Skype — не толькі зносіны з сябрамі і блізкімі, але і з выкладчыкамі. Чаму ўсё больш папулярным становіцца вывучэнне замежнай мовы з дапамогай гэтай лічбавай сістэмы?
Па skype я выкладаю ўжо два гады, з іх 7 месяцаў — на поўнай занятасці. Яшчэ пару гадоў назад і ўявіць сябе не магла дамаседкай за камп’ютарам, а цяпер хачу падзяліцца сваім вопытам з калегамі.
Skype — выдатны дадатковы прыбытак. З аднаго боку, гэта такое ж рэпетытарства, але ў педагога ёсць магчымасць больш старанна спланаваць графік работы і ўзяць столькі студэнтаў, колькі вы б хацелі, каб зарплата выйшла на пэўны ўзровень. Педагогі, якія займаюцца рэпетытарствам, пагодзяцца, што цяжка разлічваць на тое, што ўсе ўрокі ў месяц адбудуцца. У анлайн-навучанні таксама ніхто не застрахаваны ад адмены заняткаў, але гэта здараецца радзей. Нават захварэўшы, вучань можа займацца, бо яму не трэба нікуды выходзіць з дому. У выніку skype зніжае рызыку пропуску заняткаў і страты ў зарплаце.
Нават скажу больш, skype дазволіў мне гэтым летам адпачываць на моры і займацца з маімі любімымі студэнтамі адначасова! Я не працаголік, але як выкладчык замежнай мовы разумею, што для паспяховага вывучэння, у прынцыпе, як і ў любой справе, важны рэжым. Калі выкладчык ідзе ў адпачынак, пры індывідуальных занятках вучань можа атрымаць замену або яму прыйдзецца рабіць вялікі перапынак. Часта замена не вітаецца, а перапынак можа таіць у сабе наступствы, асабліва калі ў вучня пачатковы ўзровень ведання мовы. Skype вырашыў для мяне гэтую праблему: я цудоўна адпачывала на моры, а ў самы гарачы час праводзіла заняткі, седзячы на балконе вілы, любуючыся гарамі. Было вельмі прыемна, што вучні ацанілі такі клопат. Гэта таксама вельмі важны момант.
Вы разумееце, што, напэўна, ніколі не пазнаёміцеся са сваімі вучнямі асабіста, таму так важна наладзіць душэўны кантакт. Але гэта магчыма і вельмі лёгка дзякуючы skype. Калі студэнт іграе на гітары, можна папрасіць яго сыграць што-небудзь, або расказаць пра свой дом, свойскую жывёлу, якая перыядычна мітусіцца на заднім плане. Вы можаце абмяняцца фотаздымкамі з архіваў і развіць тэму, калі яна цікавая. Мы любім расказваць пра сябе, і, калі дома, нам лёгка знайсці рэчы, якія нас радуюць, і расказаць пра іх. Ад гэтых магчымасцей урок становіцца актуальным і камунікатыўным для вучня і збліжае вас.
Не важна, ці будзеце вы выкарыстоўваць skype, hangouts або іншую платформу, перавагі застануцца тымі ж: вы можаце бачыць вучня праз камеру і ацэньваць яго рэакцыю, настрой, вы можаце дзяліцца фотаздымкамі, перасылаць заданні, скідваць спасылкі. А ў адрозненне ад skype у hangouts вы можаце мяняць фон, на якім седзіце. Гэта добра, калі вам або вашаму вучню не хочацца дзяліцца нечым асабістым, напрыклад, на сцяне вісяць фотаздымкі, або ў вучэбных мэтах, калі вы просіце вучня ўявіць сітуацыю і разыграць дыялог. Вы проста ўключаеце фон пляжа і мора, прылаўка магазіна, вечарыны і г.д., гэта аблягчае задачу вучню і ажыўляе ўрок.
