Дзеці актыўна пазнаюць навакольны свет і адлюстроўваюць яго ў гульнях, малюнках і аповедах. Найбольш яркія магчымасці для гэтага адкрываюць нетрадыцыйныя тэхнікі выяўленчай дзейнасці. Падрабязнасці — у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.
— У малюнках дзеці занатоўваюць уражанні ад убачанага, перадаюць вобразы ўяўлення, рэалізуюць творчыя здольнасці, — гаворыць выхавальніца Людміла Огнева з дзіцячага сада № 3 Драгічына. — Усе дашкольнікі любяць маляваць, але далёка не ўсе з іх адразу знаходзяць для гэтага неабходныя спосабы. Так, найчасцей дзеці капіруюць прапануемы ўзор. Бывае, ім не хапае ўпэўненасці ў сабе і самастойнасці. Некаторыя дашкольнікі баяцца паказацца смешнымі, няўмелымі і незразумелымі. А дзецям патрэбны такі вынік, які выклікае ў іх радасць, здзіўленне і захапленне. Таму творчыя здольнасці лепш развіваць з дапамогай нетрадыцыйных тэхнік.
Падчас спецыяльна арганізаванай і нерэгламентаванай дзейнасці педагог заўважыла, што выхаванцы не ўмеюць адлюстроўваць уяўленні пра навакольны свет даступнымі графічнымі сродкамі, а таксама выяўляць у малюнках свае адносіны да прадметаў. Дзеці не праяўлялі творчасць, няўпэўнена карысталіся пэндзлем для малявання. У такой сітуацыі на дапамогу прыйшлі нетрадыцыйныя тэхнікі (маляванне пальчыкамі, далонькай, ватнымі палачкамі, штампамі, паралонавым тампонам і інш.), якія адпавядаюць узроставым асаблівасцям выхаванцаў і выклікаюць у іх найбольшую цікавасць.
— Знаёмства з нетрадыцыйнымі тэхнікамі пачала з малявання пальчыкамі, бо гэта самы просты спосаб атрымання выявы, — расказвае Людміла Огнева. — Ён прапануе дзецям поўную свабоду дзеянняў. Малышы апускаюць у гуаш пальчыкі і наносяць на паперу кропкі і плямкі. Такім чынам мы малявалі гарошынкі на парасоне, вясёлы мухамор, дожджык і кошык ягад, навучыліся правільна набіраць невялікую колькасць фарбы на пальчыкі, трымаць пэндзаль і ватную палачку ў руках.
Педагог пачынала работу ад простага да складанага, а ў якасці метадычных прыёмаў звярталася да паказу, разгляду ілюстрацый у залежнасці ад тэматыкі, мастацкага слова (загадак і вершаў) і музычнага суправаджэння, а таксама да невербальных метадаў, рашэння праблемных і стварэння гульнявых сітуацый, падарожжаў…
— Пазней занялася фарміраваннем у выхаванцаў умення маляваць абедзвюма рукамі — па чарзе ці адначасова, — працягвае Людміла Огнева. — Так, выхаванцы малявалі дрэвы лепш рукамі, чым прадметамі. Разам з дзецьмі фантазіравалі, у што ператварыць адбітак рукі: ці то ў рыбку, ці то ў васьміножку, ці то ў кактус у кветкавым гаршчку, ці то ў прамяністае сонейка. Але больш за ўсё дашкольнікам падабаецца маляваць ватнымі палачкамі — наносіць імі адбіткі на пэўную частку малюнка. Такім чынам мы малявалі плямкі на сілуэтах божых каровак, сняжынкі і інш.
Што да малявання штампамі, то гэтая тэхніка дазваляе шматразова адлюстроўваць адзін і той жа прадмет, складаючы з яго адбіткаў самыя розныя кампазіцыі і ўпрыгожваючы ім паштоўкі, хусткі і г.д.
А каб маляванне было больш захапляльным і натхняльным, педагог звяртаецца да тэхнікі тыкання паралонавым тампонам, пры якой фарба не расцякаецца і не размазваецца, а малюнак атрымліваецца “пушыстым”, прыгожым, аб’ёмным і даволі рэалістычным.
— Дзеці ахвотна малююць і тыканнем жорсткага напаўсухога пэндзля: апускаюць яго ў гуаш і стукаюць ім па паперы, трымаючы вертыкальна, — расказвае Людміла Огнева. — Гэтая тэхніка добра падыходзіць, калі трэба намаляваць штосьці пушыстае ці калючае. А ўвогуле, маляванне нязвыклымі матэрыяламі і арыгінальнымі тэхнікамі дазваляе дзецям адчуць незабыўныя станоўчыя эмоцыі і павысіць цікавасць да выяўленчай дзейнасці. Дзякуючы гэтым тэхнікам, малюнкі становяцца больш змястоўнымі, ідэйна багацейшымі. З дапамогай колеру малышы вучацца перадаваць свае адносіны да розных прадметаў. Акрамя таго, выхаванцы пераадольваюць страх перад чыстым аркушам, набываюць упэўненасць ва ўласных сілах, адчуваюць сябе маленькімі мастакамі.
На дасягнутым педагог не спыняецца і плануе азнаёміць дзяцей з іншымі нетрадыцыйнымі тэхнікамі малявання: манатыпіяй, гратажам, кляксаграфіяй, ніткапісам і маляваннем свечкай.
Сяргей ГРЫШКЕВІЧ
