На мінулым тыдні ў Нацыянальным гістарычным музеі Рэспублікі Беларусь у межах мерапрыемстваў па святкаванні 95-годдзя з дня выхаду ў свет першага нумара навукова-педагагічнага часопіса “Народная асвета” прайшоў круглы стол. У мерапрыемстве ўзяў удзел намеснік міністра адукацыі Аляксандр Кадлубай.
“Народная асвета” — выданне з багатай гісторыяй і традыцыямі. Часопіс заўсёды ў трэндзе новых педагагічных тэндэнцый, аператыўна адгукаецца на патрэбы педагогаў, таму для многіх з іх стаў настольнай кнігай”, — адзначыў у сваім вітальным слове намеснік міністра.
Месца і роля часопіса “Народная асвета” ў адукацыйнай прасторы Рэспублікі Беларусь даўно вызначана. Гэта рэсурс сістэмы дадатковай адукацыі дарослых і дзейнасці метадычных службаў сістэмы адукацыі, эфектыўны сродак для самаадукацыі. Разам з тым удзельнікі круглага стала сабраліся, каб абмеркаваць перспектывы развіцця выдання ў інфармацыйна-метадычным полі сістэмы адукацыі нашай краіны, інавацыйныя напрамкі дзейнасці рэдакцыйнага калектыву. Паралельна ўзнімалася пытанне ўдасканалення зместу прафесійных педагагічных выданняў для больш шырокага выкарыстання іх патэнцыялу ў практычнай дзейнасці.
Калі звярнуцца да гісторыі, каб правесці паралелі з сучаснасцю, то становіцца відавочным: галоўныя мэты стварэння першага ў краіне навукова-педагагічнага выдання — “дапамагчы настаўніцтву працоўнай школы, кіраўнікам дзеючых устаноў, дзеячам пазашкольнай адукацыі і работнікам ВНУ Беларусі ў іх асветніцкай працы праз указанне метадаў асветы і ўзаемнае інфармаванне аб дасягненнях у галіне асветніцкай практыкі…” — застаюцца актуальнымі і сёння. З самага пачатку свайго існавання і да цяперашняга часу “Народная асвета” з’яўляецца адкрытай пляцоўкай для абмену ідэямі паміж вучонымі і практыкамі, для абагульнення і распаўсюджання эфектыўнага педагагічнага вопыту, павышэння прафесійнай кампетэнтнасці педагагічных кадраў.
“Зразумела, час уносіць свае карэктывы ў прафесійнае жыццё, і каб адпавядаць патрабаванням, сёння сваёй стратэгічнай задачай калектыў часопіса бачыць усталяванне партнёрскіх адносін са сваім чытачом і аўтарам, прадастаўленне магчымасці ўступіць у жывую змястоўную камунікацыю. Гэтая камунікацыя дазваляе абодвум бакам трымаць руку на пульсе якасных змен, якія адбываюцца ў адукацыйнай прасторы Беларусі і свету, спрыяе станаўленню інавацыйнага педагагічнага мыслення. Вядома, што працэс “вырошчвання” аўтара няпросты, складаны, і мы бачым неабходнасць дапамагчы нашым педагогам у падрыхтоўцы і распаўсюджванні эфектыўнага педагагічнага вопыту.
На працягу апошніх трох гадоў рэдактарамі часопіса было праведзена больш за 80 майстар-класаў “Інфармацыйная культура педагога: падрыхтоўка матэрыялаў да публікацыі ў навукова-метадычным часопісе”, на якіх працавалі каля трох з паловай тысяч настаўнікаў, выкладчыкаў і метадыстаў. Арыенцірам развіцця часопіса ў апошнія гады стаў курс на стварэнне новай медыяформы падачы матэрыялаў. “Народная асвета” стала першапраходцам у выкарыстанні праектнай методыкі. Праекты “Педагагічная асамблея” (112 выпускаў), “Энцыклапедыя “Школы Беларусі” (155 выпускаў), “Бацькоўскі сход” (114 выпускаў) вельмі запатрабаваныя, бо аб’ядноўваюць навукоўцаў і педагогаў-практыкаў у адлюстраванні актуальных напрамкаў развіцця навукі і адукацыі.
