх механізмаў работы. І альтэрнатыва віртуальнаму жыццю павінна быць цікавай”, — упэўнены прэзідэнт.
“Вы ведаеце, што адбываецца з моладдзю, якая застаецца сам-насам з інфармацыйнай прасторай. Я адкрыта кажу: там ёю ўжо займаюцца іншыя выхавальнікі, замежныя ідэолагі, а часам і злачынцы. І тое, што сёння адбываецца з некаторымі нашымі дзецьмі, гэта пытанне не толькі да бацькоў, але і да ўсіх нас, усёй сістэмы нашай адукацыі”, — падкрэсліў беларускі лідар.
Ён таксама адзначыў важнасць вучыць студэнтаў думаць, рабіць самастойныя вывады, выходзіць за рамкі праграмы, займацца самаадукацыяй. “Але не страчваючы сувязі з дзяржаўнай ідэалогіяй. І не трэба баяцца гэтага слова. Пакажыце мне хоць адну моцную і самадастатковую краіну ў свеце, якая не надае гэтай тэме вялікага значэння”, — заўважыў прэзідэнт.
У Беларусі прадоўжаць рэалізацыю ў ВНУ мадэлі “Універсітэт 3.0”, адзначыў кіраўнік дзяржавы.
“Мы рэалізуем мадэль “Універсітэт 3.0”. Яна ўяўляе сабой сімбіёз адукацыі, навукі і прадпрымальніцтва, паспяхова развіваецца на базе васьмі ВНУ. І абавязкова прадоўжым укараняць гэтую мадэль далей”, — заявіў кіраўнік дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка адзначыў той факт, што на гэты час у ВНУ праводзяцца фундаментальныя і прыкладныя даследаванні, а гэта сведчыць аб дастойным узроўні айчыннай вышэйшай адукацыі і падрыхтоўкі навуковых кадраў вышэйшай кваліфікацыі.
Па паказчыках у сферы адукацыі, згодна са справаздачай ПРААН, Беларусь уваходзіць у трыццатку найбольш развітых краін свету. “Сярэдняя еўрапейская, па сусветных мерках зусім невялікая дзяржава, мы павялічылі экспарт адукацыйных паслуг, вучым на 20 тысяч больш замежных грамадзян, чым у першыя гады нашай незалежнасці. І тое, што да нас паехалі вучыцца іншаземцы, сведчыць шмат аб чым. Гэта канкрэтны і важкі аргумент на карысць якаснай адукацыі”, — падкрэсліў беларускі лідар.
У краіне развіваецца практыка-арыентаваная падрыхтоўка спецыялістаў з вышэйшай адукацыяй, у ВНУ лабараторыі і адукацыйныя цэнтры працуюць сумесна з вядучымі сусветнымі кампаніямі.
“Нашы паказчыкі размеркавання і працаўладкавання выпускнікоў знаходзяцца на ўзроўні амаль 100 працэнтаў. А ў канцы 1990-х — пачатку 2000-х праблема накіравання на работу існавала”, — заўважыў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт краіны заклікаў падумаць над тым, якой павінна быць адукацыя будучыні.
Паводле слоў кіраўніка дзяржавы, у краіне ў развіцці адукацыі шмат дабіліся, і ўсё гэта стала магчымым дзякуючы таму, што паступова і ўдумліва ўдасканальвалася сістэма адукацыі. “Для нас было важна не звесці адукацыю да сферы паслуг, не нацэліць толькі на атрыманне прыбытку. Я лічу адным з нашых значных дасягненняў тое, што мы захавалі магчымасць для ўсіх абітурыентаў атрымліваць вышэйшую адукацыю па конкурсе бясплатна”, — сказаў прэзідэнт.
Ён заявіў, што тым не менш ёсць да чаго імкнуцца. “Сёння нам трэба знайсці адказ на пытанне, якой мы бачым адукацыю будучыні. Аб гэтым многія гавораць, прапануюць новыя мадэлі. Часта ўсё зводзяць банальна да інфармацыйных тэхналогій. Я прыхільнік простай ідэі: не зможа ні цяпер, ні ў найбліжэйшай будучыні ніводны айцішнік, нават самы перадавы, накарміць, абуць і адзець людзей, — сказаў Аляксандр Лукашэнка. — Так, сучасныя тэхналогіі могуць вывесці на новы ўзровень развіцця і сельскую гаспадарку, і вытворчасць у прамысловасці. Таму я заўсёды гавару, што навучанне ІТ-спецыяльнасцям само па сабе прагрэсіўнае, але яно павінна быць на стыку рэальных галін. Нам патрэбны шыракапрофільныя спецыялісты, дзе ІТ — гэта натуральная кампетэнцыя”.
Прэзідэнт адзначыў, што стык ІТ-адукацыі і іншай — біялагічнай, хімічнай, эканамічнай і нават юрыдычнай — дасць сучаснага чалавека. “Але трэба падумаць над іншымі галіновымі модулямі, паглядзець на будучыню. Дапусцім, хімія плюс фізіка, біялогія плюс механіка або фізіка. Абмяркуйце, што яшчэ трэба, і прапануйце”, — сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што моладзь таксама хоча выбіраць асобныя модулі і элементы вучэбных праграм. “Трэба задаволіць іх запыт. Трэба пачуць іх і развівацца разам з жыццём, абапірацца на яго патрэбнасці”, — дадаў ён.
