Змяненні і дапаўненні, якія плануецца ўнесці ў новую рэдакцыю Кодэкса аб адукацыі ў частцы прафесійна-тэхнічнай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі прадстаўляе кансультант упраўлення прафесійнай адукацыі Міністэрства адукацыі Таццяна Рыгораўна Арцем’ева.
Пачынаючы з 2006 года ў сістэме прафесійна-тэхнічнай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі актыўна ідзе працэс аптымізацыі сеткі навучальных устаноў. Ён знайшоў адлюстраванне і ў праекце кодэкса. Згодна з новымі нормамі, будзе скарочаны пералік відаў устаноў прафесійнай адукацыі, і на кожным яе ўзроўні застанецца толькі адзін від навучальнай установы. Так, на ўзроўні прафесійна-тэхнічнай адукацыі будзе функцыянаваць толькі від установы — прафесійны ліцэй. Ён будзе рэалізоўваць адукацыйныя праграмы прафесійна-тэхнічнай адукацыі, якія забяспечваюць атрыманне прафесіі рабочага і атрыманне, альбо без атрымання агульнай сярэдняй адукацыі. На ўзроўні сярэдняй спецыяльнай адукацыі будзе дзейнічаць таксама адзін від навучальнай установы — каледж, які будзе рэалізоўваць усе вышэйназваныя праграмы прафесійнага ліцэя і адукацыйныя праграмы сярэдняй спецыяльнай адукацыі, у тым ліку і інтэграваныя.
Акрамя таго, плануецца аптымізаваць тэрміны атрымання прафесійна-тэхнічнай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі, што прывядзе да скарачэння тэрміну навучання на ўзроўні ПТА на аснове агульнай сярэдняй адукацыі і на аснове спецыяльнай адукацыі на паўгода. Калі сёння гэты тэрмін складае ад аднаго да двух гадоў, то згодна з новымі нормамі кодэкса, гэты тэрмін складзе ад паўгода да аднаго года. Таксама на паўгода будзе зменшаны тэрмін навучання на ўзроўні сярэдняй спецыяльнай адукацыі. Калі цяпер ніжняя мяжа ў тэрміне навучання на базе 9 класаў складае 3 гады, то па новых нормах, якія плануецца прыняць, тэрмін навучання будзе складаць 2 гады і 6 месяцаў. На аснове агульнай сярэдняй адукацыі новы тэрмін складзе ад 2 да 3 гадоў (існуючая норма — ад 2,5 да 4 гадоў). На аснове ПТА тэрмін атрымання сярэдняй спецыяльнай адукацыі застанецца без змяненняў. Такі падыход па аптымізацыі тэрмінаў навучання дазволіць у значнай меры сэканоміць бюджэтныя сродкі.
Яшчэ адным новаўвядзеннем, якое плануецца ўнесці ў новую рэдакцыю кодэкса, стане прадастаўленне магчымасці атрымання адукацыі ў дыстанцыйнай форме і рэалізацыі праграм сеткавага навучання. Дыстанцыйная форма навучання сёння вельмі запатрабавана як на міжнародным узроўні, так і ў нашай краіне. Дзякуючы сучасным тэхналогіям, дыстанцыйная форма навучання выйшла на такі ўзровень, што прыраўноўваць яе толькі да завочнай формы навучання ўжо нельга. У сувязі з гэтым мэтазгодна было ўнесці ў новую рэдакцыю кодэкса тыя нормы, якія прадугледжваюць яе развіццё як самастойнай формы.
Акрамя таго, у мэтах забеспячэння даступнасці прафесійна-тэхнічнай адукацыі прадугледжана адмена дзеючай цяпер нормы па наяўнасці ўступнага іспыту па асобных спецыяльнасцях такіх профіляў адукацыі, як мастацтва і дызайн, архітэктура і будаўніцтва. Пры існуючай дэмаграфічнай сітуацыі мэтазгодна прадаставіць большы даступ нашых грамадзян для паступлення ва ўстановы прафесійна-тэхнічнай адукацыі, што і прапаноўваюць новыя нормы кодэкса.
Таксама ў новай рэдакцыі кодэкса на ўзроўнях прафесійна-тэхнічнай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі будуць уведзены такія паняцці, як прамежкавая і бягучая атэстацыя, якія будуць уніфікаваны для ўсіх узроўняў прафесійнай адукацыі, што дазволіць праводзіць атэстацыю навучэнцаў больш якасна і дасканала.
Хацелася б адзначыць яшчэ адзін важны момант праекта кодэкса. У мэтах сацыяльнай абароны выпускнікоў з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця, выпускнікоў, якія з’яўляюцца дзецьмі-сіротамі, дзецьмі, якія засталіся без апекі бацькоў, што атрымалі прафесійна-тэхнічную і сярэднюю спецыяльную адукацыю, устанаўліваецца браніраванне рабочых месцаў для іх працаўладкавання, калі месца працы не можа быць прадастаўлена ў адпаведнасці з атрыманай спецыяльнасцю і прысвоенай кваліфікацыяй шляхам размеркавання ў сувязі з яго адсутнасцю. Пры гэтым прадугледжваецца ўнясенне адпаведных норм і ў заканадаўства аб занятасці насельніцтва. Важна адзначыць, што выпускнікі, якія будуць працаўладкоўвацца за кошт броні, не згубяць статус маладога спецыяліста, маладога рабочага. Увядзенне такой нормы дазволіць у большай меры сацыяльна абараніць выпускнікоў устаноў прафесійнай адукацыі, якія не могуць на роўных умовах канкурыраваць на рынку працы.
Запісала Ала КЛЮЙКО.
Фота Алега ІГНАТОВІЧА.