Нельга не засяродзіць увагу на новым праекце “Ад лакальных праектаў — да масавай практыкі”, які “Народная асвета” рэалізуе разам з Акадэміяй паслядыпломнай адукацыі. Пляцоўка гэтага праекта змяшчае тэарэтычныя, метадалагічныя і метадычныя асновы распрацоўкі і рэалізацыі інавацыйных праектаў, перадавы педагагічны вопыт настаўнікаў Рэспублікі Беларусь, інавацыйныя адукацыйныя тэхналогіі, апрабаваныя ў школах нашай краіны. Гэты праект толькі набывае моц, і мы спадзяёмся, што ўсе ўдзельнікі інавацый уключацца ў прафесійную размову і папоўняць метадычную прастору часопіса новымі прагрэсіўнымі ідэямі”, — адзначыла галоўны рэдактар “Народнай асветы” Святлана Мазурына.
Час не стаіць на месцы, таму рэдакцыйны калектыў удасканальвае часопіс па форме і змесце, ператвараючы яго ў школу дыстанцыйнага навучання для настаўніка, метадыста, адміністратара. Традыцыйнае навукова-педагагічнае выданне становіцца інтэрактыўным падручнікам для сучаснага педагога. На старонках выдання разгорнуты праекты сацыяльнага партнёрства, кааперацыі і супрацоўніцтва з аўтарытэтнымі дзяржаўнымі і грамадскімі ўстановамі і арганізацыямі (БДУ, АПА, РІВШ, БДУКіМ, БарДУ, РІПА, упраўленні па адукацыі аблвыканкамаў, інстытуты развіцця адукацыі і інш.).
У часопісе ажыццявілі пераход ад традыцыйных форм падачы матэрыялу да інтэрактыўнага характару публікацый праз каментарыі, педагагічныя эсэ, рэфлексіўна-эўрыстычныя пытанні, заданні для самакантролю. На працягу апошніх двух гадоў адкрыты 6 новых рубрык па актуальных пытаннях функцыянавання сістэмы адукацыі — “Сацыяльна-эканамічны форум”, “Інавацыйная пляцоўка”, “Ідэалагічны вектар”, “Бацькоўскі сход”, “Інклюзіўная школа”, “Бізнес-інкубатар”.
На сайце часопіса таксама адкрыты дадатковыя рубрыкі і раздзелы, дзе размяшчаюцца нефарматныя матэрыялы (сцэнарыі, марафоны, урокі, пазакласныя мерапрыемствы, слайд-прэзентацыі). Упершыню ў практыцы дзейнасці айчынных СМІ ў часопісе практыкуецца складанне тэматычных падборак з архіва выдання па заяўках чытачоў (на электронных носьбітах).
Пачынаючы з 2004 года часопіс штогод праводзіць фестываль школьнай прэсы “Пунсовыя ветразі”, а ў яго рамках конкурс на лепшае школьнае друкаванае выданне “Проба пяра” ў намінацыях “Лепшая школьная газета” “Лепшы школьны часопіс”, “Лепшае выданне ўстановы дадатковай адукацыі”. Удзельнікамі фестывалю за гэтыя гады сталі прадстаўнікі больш як 350 школьных рэдакцый з агульнай колькасцю навучэнцаў больш за 1500 чалавек, якія атрымалі не толькі ўзнагароды, але і інфармацыйна-метадычную падтрымку ў арганізацыі школьных СМІ.
Аб’яднанне намаганняў “Настаўніцкай газеты” і “Народнай асветы” (мы разам з 2010 года) дазволіла выйсці выданням на новы віток развіцця: створана інтэрактыўная інфармацыйная платформа, якая аператыўна і якасна інфармуе педагагічную грамадскасць аб важнейшых навінах і падзеях у сістэме адукацыі Беларусі, дапамагае настаўнікам у павышэнні іх метадычнага майстэрства. “Дзякуючы такому падыходу, педагог атрымлівае мноства арыенціраў для прафесійнага ўдасканалення і павышэння канкурэнтаздольнасці. Менавіта ў кантэксце новых прафесійных зносін, імкнення распрацоўкі эфектыўнага інструментарыю для пашырэння прафесійнай кампетэнтнасці беларускага настаўніка і развіваюцца сёння нашы рэдакцыі”, — адзначыў дырэктар рэдакцыйна-выдавецкай установы “Выдавецкі дом “Педагагічная прэса” галоўны рэдактар “Настаўніцкай газеты” Вадзім Кнышаў.
Актуалізаваць змест часопіса дапамаглі прэс-туры, якія “Настаўніцкая газета” рэгулярна ладзіць апошнія гады. Падчас такіх выездаў супрацоўнікі выданняў і педагогі пачынаюць лепш адно аднаго разумець. Як адзначылі прадстаўнікі Рэчыцкага раённага ліцэя, такія сустрэчы даюць магчымасць зразумець, што рэдакцыі імкнуцца стаць бліжэй да кожнага педагога.
