ЗША: палітыка Вашынгтона заганяе студэнтаў у даўгавую яму

- 12:01Паралелі

Сакратар адукацыі ЗША Бэтсі Дэвос можа набыць славу аднаго з самых адыёзных міністраў у адміністрацыі Дональда Трампа. Раней яе крытыкавалі толькі за непаліткарэктнасць, цяпер — яшчэ і за намер адмяніць адукацыйныя рэформы Барака Абамы. Скіраваная на аблягчэнне крэдытнага цяжару для студэнтаў, палітыка экс-прэзідэнта ЗША ўспрымалася пазітыўна ў амерыканскім грамадстве. Для гэтага былі важкія прычыны: сума доўгу амерыканцаў перад адукацыйнымі ўстановамі пераваліла за 1,3 трлн долараў. Аднак па ініцыятыве Дэвос з 1 ліпеня працэнты па студэнцкіх пазыках будуць павышаны.

Міністр адукацыі ЗША Бэтсі Дэвос паабяцала адмяніць распараджэнне Барака Абамы аб забароне на налічэнне пені па пазыках на адукацыю. Нягледзячы на тое, што адукацыйныя крэдыты — адна з найбольш вострых праблем амерыканскай моладзі, кіраўнік ведамства мае намер стаць на абарону банкаў.

З 1 ліпеня працэнты па студэнцкіх крэдытах вырастуць з 16% да 18%. Такім чынам, студэнты, якія ўзялі ў крэдыт $ 25 тысяч у гэтым годзе, павінны будуць выплаціць усю суму плюс працэнты — гэта значыць яшчэ каля $ 4,5 тысячы.

Сёння доўг 43 млн амерыканцаў перад адукацыйнымі ўстановамі складае больш як 1,3 трлн долараў ЗША. Кожную секунду ён расце на 2 тысячы. Сярэдні карыстальнік крэдыту павінен дзяржаве каля 28 тысяч долараў. Плаціць па крэдыце многім маладым амерыканцам становіцца ўсё цяжэй, і ў 2016 годзе амерыканскія СМІ пісалі пра тых, хто збег ад даўгавых абавязацельстваў у Еўропу ці Канаду.

Барак Абама ў 2015 годзе наклаў забарону на дадатковыя пені памерам у 16% для пазычальнікаў, у якіх наступіў дэфолт па выплатах крэдытаў, зробленых да 2010 года. Менавіта гэтае распараджэнне і адмяніла Дэвос. На сённяшні дзень з 1,3 трлн долараў ЗША агульнай сумы студэнцкіх даўгоў у дэфолце знаходзіцца каля 137 млрд долараў.

Адміністрацыя Абамы ўстанавіла ліміт на памер выплат — максімум 10% ад заработнай платы. Згодна з праграмай былога прэзідэнта, калі пазычальніку, які добрасумленна выплачваў крэдыт, не ўдалося пагасіць яго на працягу 20 гадоў, астатняя сума доўгу спісвалася.

Падчас выбарчай кампаніі Трамп абяцаў змяніць праграму выплат, прывязаных да заробку. Па яго плане, студэнты павінны былі адлічваць 12,5% ад свайго заробку, а пакінуты доўг мог быць ануляваны праз 15 гадоў. Пакуль Дэвос ніяк не каменціравала такую ініцыятыву.

Пасля распараджэння Дэвос найбуйнейшы крэдытор у сферы адукацыйных крэдытаў Navient (раней — Sally Mae) заявіў аб планах па набыцці студэнцкіх крэдытаў на суму 6,9 млрд долараў у банка JP Morgan Chase. Navient не перашкодзіў нават іск, пададзены Бюро фінансавай абароны спажыўцоў: крэдытора абвінавачваюць у тым, што ён гадамі падманваў пазычальнікаў у адчайным становішчы, карыстаючыся прабеламі ў заканадаўстве і фінансавай недасведчанасцю студэнтаў.

