На мінулым тыдні ў Акадэміі паслядыпломнай адукацыі прайшоў рэспубліканскі семінар-практыкум “Стварэнне іншамоўнага інфармацыйна-адукацыйнага асяроддзя для арганізацыі самастойнай вучэбна-пазнавальнай дзейнасці навучэнцаў (павышаны ўзровень)”. Мерапрыемства было адрасавана кіраўнікам метадычных фарміраванняў настаўнікаў замежных моў, у тым ліку з устаноў агульнай сярэдняй адукацыі, размешчаных у сельскай мясцовасці.
Першы дзень семінара прайшоў на базе АПА. Для ўдзельнікаў было арганізавана 6 майстар-класаў, падчас якіх сучаснае адукацыйнае асяроддзе яны разглядалі з самых розных бакоў: як неабходную ўмову арганізацыі самастойнай вучэбна-пазнавальнай дзейнасці вучняў, як умову забеспячэння якасці навучання. Зразумела, каб дасягнуць поспеху ў арганізацыі і рэалізацыі такога асяроддзя, і педагогу, і навучэнцу патрэбны пэўныя інструменты.
Як адзначыла Г.С.Хадасевіч, метадыст упраўлення вучэбна-метадычнай работы Акадэміі паслядыпломнай адукацыі, інфармацыйна-адукацыйнае асяроддзе характарызуецца доступам навучэнцаў да зместу інфармацыйных рэсурсаў і магчымасцю рэалізоўваць розныя віды ўзаемадзеяння: праз чаты, электронную пошту, прэзентацыі, вывучэнне мовы ў рэжыме рэальнага часу, што значна ўзбагачае ўзаемадзеянне суб’ектаў асяроддзя. “Неабходна адзначыць, што і ролі ўсіх суб’ектаў у новым асяроддзі таксама мяняюцца. Педагог выступае не ў ролі распаўсюджвальніка ведаў і інфармацыі, а ў ролі кансультанта, памочніка, партнёра навучэнца і каардынатара пазнавальнага працэсу, а навучэнцы пры гэтым — актыўныя суб’екты адукацыйнага працэсу”, — падкрэсліла Галіна Сільвестраўна.
Вядучыя мастар-класаў актыўна дзяліліся сваім вопытам арганізацыі і рэалізацыі інфармацыйнага асяроддзя. Педагогі ў другі дзень семінара ў гімназіі Фаніпаля былі вельмі задаволены новымі ведамі. Кожны з іх атрымаў партфоліа спасылак на адукацыйныя платформы і сэрвісы.
Пра развіццё аргументаванага іншамоўнага маўлення навучэнцаў на сярэдняй і старшай ступені навучання гаварыла настаўнік-метадыст настаўніца англійскай мовы гімназіі № 24 Мінска Аксана Бераснева.
“Аргументаванае выказванне — гэта выказванне, у якім навучэнцам трэба выказаць сваё меркаванне па заяўленым пытанні, падмацаваць яго фактамі, а таксама прадставіць супрацьлеглы пункт гледжання”, — адзначыла Аксана Міхайлаўна і для арганізацыі аргументаванай дыскусіі прапанавала PRES-формулу: P-position, R-reasons, E-example, S-summary.
P- position: спікер заяўляе аб сваёй пазіцыі па праблеме, якая абмяркоўваецца, выказвае сваё меркаванне, выступае за або супраць заяўленага сцвярджэння. Тут дарэчы пытанне: ці згодныя вы з гэтым сцвярджэннем?
R-reasons: спікер павінен абгрунтаваць, аргументаваць свой пункт гледжання. Пытанне: чаму вы так думаеце?
E-example: спікер прыводзіць прыклады, доказы, факты ў падтрымку свайго меркавання (не менш за тры). Пытанне: чым вы можаце пацвердзіць свае аргументы?
S-summary: спікер вяртаецца да заяўленай тэмы абмеркавання, падводзіць вынік вышэйсказанага ці прыводзіць новыя аргументы, доказы і прыклады. Пытанне: якую выснову можна зрабіць?
