Працаваць у дзіцячым калектыве і не ўносіць новых цікавых ідэй — гэта не пра наш дзіцячы сад.
Наш калектыў арыентуецца на лепшыя навінкі ў педагогіцы, стараецца ісці ў нагу з сучаснасцю і рабіць усё магчымае, каб выхаванцы ішлі ў дзіцячы садок з радасцю.
Ранняя прафесійная арыентацыя цікавіць даўно. Яна ўключае ў сябе сістэму мер, накіраваных на выяўленне асобасных здольнасцей і інтарэсаў дзіцяці, а таксама на дапамогу дашкольнікам у засваенні ведаў пра прафесіі як аснову будучыні, свабоднага выбару прафесійнага шляху. Дашкольны ўзрост найбольш спрыяльны для фарміравання цікавасці, а дзіцячы садок — першы важны крок у падрыхтоўцы будучых прафесіяналаў, таму мы распрацавалі пазнавальна-даследчы адукацыйны праект “Маленькія аграномы”.
Такі праект — першы ў нашым раёне. Я засяродзіла ўвагу менавіта на сельскагаспадарчай прафесіі, таму што нашы выхаванцы жывуць у пасёлку, ім знаёма праца на зямлі, практычна ў кожнай сям’і ёсць свой агарод і цяпліца.
Мэта праекта — азнаямленне дзяцей сярэдняга і старэйшага дашкольнага ўзросту з прафесіяй агранома з дапамогай пазнавальнай практычнай і працоўнай дзейнасці ў цяпліцы; развіццё цікавасці да агародных культур і іх патрэб у працэсе вырошчвання. Для ажыццяўлення праекта наша ўстанова дашкольнай адукацыі набыла сваю цяпліцу. Цяпліца на тэрыторыі дзіцячага сада — гэта жывая лабараторыя, крыніца пазнання прыроды. У нас з’явілася цудоўная магчымасць з нуля пачаць пазнавальна-даследчую работу.
Сярод асноўных задач праекта — замацаваць веды дзяцей пра сельскагаспадарчыя прафесіі, удакладніць і пашырыць веды пра прафесію агранома; азнаёміць з асаблівасцямі вырошчвання агародніны ў цяпліцы і доглядам яе; развіваць навыкі сумеснай працы і зносін у працэсе рэалізацыі праекта; развіваць пазнавальную цікавасць дзяцей да расліннага свету; выхоўваць беражлівыя адносіны да прыроды. А таксама актывізаваць бацькоў у рабоце над праектам.
Старт праекту быў дадзены ў сакавіку бягучага года. Для работы над ім былі прыцягнуты дзеці сярэдняй групы “Непаседы”, з якімі працую. Па плане рэалізацыя праекта павінна завяршыцца ў гэтым месяцы, але няма сумнення, што ён будзе паўтарацца з году ў год, з улікам работы будуць уносіцца дапрацоўкі, новыя ідэі.
Свой ураджай
Праект складаецца з трох этапаў: падрыхтоўчы (назапашванне ведаў), асноўны (сумесная работа з дзецьмі, бацькамі) і завяршальны (выніковы). На першым этапе былі акрэслены мэты і задачы, распрацаваны план, падбіралася патрэбная літаратура, наглядны матэрыял, відэафільмы па тэме, распрацоўваліся сцэнарыі гутарак і кансультацый для работы з бацькамі, тэматычныя гульні для выхаванцаў. Быў аформлены “Агарод на акне” (пасаджана расада). А самае галоўнае — была ўстаноўлена цяпліца, загатаваны грунт і аформлены градкі.
Другі этап — асноўны. Зразумела, што, для таго каб уключыць у справу дарослых, патрэбна было правільна праінфармаваць бацькоў аб важнасці праекта і зацікавіць іх сумеснай працай з дзецьмі. На гэтым этапе былі праведзены гутаркі і кансультацыі для дарослых, сярод якіх — “Роля бацькоў у працоўным навучанні дзяцей дашкольнага ўзросту”, “Якая праца даступная дзецям”, “Агарод на падаконніку ў дамашніх умовах” і іншыя. Трэба сказаць, што многія бацькі з разуменнем аднесліся да прапановы і актыўна сталі ўдзельнічаць у праекце.
З дзецьмі на асноўным этапе праводзіліся і праводзяцца дастаткова рознабаковыя віды дзейнасці: гутаркі “Камора здароўя”, “Хто такія аграномы?”, “Праца людзей у агародзе і садзе”, “Для чаго расліне патрэбна насенне?”, “Глеба і яе роля ў жыцці раслін”, “Карысныя і шкодныя жыхары агарода”, “Пустазелле ў агародзе” і шмат іншых.
Таксама мы вывучалі ілюстрацыі па тэме “Агародніна”, энцыклапедыі аб культурных раслінах, чытанне мастацкай літаратуры, прыказак, прымавак пра агародніну. Шмат увагі ўдзяляецца дыдактычным гульням, напрыклад, “Што дзе расце?”, “Вяршкі і карэньчыкі”, “Які інструмент патрэбны?”, “Памочнікі агранома і фермера”, “Шкодна — карысна”, “Адгадай навобмацак”, “Адгадай па апісанні”… Дзеці вельмі любяць разгадваць загадкі пра агародніну, а затым маляваць адгадкі, ляпіць з пластыліну прадукты для салата, рабіць калектыўныя аплікацыі “Мой агарод”, “Зайчыкава ежа”. Вельмі спадабалася ім ствараць калектыўную лепку з салёнага цеста “Вітамінны кошык”. Разам з дашкалятамі мы праглядзелі шмат відэафільмаў аб працы ў цяпліцы, аб рабоце агранома, фермера.
