Змены ў Правілах прыёму ва ўстановы вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі патлумачылі прадстаўнікі Міністэрства адукацыі і ўніверсітэтаў.
Дзякуючы ўнесеным зменам, цяпер у абітурыентаў з’яўляецца магчымасць здачы цэнтралізаванага тэсціравання па чатырох вучэбных прадметах. Пры гэтым у прыёмную камісію, як і раней, будзе падавацца тры сертыфікаты ЦТ, якія адпавядаюць профілю выбранай спецыяльнасці.
“Права здаваць чацвёрты экзамен істотна пашырае свабоду дзеянняў абітурыентаў, — адзначыў адказны сакратар прыёмнай камісіі БДУ Вячаслаў Малафееў. — Асабліва гэта паўплывае на выбар тых спецыяльнасцей, якія знаходзяцца на стыку прадметных галін. Напрыклад, на геаграфічным факультэце БДУ ёсць дзве групы спецыяльнасцей: інжынерныя і геаграфічныя. Пры паступленні на інжынерныя спецыяльнасці трэба здаваць матэматыку і фізіку, а пры паступленні на геаграфічныя — матэматыку і геаграфію. У 2016 годзе абітурыентам яшчэ на этапе рэгістрацыі на ЦТ даводзілася прымаць канчатковае рашэнне наконт профілю. А цяпер пры наяўнасці чатырох сертыфікатаў (па мове, матэматыцы, фізіцы і геаграфіі) яны змогуць прааналізаваць свае магчымасці і вызначыцца са спецыяльнасцю ўжо на этапе падачы дакументаў. Падобная сітуацыя і на хімічным факультэце БДУ, дзе на адну групу спецыяльнасцей трэба здаваць хімію і матэматыку, а на другую — хімію і біялогію. Цяпер пры наяўнасці чатырох сертыфікатаў абітурыенты змогуць выбіраць любыя спецыяльнасці хімічнага факультэта, што вельмі зручна.
Правіламі прыёму ў рэдакцыі 2017 года тэрмін дзеяння сертыфікатаў цэнтралізаванага тэсціравання павялічваецца да двух гадоў. Гэта значыць, што абітурыенты, якія сёлета будуць здаваць ЦТ, але па нейкіх прычынах не паступяць ва ўстановы адукацыі, змогуць скарыстацца імі праз год.
Яшчэ адно новаўвядзенне — арганізацыя трох рэзервовых дзён для правядзення цэнтралізаванага тэсціравання (раней быў адзін дзень). Гэтая норма істотна павялічвае шансы рэалізаваць сваё права на паступленне тых абітурыентаў, якія трапілі ў складаныя жыццёвыя сітуацыі і прапусцілі тэсты, што праводзіліся ў асноўныя дні.
У адпаведнасці з дакументам, уводзіцца льгота для выпускнікоў педагагічных класаў пры паступленні на педагагічныя спецыяльнасці. Цяпер іх залічэнне на дзённую бюджэтную форму вышэйшай педагагічнай адукацыі будзе адбывацца па выніках субяседавання. Пры гэтым тэрмін іх работы па размеркаванні складзе не менш за 5 гадоў.
Як паведаміў першы намеснік міністра адукацыі Вадзім Богуш, каб прэтэндаваць на залічэнне без уступных экзаменаў, выпускнікі педагагічных класаў павінны засвоіць адпаведную праграму, мець ацэнкі па профільных прадметах не ніжэйшыя за 8 і не ніжэйшыя за 7 — па ўсіх астатніх прадметах. Акрамя таго, выпускнікі павінны мець рэкамендацыю педагагічнага савета ўстановы адукацыі.
Вядома, што медалісты, выпускнікі каледжаў, якія маюць дыплом з адзнакай, і пераможцы алімпіяд таксама маюць права залічвацца на педагагічныя спецыяльнасці без уступных экзаменаў. Вадзім Богуш паведаміў, што пералік спецыяльнасцей для іх будзе карэкціравацца.
“Педагагічныя класы дзейнічаюць ва ўсіх рэгіёнах краіны, і сёлета выпуск ажыццяўляюць 102 такія класы — больш як паўтары тысячы адзінаццацікласнікаў, — паведаміў адказны сакратар прыёмнай камісіі БДПУ імя Максіма Танка Сяргей Якавенка. — Натуральна, на шэраг спецыяльнасцей могуць узнікнуць конкурсы сярод выпускнікоў педагагічных класаў, медалістаў і пераможцаў алімпіяд. Таму мы літаральна з сённяшняга дня пачынаем тлумачальную работу на месцах. Справа ў тым, што, акрамя БДПУ імя Максіма Танка, педагагічны профіль ёсць яшчэ ў дзесяці беларускіх універсітэтах, куды таксама можна паступаць”.
