“КЛУмБа” пачынаецца з абдымкаў

Сухавейка і мак, вобразы Ахматавай і Караткевіча, парад тэматычных праектаў і паездкі па Беларусі — усё гэта глядзіць на мяне з юбілейнай фотакнігі літаратурнага аб’яднання “Клуб аматараў мастацкага слова “КЛУмБа” Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Калектыву, які 5 гадоў становіцца прычынай для ўсмешак маладых творцаў і для многіх пачынаецца з абдымкаў.

На пляцоўках Фундаментальнай бібліятэкі БДУ жыццё бурліла заўсёды. Але, нягледзячы на шматлікія конкурсы, выставы і прэзентацыі, трывалага паэтычнага асяроддзя тут не існавала. Усё змянілася ў 2014 годзе, пасля конкурсу “Славянскі калейдаскоп”. Тады бібліятэкары вырашылі: у будучым нельга пакідаць удзельнікаў без увагі, варта далучаць да іх іншых зацікаўленых. Так адбыўся сінтэз няўседлівых спецыялістаў і няўрымслівай моладзі і нарадзілася ідэя збірацца разам. Важным на гэтым этапе была падтрымка дырэктара бібліятэкі Ула­дзіміра Кулажанкі і куратара праекта Алы Буцінай, актыўнасць супрацоўнікаў А.Кінчыкавай, М.Курэйчык, Л.Янковіч, І.Шкіронак і К.Роўда.

Аддзел гуманітарна-асветніцкай работы і папулярызацыі кніжных помнікаў, што стаў сэрцам будучага клуба, адразу ператварыўся ў планету для творчых сустрэч. А 229-я аўдыторыя галоўнага корпуса БДУ — у “штаб-кватэру”, дзе ні дня не праходзіць без візітаў “клумбаўцаў”. На першым сходзе паэт Міхась Пазнякоў уручыў маладым калегам часопісы “Белая вежа”, дзе ўпершыню публікаваліся іх творы, пачаткоўцы атрымалі зваротную сувязь. І карані будучай суполкі пачалі расці ўглыб. Сябар бібліятэкі паэт Анатоль Зэкаў прапанаваў назваць аб’яднанне “Клубам аматараў мастацкага слова”, а пазней супрацоўнікі прапанавалі абыграць назву абрэвіятурай “КЛУмБа”.

Моладзь з пачатковага складу калектыву гаворыць, што “Славянскі калейдаскоп” стаў для многіх трамплінам, паколькі ніхто з іх на той час не друкаваўся. Большая частка студэнтаў пасля сустрэчы не задавалася пытаннем, ці прыходзіць у клуб зноў, — усё было вырашана: сваіх яны пачалі пазна­ваць і на іншых пляцоўках.

Тым, хто знаёмы з клубам, цяжка ўявіць яго без першага кіраўніка — вядучага бібліятэкара Ірыны Шкіронак (для многіх “КЛУмБа” і Ірына Сцяпанаўна — сінонімы). І не дзіўна: калі просіш ­удзельнікаў аб’яднання расказаць нешта пра іх дзейнасць, гэтае імя амаль не сыходзіць з вуснаў.

Дзеючы кіраўнік клуба Кацярына Роўда прызнаецца, што і зараз, праз год пасля яго ўзначальвання, яе не пакідае пачуццё таго, што ідзе за лепшым “клумбаводам”.

“Калі Ірына Сцяпанаўна побач, усё згладжваецца. Але і ўзровень адказнасці значна павышаецца: што ні кажы, ты павінен весці за сабой, быць больш, чым проста кіраўніком. Ірына Сцяпанаўна для многіх як маці, а я хачу быць сябрам. Кіраўніку важна ўмець даваць волю, каб спрыяць творчасці, і пры неабходнасці ўмець адрэзаць. Самае трапяткое для мяне — не загубіць сувязь з народам, пры ўсёй сур’ёзнасці заставацца для іх той жа Кацяй з першага набору”, — дзеліцца дзяўчына.

Сама Кацярына пачала пісаць у 16 гадоў. Блізкімі для яе сталі паэтычныя творы Уладзіміра Караткевіча, Генадзя Бураўкіна і Рыгора Барадуліна. Дзяўчына прызнаецца, што паэты прывабілі яе нестандартнасцю думак і шчырасцю ў поглядах. Спачатку да юнацкага захаплення яна адносілася як да забаўкі, таму паступіла ў Маладзечанскі  гандлёва-эканамічны каледж.