Свой першы ўрок па skype я нават і не планавала, так бы мовіць, абставіны падштурхнулі. Аднойчы захварэла адна з маіх студэнтак. Ёй не хацелася перапыняць заняткі, але ездзіць адна да адной нам было нязручна. Я саромелася прапанаваць ёй skype: няма асабістага кантакту, студэнту нязвыкла самому запускаць відэа або аўдыя, незразумела, дзе паглядзець новыя словы, якія выкладчык выслаў, і яшчэ шмат тэхнічных пытанняў. Але мая студэнтка ўспрыняла ідэю на ўра. Першыя заняткі мы прысвяцілі арганізацыйным пытанням, як званіць і прымаць званок, дзе выкладчык можа выпраўляць памылкі, запісваць новыя словы, транскрыпцыю, як перасылаць файлы і спасылкі і г.д. І навучанне англійскай па skype аказалася проста знаходкай! Высветлілася, што дзяўчына толькі рада новай форме навучання: не трэба нікуды ехаць на вучобу, эканоміцца час, ёй зручна прыйсці пасля работы дадому, прыгатаваць вячэру, выпіць чаю і пачаць урок. Ды яшчэ і дзіця пад наглядам мамы.
Тады мне здавалася, што гэта маё асабістае ноу-хау, таму што ў Беларусі гэты від навучання яшчэ не набыў належную папулярнасць. У Еўропе, Амерыцы і Расіі навучанне англійскай па skype ўжо знайшло сваю аўдыторыю. І гэта не дзіўна, бо ў skype ёсць шэраг бясспрэчных пераваг. Пра іх лепш за мяне гавораць мае студэнты.
Наталля Сітнікава, Масква:
— Навучанне па skype зручнае па некалькіх важных момантах:
* гэта эканомія часу — няма неабходнасці стаяць у пробках, марнаваць час на дарогу;
* ёсць магчымасць займацца ў любым месцы, дзе б ты ні знаходзіўся — дома, на працы, на адпачынку, у камандзіроўцы;
* ёcць магчымасць займацца з выдатнымі выкладчыкамі, якія тэрытарыяльна знаходзяцца за тысячы кіламетраў ад цябе;
* у выніку ўсё разам скарачае выдаткі і павышае эфектыўнасць заняткаў.
Марыя Дзеравянка, Мінск:
— Займаюся па skype вывучэннем англійскай мовы таму, што гэта эканомія часу, грошай (на праезд), гэта зручна (можна займацца ў час бальнічнага па доглядзе за дзіцем — мне не трэба ехаць з дому). Гэта вялікі плюс зімой, бо я не люблю ў халодную пару года ездзіць у грамадскім транспарце і збіраць мікробы і вірусы.
Яўген Фефелаў, Екацярынбург:
— Я выбраў навучанне па skype, таму што гэта самы мабільны і гібкі спосаб навучання — з любога месца і ў любы час. Ва ўмовах вялікага горада гэта эканоміць шмат часу — не трэба кудысьці ехаць. Выкладчык/настаўнік і студэнт/вучань могуць знаходзіцца ў любым пункце свету. Напрыклад, у Мінску або Екацярынбургу. Skype захоўвае жывы эфект зносін, можна бачыць адно аднаго, назіраць эмоцыі. Але пры гэтым для поўнага паглыблення ў працэс павінны быць спакойныя абставіны, каб ніхто не адцягваў. Менавіта гэта дысцыплінуе і дазваляе развіць пачуццё засяроджанасці, увагу. Skype — гэта сімбіёз дыстанцыйнага і класічнага навучання. Skype больш падыходзіць для навучання гуманітарным навукам. Фізічныя эксперыменты і доследы лепш назіраць ужывую.
Для каго skype?
Несумненны козыр skype — эканомія часу. Не ўсім пашанцавала знайсці свайго выкладчыка ў раёне пражывання. Студэнты едуць у іншы канец горада і летам душным транспарце, і восенню ў дождж, і зімой у мароз. Канечне, часта студэнты, якія атрымліваюць вышэйшую або спецыяльную адукацыю, толькі рады збегчы з шумнага інтэрната на моўныя курсы, але ёсць тыя, хто лічыць за лепшае індывідуальныя заняткі, увагу. Ёсць яшчэ адна ўдзячная катэгорыя людзей, якія мараць пайсці на курсы, вывучаць мовы, мець зносіны з цікавымі людзьмі — унесці разнастайнасць у сваё жыццё, але ў іх ёсць вялікае “але”. Яны маладыя матулі, патраціць час на дарогу туды і назад і да гэтага яшчэ час заняткаў для іх — гэта недапушчальная раскоша. Skype для іх — магчымасць вырвацца з руціны, правесці час з карысцю і для душы.