“Часопіс “Народная асвета” — вельмі эфектыўны, шматфункцыянальны і цікавы. У нашым ліцэі ён самы чытальны. А каб ён стаў больш мабільным, можна праводзіць анлайн-канферэнцыі ці сустрэчы. Цяпер гэта магчыма”, — заўважыла дырэктар Рэчыцкага раённага ліцэя Ірына Пяткун.
“Вывучаючы вопыт работы педагагічных калектываў у рубрыцы “Энцыклапедыя “Школы Беларусі”, заўсёды параўноўваеш са сваёй установай адукацыі і імкнешся пераняць вопыт, зрабіць лепш, па-свойму разгледзець асобныя пытанні, як кіраўніцкай дзейнасці, так і ў практыцы педагогаў, выхавальнікаў, бацькоў”, — адзначыла дырэктар сярэдняй школы № 1 Лепеля Аксана Харлёнак.
“Змест часопіса можа стаць трывалай асновай для стварэння сістэмы метадычнай работы на ўсіх узроўнях: узроўні самаадукацыі педагога, работы творчых і праблемных груп, работы школьных вучэбна-метадычных аб’яднанняў, сістэмы метадычнай работы ў цэлым. Шматаспектнае даследаванне праблемы ў тэматычных рубрыках “Мадэльны ўрок”, “Педагагічная асамблея” і метадычныя распрацоўкі педагогаў з розных рэгіёнаў краіны, якія дэманструюць прымяненне тэорыі на практыцы, дапамагаюць нават пачынаючаму педагогу зразумець тэарэтычныя, метадычныя і псіхолага-педагагічныя асновы праблемы і пазнаёміцца з варыятыўнасцю выкарыстання тэорыі ў практыцы работы.
Структура і рубрыкі часопіса дазваляюць пачынаючаму намесніку дырэктара па вучэбна-метадычнай рабоце арганізаваць вывучэнне педагагічных тэхналогій, а дасведчаны адміністратар можа абагульніць і сістэматызаваць свой вопыт у артыкуле для рубрыкі “Адміністрацыйны партфель”, — падключылася дырэктар полацкай гімназіі № 1 імя Францыска Скарыны Святлана Валюшкіна.
“Супрацоўнікі часопіса збіраюць інфармацыю аб новым вопыце, настаўнікі-практыкі прадстаўляюць багаты практычны матэрыял пра гэты вопыт, навукоўцы-педагогі тэарэтычна асэнсоўваюць, аналізуюць вопыт, фармулююць выразныя высновы і рэкамендацыі. У выніку “Народная асвета” аб’яднала намаганні тэарэтыкаў і практыкаў у стварэнні і распаўсюджванні прагрэсіўнага педагагічнага вопыту”, — адзначыла дацэнт кафедры педагогікі БДПУ імя Максіма Танка кандыдат педагагічных навук Лідзія Казінец.
“Сёння важна фарміраваць крэатыўнага, успрымальнага да інавацый настаўніка, педагога, які здольны выяўляць, раскрываць патэнцыял кожнага вучня, даць яму магчымасць стварыць свой адукацыйны прадукт. Часопіс факусіруе зацікаўленых, матываваных, арыентаваных на наватарства педагогаў.
Сучасная “Народная асвета”, дзякуючы шырокаму дыяпазону тэм, комплекснаму адлюстраванню інавацыйных напрамкаў у адукацыі, з’яўляецца каштоўным выданнем для сістэмы вышэйшай адукацыі. Трансліраваныя педагагічныя тэхналогіі, адукацыйныя мадэлі, прафесійнае майстэрства прымяняюцца і ў студэнцкіх аўдыторыях. Многія мае калегі з’яўляюцца пастаяннымі чытачамі і аўтарамі часопіса. Гэтае выданне адначасова з’яўляецца дыялогавай пляцоўкай і аб’яднальным кампанентам для ўсіх узроўняў адукацыі, пачынаючы з дашкольнага этапу і заканчваючы ўніверсітэцкім”, — падкрэсліў аўтар “Народнай асветы” рэктар Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта Андрэй Кароль.
Работа круглага стала завяршылася ўрачыстай нотай. З нагоды юбілею супрацоўнікі “Народнай асветы” атрымалі граматы Міністэрства адукацыі і выдавецкага дома “Педагагічная прэса”.
Вольга ДУБОЎСКАЯ.