Прыёмы развіцця аргументаванага маўлення навучэнцаў (advertisement) ад Аксаны Берасневай: Crossense, Getting ready for a trip (збіраемся ў падарожжа), Spidernet (павуцінка), Dilemma (Jeff’s best friend is getting into some pretty risky behaviors, including dangerous drugs. What can Jeff do to help his friend?), Hot-air baloon.
Візітоўку гімназіі Фаніпаля прадставіла дырэктар Галіна Майсейчык. Гімназія Фаніпаля — гэта 87 педагагічных работнікаў, з іх 18 — выпускнікі гімназіі. 6 настаўнікаў узнагароджаны Ганаровай граматай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, 2 магістры навук, 3 бакалаўры. У 2020/2021 навучальным годзе ў гімназіі адкрыты 41 клас-камплект, у якіх навучаецца 1040 навучэнцаў. З 2018 года рэалізуецца інавацыйны праект “Укараненне мадэлі STEAM-адукацыі як сродку дапрофільнай падрыхтоўкі ва ўстанове адукацыі”.
За апошнія тры гады гімназісты ўзнагароджаны 45 дыпломамі абласных, 28 дыпломамі рэспубліканскіх, 15 дыпломамі міжнародных конкурсаў. З 2016 года 9 навучэнцаў гімназіі атрымалі прэмію спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па сацыяльнай падтрымцы адораных навучэнцаў і студэнтаў.
У гімназіі створаны ўмовы для ўключэння ў навуковыя даследаванні шырокага кола настаўнікаў і навучэнцаў. Гэта арганізацыя дыстанцыйнага навучання, падрыхтоўка да ўдзелу ў алімпіядным руху, навукова-даследчай дзейнасці. Напрыклад, па выніках міжнароднага прафесійна-метадычнага конкурсу (Расія, сакавік 2021 года) у намінацыі “Тэорыя і методыка сярэдняй адукацыі” аўтар даследчай работы “Урок-канферэнцыя ў кантэксце навукова-даследчай работы ў школах” настаўніца матэматыкі гімназіі Галіна Аляксандраўна Васількевіч была ўзнагароджана дыпломам І ступені. На I Усерасійскай дыстанцыйнай навукова-практычнай канферэнцыі школьнікаў і студэнтаў “Малады навуковец” даследчая работа гімназістак Яны Якубовіч і Наталлі Пархановіч “Амаль поўныя графы” (навуковы кіраўнік Г.А. Васількевіч) была ацэненая па заслугах і заваявала дыплом I ступені.
Дарэчы, Галіна Аляксандраўна падчас семінара разам са сваёй калегай настаўніцай англійскай мовы Ларысай Аркадзьеўнай Сяргеевай таксама дзяліліся сваім вопытам: яны прадстаўлялі інтэграваны ўрок па тэме “Міжнароднае супрацоўніцтва. Лагістычны цэнтр у Фаніпалі”.
Настаўніца англійскай мовы сярэдняй школы № 2 Мікашэвіч Наталля Літвіновіч падзялілася вопытам рэалізацыі мадэлі навучання “Перавернуты ўрок”, які з’яўляецца адным са спосабаў арганізацыі самастойнай вучэбна-пазнавальнай дзейнасці навучэнцаў пры вывучэнні замежнай мовы на павышаным узроўні. У сваім выступленні Наталля Станіславаўна дала некалькі парад па “пераварочванні” класа:
* Уводзіць перавернуты ўрок трэба паступова, каб дзеці былі да яго гатовыя. Нельга проста ўзяць і “вываліць” новую тэму ў тыя ж відэакалекцыі. Хутчэй за ўсё, гэта прывядзе да таго, што палова класа не зробіць дамашняе заданне ці не зразумее, што ад іх патрабавалася.