“Наша задача зараз — давесці да ўсіх, што пасля залічэння выпускнікоў педкласаў на агульны конкурс па педагагічных спецыяльнасцях застанецца менш месцаў, — заўважыў адказны сакратар прыёмнай камісіі БДУ Вячаслаў Малафееў. — Ужо ў 2016 годзе ў БДУ на педагагічныя спецыяльнасці прыйшло ў 4 разы больш медалістаў, чым у 2015-м. І ў апошні дзень прыёму дакументаў у нас была вельмі напружаная сітуацыя: калі б прынеслі дакументы яшчэ 1—2 медалісты, прыйшлося б праводзіць конкурс паміж імі, а на агульны конкурс месцаў увогуле не засталося б. Аднак цяпер такая сітуацыя цалкам магчыма, таму выпускнікам педагагічных класаў, медалістам, алімпіяднікам не варта прахалоджвацца, а лепш падстрахавацца і здаць цэнтралізаванае тэсціраванне. Асабліва гэта тычыцца паступлення на папулярныя педагагічныя спецыяльнасці, напрыклад, на замежныя мовы, дзе сярод уладальнікаў ільгот магчымы конкурс”.
Указам прэзідэнта створаны роўныя ўмовы конкурсу пры паступленнi на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці ва ўсе ўстановы вышэйшай адукацыі.
“Змяненні ў Правілах прыёму, якія тычацца залічэння на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці, даюць нашым абітурыентам усіх форм падрыхтоўкі магчымасць самім выбіраць форму здачы ўступных выпрабаванняў: цэнтралізаванае тэсціраванне або ўнутраныя экзамены ва ўніверсітэце. Мы спадзяёмся, што такі выбар прыцягне да нас яшчэ больш моладзі”, — адзначыла дэкан факультэта электрыфікацыі БДАТУ Карына Гаркуша.
Нагадаем, што раней падобная норма дзейнічала толькі ў дачыненні да паступаючых у сельскагаспадарчыя ўстановы вышэйшай адукацыі на завочную форму. Цяпер абітурыенты будуць самі вырашаць, прадастаўляць ім у прыёмную камісію сертыфікаты ЦТ або здаваць уступныя экзамены.
“Акрамя таго, згодна з новай рэдакцыяй Правіл прыёму, цяпер пры паступленні на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці абітурыенты вызваляюцца ад неабходнасці здаваць экзамены па рускай ці беларускай мове, абавязковымі з’яўляюцца толькі два профільныя экзамены — і гэта таксама пашырае нашы магчымасці, — заўважыла Карына Гаркуша. — Безумоўна, спецыяліст з вышэйшай адукацыяй павінен быць пісьменным. Але, па Правілах прыёму ў рэдакцыі 2014 года, мы ўжо праводзілі прыём абітурыентаў на скарочаны тэрмін навучання па двух профільных прадметах, і нельга сказаць, што з іх выйшлі слабыя, непісьменныя студэнты. Сёння сельская гаспадарка — гэта высокатэхналагічная галіна, а прадукцыя перапрацоўкі сельскай гаспадаркі стала экспартаўтваральнай у нашай краіне. Любая перапрацоўчая вытворчасць — гэта высокія тэхналогіі, таму пры прыёме на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці ўхіл робіцца менавіта на профільныя прадметы”.
Для паступаючых ва ўстановы вышэйшай адукацыі на скарочаны тэрмін прадугледжаны два ўступныя іспыты па дысцыплінах вучэбнага плана сярэдняй спецыяльнай адукацыі. Нагадаем: раней ім трэба было здаваць цэнтралізаванае тэсціраванне па беларускай (рускай) мове, цяпер гэтае патрабаванне адсутнічае.
Што да паступлення на ўзровень сярэдняй спецыяльнай адукацыі, то, як паведаміў начальнік упраўлення прафесійнай адукацыі Міністэрства адукацыі Аляксандр Лашук, Правілы прыёму змяніліся нязначна. У прыватнасці, спрошчаны пэўныя ўмовы для выпускнікоў 9-х і 11-х класаў. Раней ім трэба было мець у атэстаце мінімум 4 балы па беларускай (рускай) мове і профільным прадмеце, зараз абмежаванне ў дачыненні да мовы знята. Новаўвядзенне распаўсюджваецца на выпускнікоў 9-х класаў, якія паступаюць на спецыяльнасці, дзе конкурс летась быў 3 і менш чалавек на месца, а таксама на адзінаццацікласнікаў пры паступленнi на спецыяльнасцi, дзе конкурс быў 1,5 і менш чалавек на месца. Гэта дазволіць пашырыць кола абітурыентаў, якія жадаюць ўдзельнічаць у конкурсе на атрыманне сярэдняй спецыяльнай адукацыі.
Яшчэ адно новаўвядзенне тычыцца выпускнікоў 11-х класаў, якія не прайшлі па конкурсе ў бягучым годзе: яны атрымаюць магчымасць быць залічанымі на вакантныя месцы ў групы, набраныя год назад, на базе 9-х класаў.
Галіна СІДАРОВІЧ.
Фота БелТА.