Сітуацыю пагаршаюць таксама драконаўскія метады збору даўгоў. У 2016 годзе арганізацыя ProPublica і газета The New York Times расказалі пра выпадак Марсіі Дэ Оліверы. Яе сын узяў крэдыт на аплату навучання 18 тысяч долараў у кампаніі HESAA, а затым трагічна загінуў. Праз некалькі тыдняў пасля яго смерці Дэ Олівера атрымала ліст, дзе ёй паведамлялі, што доўг з усімі працэнтамі зараз павінна выплачваць яна.

“Да таго моманту, як я скончу выплаты, агульная сума дасягне 40 тысяч долараў. Але мой сын ужо даўно мёртвы і ніколі не скончыць універсітэт”, — расказала жанчына. Па яе словах, HESAA наадрэз адмовілася прымаць аднаразовую выплату першапачатковага доўгу.

Амерыканскія студэнты, сярэдні ўзрост якіх пры паступленні ва ўніверсітэт складае 17 гадоў, часта не ўсведамляюць, наколькі вырастуць іх абавязацельствы да таго моманту, як яны стануць выпускнікамі, лічаць праваабаронцы.

“Я ведаю многіх людзей, якія змірыліся з тым, што яны памруць даўжнікамі. Яны проста не паспяваюць за ростам працэнтаў і пені. Усё гэта вельмі сумна”, — гаворыць Наталля Абрамс, выканаўчы дырэктар грамадскай арганізацыі Student Debt Crisis.

Прапановы Абамы, які не паспеў да канца ўвасобіць у жыццё свае планы на пасадзе прэзідэнта, акрамя мараторыя на некаторыя віды пені і збораў, таксама прадугледжвалі стварэнне адзінай платформы для пагашэння крэдытаў, каб знізіць ціск на студэнтаў і іх блізкіх з боку калектараў. Меркавалася, што розныя кампаніі (накшталт Navient і HESAA) павінны спаборнічаць за права забяспечваць працэс студэнцкага крэдытавання. Аднак Дэвос адмяніла і гэтае распараджэнне.

Больш за 20 пракурораў, якія з’яўляюцца членамі Дэмакратычнай партыі, напісалі адкрыты ліст, у якім рэзка асудзілі ініцыятывы Дэвос па згортванні рэформы сістэмы адукацыйнага крэдытавання. “Мы павінны шукаць шляхі, каб аблягчыць даўгавы цяжар студэнтаў, а не патураць арганізацыям-крэдыторам у маніпуляцыі і эксплуатацыі моладзі”, — прыводзіць агенцтва Reuters словы генеральнага пракурора Нью-Ёрка.

Амерыканская сістэма адукацыі займае 26 радок рэйтынга з 72 краін, якія ўдзельнічаюць у даследаванні Міжнароднай праграмы па ацэнцы адукацыйных дасягненняў вучняў (PISA).

“Мы — на 26 месцы ў свеце. У 25 краінах адукацыя лепшая, чым у нас. І некаторыя з іх — краіны трэцяга свету, але мы і самі становімся краінай трэцяга свету”, — абураўся раней Трамп.

Мільярдэр і філантроп Бэтсі Дэвоc была зацверджана на пасаду міністра адукацыі ў лютым 2017 года.

У 1989 годзе яна разам са сваім мужам заснавала кампанію Windquest Group, якая займаецца інвестыцыямі ў развіццё тэхналогій, вытворчасць і прадпрыемствы па выпрацоўцы экалагічна чыстай энергіі. Капітал сямейства Дэвос ацэньваецца прыкладна ў 5,1 млрд долараў ЗША. Родны брат Дэвос — Эрык Прынс, заснавальнік скандальна вядомай прыватнай ваеннай кампаніі Blackwater.

Выданне The New York Times паведамляла, што на слуханні ў сенаце ЗША, падчас якога заканадаўцы знаёміліся з будучым міністрам, Дэвос блыталася ў адказах і яскрава прадэманстравала няведанне заканадаўства ЗША аб адукацыі. У выніку галасы “за” і “супраць” яе кандыдатуры падзяліліся пароўну нават у пераважна рэспубліканскім сенаце. Зацвердзілі Дэвос толькі дзякуючы вырашальнаму голасу віцэ-прэзідэнта Майка Пенса ў яе падтрымку.