* Можна выкарыстоўваць гатовыя матэрыялы. Зручней за ўсё працаваць з дапамогай відэакалекцыі, але гэта не абавязкова. Трэба прааналізаваць клас і тое, якія тэхнічныя магчымасці ёсць у настаўнікаў і навучэнцаў. У выніку можна замяніць відэакалекцыі тэкстам, аўдыятэкстам, інфаграфікай.
* Можна выкарыстоўваць гатовыя заданні ў якасці дыягнастычнага тэста па вывучаным дома матэрыяле або прапанаваць навучэнцам выканаць іх на ўроку пры наяўнасці адпаведнага абсталявання.
* Неабходна набрацца цярпення: матывацыя навучэнцаў з’явіцца з часам.
* Можна прыдумаць нестандартную форму правядзення перавернутага ўрока, дабавіць элементы гейміфікацыі.
* Варта выкарыстоўваць розныя лічбавыя інструменты для стварэння тэстаў, тэкставых заданняў, інтэрактыўных вучэбных заданняў з аўтаматычнай праверкай. Гэта вельмі зручна і для педагога, і для навучэнцаў. У любы час вучань можа выканаць заданне, паглядзець вынік, убачыць свае памылкі, а настаўнік можа пакінуць каментарый.
*Падручнік павінен заставацца крыніцай інфармацыі. Вучэбная праграма прывязана да падручніка. Гэта аснова, якой мы павінны прытрымлівацца, таму падручнік заўсёды застаецца асноўнай крыніцай інфармацыі і ён ёсць у кожнага навучэнца. Гэта важна, таму што вучні ў такім выпадку бачаць, як пэўная тэма падаецца сучаснымі падручнікамі і спецыялістамі, як айчыннымі, так і носьбітамі мовы.
Пра шляхі фарміравання іншамоўнага інфармацыйна-адукацыйнага асяроддзя настаўнікаў замежнай мовы расказвала настаўніца французскай мовы гімназіі № 1 Я.Ф.Карскага Гродна Галіна Гульпа. Галіна Сяргееўна звярнула ўвагу на наступныя адукацыйныя рэсурсы:
· https://eior.by (адзіны інфармацыйна-адукацыйныны рэсурс);
· https://e-vedy.adu.by/course/index.php?categoryid=67 (курсы НІА);
· https://lingvo.adu.by (электронныя падручнікі і дадаткі да іх);
· https://edu.skysmart.ru/homework/new (расійская адукацыйная платформа).
Пасля педагог расказала пра рэсурсы абласных інстытутаў развіцця адукацыі і мінскага гарадскога, адзначыўшы іх змястоўнасць у плане напаўнення інфармацыяй для арганізацыі сучаснага адукацыйнага асяроддзя. Затым спынілася на сэрвісе для стварэння інтэрактыўных заданняў LearningApps і падзялілася вопытам пастановак у франкафонным тэатры сваёй гімназіі.
У пары з Г.С.Гульпа працавала настаўнік-метадыст настаўніца нямецкай мовы Зелянкоўскага дзіцячага сада — базавай школы імя Т.С. Марыненка Полацкага раёна Аліна Стэльмачонак, якая прадэманстравала выхаваўчы патэнцыял іншамоўнага інфармацыйна-адукацыйнага асяроддзя ўстановы адукацыі як рэсурсу асабістага росту навучэнцаў.
“Кантэнт для інфармацыйнага напаўнення — тэксты, графіка, мультымедыя і інш. Істотнымі яго параметрамі з’яўляюцца аб’ём, актуальнасць і рэлевантнасць. У інтэрнэце інфармацыйнае напаўненне арганізуецца ў выглядзе вэб-старонак сродкамі мовы гіпертэкставай разметкі”, — адзначыла Аліна Міхайлаўна.
Арганізацыі сучаснага інфармацыйнага асяроддзя настаўніца ўдзяляе вялікую ўвагу. Яе вучні працуюць з фотаздымкамі, банерамі, інфаграфікай, відэаролікамі, аналізуюць газетныя артыкулы, робяць аўдыяпадкасты, пішуць пасты на сайтах, у сацыяльных сетках, блогах. Акрамя таго, педагог вядзе ўласны адукацыйны блог, арганізуе шматлікія міжнародныя адукацыйныя праекты.