“Што за прадавец такі, які не глядзіць на пакупнікоў, а запісвае на чэках вершы, — смяецца Кацярына. — Зразумела, што гэта не проста так, таму завочна паступіла на філфак БДУ: хацелася быць бліжэй да літаратуры. Там прыйшоў у маё жыццё “Славянскі калейдаскоп”, Фундаментальная бібліятэка і “КЛУмБа”.

Сярод “клумбаўцаў” большасць тых, хто піша і шукае ў гэтым падтрымку. Але ў аб’яднанне прыхо­дзяць не толькі майстры слова: з ім сябруюць чытальнікі, аператары, музыканты, вядучыя, рэдактары, а нехта проста завітвае на агеньчык. Людзей прываблівае тое, што “КЛУмБа” ладзіць мерапрыемствы па разнастайных напрамках і не абмяжоўваецца сваім універсітэтам. Таму сярод прыхільнікаў не толькі студэнты, але і выкладчыкі.

“У кожнай рабоце ёсць калегі, а ёсць сябры. Апошнія будуць з табой пры любых дзівацтвах”, — любяць паўтараць на “КЛУмБе”. Такімі сябрамі для калектыву ў свой час сталі дацэнт кафедры беларускага мовазнаўства філалагічнага факультэта БДУ Ларыса Гедзімін і педагог-псіхолаг аддзела па выхаваўчай рабоце з моладдзю БДУФК Сяргей Шэўчык: яны, бы снайперы, бачаць талент студэнтаў і прыводзяць іх у клуб.

“У нас розныя характары, густы, жаданні данесці да іншых мастацкае слова, але паміж намі адбываецца цеплаабмен, — расказвае Кацярына Роўда. — Да нас прыходзяць таленавітыя людзі, хоць некаторыя адкрываюць сябе не адразу. Кожны і паасобку самабытны, але толькі разам мы букет. Дух “КЛУмБы” трэба адчуць, бо адносіны да яе, як у каханні, не выкажаш словамі”.

Тое, што сустрэчы “КЛУмБы” праходзяць атмасферна, заўважаюць і новыя знаёмыя. Магчыма, сакрэт хаваецца і ў сімвалах, якія арганізатары ўводзяць у кожнае мерапрыемства, — гронках рабіны, гваздзіках, яблыках, медуніцы, самаробным парусніку. Усе рэчы не проста фон, а частка сустрэч. А можа — у рубрыцы “Кніжная венецыя”. З яе дапамогай вядучы бібліятэкар аддзела гуманітарна-асветніцкай работы і папулярызацыі  кніжных помнікаў Марына Курэйчык, выкарыстоўваючы запасы фонду, знаёміць гасцей з цікавосткамі, што тычацца тэм сходаў.

На пытанне, што выносяць з такіх сустрэч маладыя людзі, Кацярына жартуе, маўляў, спачатку выносілі цукеркі і печыва. А потым сур’ёзна дадае: “Думку, што ёсць месца, дзе па-сямейнаму цёпла, дзе хочуць пачуць і дапамагчы”.

“Я адразу ўключылася ў жыццё “КЛУмБы”. Магчыма таму, што на той час больш не было куды пайсці: вучоба аказалася не такой, як чакалася, а блізкіх сяброў у Мінску не было. А тут раптам мяне акружылі людзі, з якімі лёгка, з кім думалася ў адным кірунку, з якімі мы ішлі да мэт сумежнымі сцяжынамі. Амаль што як у сям’і, — узгадвае Аліна Цвірко. — Такія пачуцці перапаўнялі не толькі мяне, таму што ўсе мы інстынктыўна, а падчас і ўсвядомлена цягнуліся адно да аднаго. Было складана дачакацца пасяджэння клуба (яны праходзілі раз на тыдзень), каб падзяліцца новымі вершамі, планамі, песнямі і галоўнае — цеплынёй, якой не хапала. Мы ажыўлена стваралі нашу вялікую творчую сям’ю. У нас быў правадыр (так ласкава дзяўчына называе Ірыну Сцяпанаўну) і актыў: з гэтымі людзьмі мы маглі звярнуць горы. Былі і тыя, з кім бачыліся некалькі разоў, а пасля нашы дарогі разыходзіліся. Але лішніх людзей на “КЛУмБе” не было ніколі: яны проста не прыжываліся. Нельга апі­саць тое, колькі ўсяго мы перажылі разам!”