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што цяпер, у перыяд пандэміі, шмат мітусні ўзнікла вакол тэмы дыстанцыйнай адукацыі. “Для нас відавочным стала адставанне тых устаноў, дзе выкарыстанне гэтай формы навучання мела фармальны характар. Адны рабілі выгляд, што вучаць, а другія — што вучацца. Думаю, усе зрабілі высновы аб сваёй гатоўнасці або негатоўнасці ісці ў нагу з часам”,— заявіў кіраўнік дзяржавы.
Прэзідэнт лічыць, што дыстанцыйная адукацыя павінна стаць адным з дапаможных элементаў. Але педагог, настаўнік, выкладчык, жывыя зносіны з імі былі і застануцца галоўнымі.
“Дыстанцыйнае навучанне не заменіць жывую лекцыю або зносіны ў студэнцкай групе, заняткі, на якіх адбываецца абмен не толькі ведамі, але і энергіяй, дзе моладзь асвойвае найважнейшыя ў жыцці навыкі: камунікабельнасць, здольнасць да публічных выступленняў, аргументаванага выкладання свайго пункту гледжання”, — сказаў прэзідэнт.
“І няхай тыя, якія мараць усю сістэму школьнай і вышэйшай адукацыі перавесці ў электронны фармат, растлумачаць, як можна дыстанцыйна навучыць будучага хірурга, асабліва на пачатковай стадыі, праводзіць аперацыі”, — адзначыў ён.
Міністр адукацыі Ігар Карпенка сёння на сустрэчы Прэзідэнта Беларусі з педагагічным актывам краіны расказаў пра адукацыйную парадыгму і ролю педагога, якая мяняецца, перадае карэспандэнт БелТА.
“У сучасным свеце адукацыя становіцца асноўнай умовай устойлівага развіцця дзяржавы, гарантам сацыяльнай стабільнасці, крыніцай росту інтэлектуальнага, культурнага і духоўна-маральнага патэнцыялу грамадства. Дзякуючы павышанай увазе да сістэмы адукацыі кіраўніцтва краіны, прыняты меры, накіраваныя на павышэнне якасці і даступнасці адукацыі. Кожнаму жыхару дадзена магчымасць атрымліваць адукацыю самага высокага ўзроўню, прычым у большасці выпадкаў бясплатна”, — сказаў міністр.
Па яго словах, істотна мяняецца ў лепшы бок змест адукацыі, яе матэрыяльна-тэхнічнае забеспячэнне, у вучэбны працэс укараняюцца сучасныя адукацыйныя тэхналогіі.
Развіваюцца і дыстанцыйныя формы навучання. “Але ўсё ж яны не заменяць традыцыйныя заняткі ў ВНУ ці ўрокі ў школе. Камп’ютар не ўмее выхоўваць. Самае каштоўнае ў адукацыі — гэта жывыя зносіны. Менавіта яны спрыяюць станаўленню асобы, падрыхтоўцы яе да самастойнага жыцця”, — сказаў Ігар Карпенка.
Працягваецца работа па ўмацаванні канкурэнтаздольнасці нацыянальнай сістэмы адукацыі ў сусветнай адукацыйнай прасторы. “У сувязі з гэтым актыўна ўдасканальваецца нарматыўна-прававая база сістэмы адукацыі. На завяршальнай стадыі знаходзіцца праект стратэгіі дзяржаўнай маладзёжнай палітыкі, сфарміраваны пакет дакументаў для пашырэння сеткавай формы навучання, ідзе распрацоўка прафесійных і адукацыйных стандартаў новага пакалення”, — заявіў міністр.
У сучасных умовах істотна мяняецца і адукацыйная парадыгма, роля самога педагога. “Калі раней ён быў адной з асноўных крыніц ведаў, то зараз сур’ёзным канкурэнтам яму з’яўляецца інтэрнэт. Педагог, які працуе з дзецьмі, падлеткамі, моладдзю, павінен быць спецыяльна падрыхтаваны, добра ведаць каналы атрымання і апрацоўкі інфармацыі, асаблівасці яе ўспрымання моладдзю”, — адзначыў міністр.
З іншага боку, працягнуў Ігар Карпенка, часам назіраецца ўкараненне ліберальна-рыначных адносін у адукацыю, аднясенне яе выключна да сферы паслуг. “З такім падыходам нельга пагадзіцца, таму што сістэма адукацыі — гэта не бізнес-асяроддзе ў яго разуменні рыначнікамі, а інстытут сацыялізацыі моладзі, які забяспечвае не толькі навучанне, але і выхаванне асобы, фарміруе яе светапогляд і шырокую эрудыцыю”, — падкрэсліў Ігар Карпенка.
У сувязі з гэтым на ўсіх узроўнях адукацыі ўдзяляецца значная ўвага павышэнню выхаваўчага патэнцыялу вучэбных прадметаў і дысцыплін, у першую чаргу сацыяльна-гуманітарнага цыкла.
“Таксама важна забяспечыць адзінства і ўзгодненасць дзеянняў сям’і і ўстаноў адукацыі. Непрымальная пазіцыя бацькоў, якія самаўхіляюцца ад выхавання сваіх дзяцей, перакладаючы ўсё на плечы педагогаў”, — лічыць міністр.