У прыватнасці, з калегамі ў Фаніпалі яна падзялілася вынікамі чарговага культуразнаўчага і краіназнаўчага праекта. Яна здолела аб’яднаць настаўнікаў нямецкай мовы і проста людзей, якія яе вывучаюць, з самых розных куткоў свету. Удзельнікі праекта рыхтавалі невялікія візітоўкі пра сябе і свае краіны на нямецкай мове. Атрымалася цікава і пазнавальна. Акрамя таго, кожны ўдзельнік праекта атрымаў якасны вучэбны матэрыял, які лёгка можна выкарыстоўваць як ва ўрочнай, так і ў пазаўрочнай дзейнасці.
Дынамічным і насычаным быў майстар-клас настаўнікаў-метадыстаў, настаўніц англійскай мовы Веранікі Арловай з сярэдняй школы № 14 Мазыра і Алены Ліпай з сярэдняй школы № 46 Магілёва. Педагогі гаварылі пра ўкараненне ў адукацыйны працэс электронных адукацыйных рэсурсаў і сучасныя дыдактычныя методыкі навучання замежнай мове.
Настаўніцы прапанавалі класіфікацыю электронных адукацыйных рэсурсаў, у якую ўваходзяць тэкстаграфічныя рэсурсы, мультымедыя, рэсурсы, якія цалкам складаюцца з візуальных або гукавых фрагментаў. Затым яны прадставілі сэрвіс Flipgrid (з англійскай — “перавернутая рашотка”). Гэта бясплатны і просты ў выкарыстанні дадатак, які спрыяе ўдасканаленню камунікатыўных навыкаў навучэнцаў з дапамогай кароткіх відэа.
Можна напісаць пытанне на дошцы і прапанаваць вучням выказаць сваё меркаванне пісьмова ці вусна. Можна напісаць пытанне ў чаце і чакаць адказаў ад вучняў. А можна выкарыстоўваць Flipgrid. Сэрвіс вучыць дзяцей слухаць адно аднаго. Пры гэтым у кожнага аднолькавая колькасць часу, каб выказаць сваё меркаванне. Вучні запісваюць адказы на відэа.
Як працаваць з Flipgrid? Спачатку трэба далучыцца да платформы праз пошту. Адразу пасля рэгістрацыі можна стварыць тэму для абмеркавання. Потым трэба напісаць пытанне, на якое вы хочаце атрымаць адказ ці пачуць меркаванне. Важна ўстанавіць час для адказу: 15 секунд або 1 хвіліна. Вызначце, колькі часу вучню будзе дастаткова, каб адказаць на пытанне або падзяліцца сваім уражаннем, дабаўце дапаможны матэрыял: тэст з Kahoot, спасылку з Google або малюнак.
Як вучні змогуць атрымаць доступ да тэмы? Па пошце ці ID. У першым выпадку трэба пазначыць паштовыя адрасы вучняў. У другім — набраць імёны карыстальнікаў са спіса, які раней настаўнік стварыў у сэрвісе. Для іх тэма адкрыецца па спасылцы або кодзе. Каб убачыць адказ вучня, трэба перайсці ў тэму, якую настаўнік адправіў вучню, — унізе пад тэмай будзе табліца адказаў.
Перавагі Flipgrid: вучань адказвае на пытанне тады, калі ён гатовы да гэтага. Відэафармат дазваляе дзіцяці праявіць фантазію. Каб адказаць на пытанне, вучню неабавязкова сядзець перад камерай і нешта гаварыць. Ён можа зняць ролік, паказаць вынік лабараторнага доследу або правесці бліц-інтэрв’ю ў эксперта. Да таго ж, Flipgrid дапамагае папоўніць недахоп жывых зносін падчас дыстанцыйнага навучання.
Вольга ДУБОЎСКАЯ.
Фота аўтара.