Настасся Кучвальская гаворыць, што калі б не сустрэлася з “КЛУмБай”, не нара­дзілася б Ася Айзберг (творчы псеўданім дзяўчыны) і пра нара­джэнне паэтычнага зборніка размовы не магло б ісці. Яна раіць сваім наступнікам улівацца ў розныя авантуры, бо ў клубе “народ за любы рух, акрамя галадоўкі”.

“КЛУмБа” пачалася для мяне з падрыхтоўкі да яе дня нараджэння. Я прыйшла на рэпетыцыю, якая аказалася бурным абмеркаваннем будучага свята. Больш за ўсё была ­здзіўлена тым, што хоць ніхто мяне і не ведаў, а ўжо ўсе абдымалі, як сваю. Гэта мяне і падкупіла: вельмі люблю абдымкі”, — дзеліцца Насця.

Дзяўчына гаворыць, што клуб — гэта людзі, якія любяць здзіўляць не толькі іншых, але і адно аднаго. І доказ гэтага — адно з любімых свят творчай моладзі — Масленіца.

“У нас ёсць традыцыя частаваць усіх блінамі. Дзякуючы святу, я пад пільным тэлефонным кіраўніцтвам таты смажыла свае першыя дранікі — яго каронную страву. На Масленіцы Аліна і Ваня Цвірко аб’явілі, што збіраюцца пажаніцца: гэта было хоць і нечакана, але яскрава і насычана”, — гаворыць маладая паэтэса.

Масленіца — добры прыклад маладзёжных ідэй, якія ствара­юць атмасферу аб’яднання. Першае святкаванне настолькі ўразіла студэнтку Таццяну Купрыянец, што кожны год яна бярэ ініцыятыву ў свае рукі. Хлопцы і дзяўчаты жартуюць, калі нехта не быў на ­“КЛУмБе” ў гэты дзень, значыць, не бачыў жыцця.

У клубе задумы рэалізоўваюцца па прынцыпе “захацеў, абмеркаваў, ажыццявіў”. Нехта з ­удзельнікаў прыдумвае канцэпцыю, астатнія дапамагаюць яе ўдасканаліць і арганізаваць — і творчыя пошукі моладзі ўвасабляюцца ў розных фарматах. Так, дзякуючы захапленню Аляксандра Паршанкова паэтамі сярэбранага веку, нарадзіўся спектакль “Пасля ўсяго”, прысвечаны Ганне Ахматавай; праз цікавасць да паэтаў-“шасцідзясятнікаў” Настассі Каротчыкавай — імпрэза паводле творчасці Бэлы Ахмадулінай.

 Паэтычныя пастаноўкі садзейнічалі яднанню клуба: усё пачыналася з паказу паводле “Дзікага палявання караля Стаха” Уладзіміра Караткевіча. Пасля былі нашумелыя спектаклі “Кветкавыя ветразі” (пазней даў назву агульнаму паэтычнаму зборніку ўдзельнікаў) “Пакуты юнага паэта, ці Дзе шу­каць натхненне?”, напісаны “клумбаўскім” энтузіястам Мартай Кудзінай, і “Белы анёл Масквы”.

Але гэта далёка не ўсё, што ёсць у арсенале моладзі. Разам “клумбаўцы” ладзяць мерапрыемствы па-за межамі ўніверсітэта: прэзентацыі, сумесныя паездкі, паходы, выступленні, святкаванне дзён нараджэння. Самае важнае ў рабоце аб’яднання, па словах Ірыны Шкіронак, тое, што студэнты і выпускнікі робяць гэта не таму, што трэба, па нечай просьбе, а па ўласнай ініцыятыве, з запалам.

Сёння калектыў працуе над новым праектам — альманахам “аБДУмана”. Выданне задумалі, каб паспрабаваць сілы “клумбаўцаў” не толькі ў якасці аўтараў, але і ў карэктарска-рэдактарскай рабоце. На яго старонках з’явяцца вершы, проза, калумністыка і пераклады ўдзельнікаў аб’яднання і аўтараў-пачаткоўцаў з розных факультэтаў БДУ (не­з­дарма абрэвіятура ўплецена ў наз­ву альманаха).

Моладзь гаворыць, што галоўнае слова, якое найбольш поўна характарызуе “КЛУмБу”, — жыццесцвярджальнасць. А галоўныя “клумбаводы” Кацярына Роўда і Ірына Шкіронак працягва­юць: “КЛУмБа” для нас – як роднае дзіця, якое трэба шкадаваць і развіваць. І ўсе з любоўю, бо інакш нічога не атрымаецца”.

Ірына ІВАШКА.
Фота з архіва “КЛУмБы”.