Адзін з з самых цікавых відаў дзейнасці — сюжэтна-ролевыя гульні. Дзеці актыўна гуляюць у гульні “Магазін “Агародніна”, “Збіраем ураджай”, “Лялька Каця на агародзе”, “Рыхтуем карысны абед”, “Аграномы” і іншыя. Таксама на гэтым этапе ажыццяўляюцца экскурсіі-назіранні на агароды, гутаркі з людзьмі, якія працуюць на агародах, у цяпліцах.
Канечне ж, не абышлося і без эксперыментаў! Мы разам разглядалі насенне розных раслін праз павелічальнае шкло, выяўлялі спрыяльныя ўмовы для прарастання насення, праводзілі эксперыментаванне “Барацьба са шкоднікамі без хіміі”.
Ну і вядома, самае цікавае ў праекце — гэта практычная дзейнасць. Наша сумесная праца прыносіць радасць і карысць усім удзельнікам праекта. Разам з намі, выхавальнікамі, дзеці з задавальненнем пасадзілі расліны на градках і даглядалі іх. У нашай цяпліцы добра растуць агуркі, памідоры, перац, капуста. Пасадзілі нават кавун!
Пачынаючыя агароднікі — вялікія дасягненні
Дзеці добра разумеюць, што пасадзіць расліну з насення, дачакацца, калі яна пусціць першыя лісточкі, — гэта толькі пачатак. Каб сабраць ураджай, патрэбна шмат часу. Мы паліваем расліны, праполваем грады, рыхлім зямлю, праводзім падкормку, вучымся падвязваць і пасынкаваць, ахоўваць расліны ад шкоднікаў. Выхаванцы вельмі радуюцца, калі бачаць, што іх зялёныя сябры растуць проста на вачах! А дарослыя шчыра радуюцца, што іх дзеці заняты карыснай справай і прывучаюцца любіць прыроду.
Трэба сказаць, што такая работа дапамагае сістэматызацыі ведаў пра агародніну, спосабы яе вырошчвання, фарміруе ўяўленне дзяцей пра расліны, іх будову, спосабы размнажэння, характэрныя асаблівасці, уменне класіфікаваць расліны па месцы іх росту, развівае ўвагу і знаходлівасць, паглыбляе веды пра карысць агародніны і садавіны для здароўя чалавека, актывізуе слоўнікавы запас дзяцей.
Работа над праектам ажыццяўляецца дзень пры дні. Наша цяпліца чакае сваіх гаспадароў і радуе цудоўным вынікам. Мы ўжо сабралі першы ўраджай, прадэгуставалі яго. Смачна! Другі этап паказаў, што праект цікавы і карысны, таму, без сумнення, будзем працягваць працаваць над ім.
А на завяршальным, выніковым трэцім этапе правядзём аналіз нашай дзейнасці і абагульнім атрыманыя вынікі сумеснай працы. Па плане праекта ў верасні мы аформілі сумесны творчы плакат бацькоў і дзяцей “У аграномы я пайду — хай мяне навучаць!”, зроблена фотавыстава “Маленькія аграномы з вітамінамі са сваёй цяплічкі”. Восенню плануем прэзентацыю атрыманых вынікаў праекта на сайце ўстановы, у сацыяльных сетках, на бацькоўскім сходзе, у СМІ, а таксама раскажам пра праект і яго вынікі на метадычных мерапрыемствах раёна.
Ужо сёння магу з упэўненасцю сказаць, што праект удаўся! Першыя атрыманыя вынікі гавораць самі за сябе: найперш радуе тое, што мы актывізавалі бацькоў, і дзеці з задавальненнем працуюць разам з татамі і мамамі, не лянуюцца даглядаць расліны. Дашкаляты зразумелі ўвесь працэс вырошчвання агародніны — ад зернейка да плода, і, вядома, зацікавіліся прафесіяй агранома.
Спыняцца на дасягнутым не збіраемся. У кастрычніку, калі ўвесь ураджай будзе сабраны, падрыхтуем цяпліцу да зімовага перыяду і намецім планы на будучыню. Ужо сёння вырашылі, што ў цяпліцы ў наступным навучальным годзе пасадзім расаду кветак, дададзім новую культурную расліну, магчыма, баклажан, будзем працаваць над тым, каб удзяліць больш увагі эксперыментальнай дзейнасці ў цяпліцы.
Пазнавальна-даследчы праект “Маленькія аграномы” — цікавы і пазнавальны від работы з дашкольнікамі, які, несумненна, дае карысць дзецям. Праект заснаваны на даследчым метадзе навучання. А галоўная асаблівасць даследчага метаду — актывізацыя адукацыйнай дзейнасці дзяцей, наданне ёй творчага характару і перадачы такім чынам ініцыятывы дзіцяці ў арганізацыі яго пазнавальнай дзейнасці. Гэты праект дапамагае прывесці дзяцей да разумення важнасці любой працы, узаемаадносін і ўзаемадапамогі паміж людзьмі розных прафесій праз уласную даследчую дзейнасць. Спадзяюся, што ў хуткім часе ў нас будзе многа кваліфікаваных спецыялістаў па аграноміі, якія зробяць цікавыя эксперыменты і адкрыцці ў галіне сельскай гаспадаркі.
Ірына МІХНЕВІЧ,
выхавальнік дашкольнай адукацыі дзіцячага сада п.Акцябрскі Смалявіцкага раёна