Упэўнена, што і работнікі офісаў, кіраўнікі, прадпрымальнікі, тыя, хто часта бывае ў камандзіроўках, ацэняць перавагі skype. У мяне была студэнтка, якая прыязджала на заняткі ў абедзенны час, але ў яе была адказная пасада, у выпадку форс-мажору яна не паспявала быць на месцы ў патрэбны час. Пасля некалькіх такіх выпадкаў мы перайшлі на skype. Дзяўчына арганізавала сваю работу так, што змагла выкраіць час на абед, гадзіну на англійскую, пры гэтым застаючыся на рабочым месцы заўсёды даступнай для калег, а значыць, яна заўсёды пры неабходнасці магла вярнуцца да работы.
Нельга забываць пра таленавітых дзяцей з малых гарадоў і вёсак. Многія мае аднагрупніцы па ўніверсітэце прыехалі з глыбінкі, і калі я расказваю, што выкладаю анлайн, яны ўсклікваюць, што было б цудоўна, калі б яны ў свой час маглі браць урокі па skype.
Нядаўна ў мяне з’явілася студэнтка з… Тэхаса! Як ні парадаксальна, але нашым суайчыннікам за мяжой таксама патрэбны ўрокі па skype. Яшчэ адна студэнтка хутка пераедзе да мужа ў Вашынгтон і актыўна вывучае англійскую.
Вось яны, маштабы анлайн-навучання: тэрытарыяльна — ад маленькіх гарадоў да мегаполісаў; студэнты розных узростаў і з розных сфер дзейнасці — ад хатніх гаспадынь да начальнікаў!
Плюсы для выкладчыка
Канечне ж, нельга забываць пра інтарэсы выкладчыкаў. Мне падабаецца працаваць дома, я арганізую свой графік так, як мне зручна. Прыемна рыхтавацца да заняткаў з раніцы за кубкам какавы і ўсведамляць, што раней у гэты час я ехала б на работу, мяняючы два віды транспарту, магчыма, чытала б што-небудзь, а можа, проста сядзела ля акна і ні пра што не думала… ад стомленасці. Я не баюся незапланаваных фортак, калі студэнт раптам адмяніў заняткі, таму што дома заўсёды знайду чым сябе заняць. І не буду кусаць локці, маўляў, магла б дома карыснае што-небудзь зрабіць.
Магчыма, гэта мая ўдача, або ёсць заканамернасць у тым, што мае студэнты — людзі матываваныя, ініцыятыўныя і заўсёды выконваюць дамашняе заданне. Я хачу гэта адзначыць, таму што раней, працуючы на курсах, я здзіўлялася, як людзі, якія плацяць грошы, несур’ёзна ставяцца да навучання. Як прыемна і важна бачыць, што студэнт расце, і дамашняе заданне — гэта палова справы! Можа, skype выйграе час на дамашняе заданне за кошт ужо тысячу разоў згаданага сэканомленага часу на дарогу? Пакуль адказу ў мяне няма, ёсць толькі назіранні.
Мне здаецца, у ідэале для выкладчыка — гэта працаваць па skype ў супрацоўніцтве з моўнай школай, таму што інакш самаадукацыя кладзецца толькі на вашы плечы, а гэта бывае даволі цяжка, калі вы самі павінны сябе матываваць і натхняць. Любая моўная школа зацікаўлена ў высокім узроўні выкладання, а значыць, вас не кінуць без вучэбных семінараў, не пакінуць без абмену вопытам паміж выкладчыкамі. Канечне, трэба сказаць вялікі дзякуй моўнай школе за падбор студэнтаў. Я думаю, што лепш за ўсё працуе метад сарафаннага радыё, калі вас рэкамендуюць. Аднак калі вы таленавіты, але толькі пачынаеце выкладаць або пераехалі ў іншы горад, дзе вам ніхто не дасць рэкамендацый, моўная школа вас заўсёды выратуе! Зноў жа — калектыў! Гэта і зносіны, і выхад у свет, і здаровая канкурэнцыя, а значыць, вы заўсёды будзеце ў тонусе як прафесіянал.
Як праходзіць анлайн-урок?
Адказ: вельмі цікава! Я ахарактарызавала б методыку як “Камунікатыўная методыка плюс”. Зносіны з відэа дазваляюць прытрымлівацца ўсіх стадый сучаснага ўрока. Вы лёгка звяртаецеся да камунікатыўных метадаў, паглыбляеце вучня ў англамоўнае асяроддзе, займаецеся па падручніку або загадзя высланых матэрыялах. Яшчэ са школы мы прывыклі, што навучанне замежнай мове праходзіць у акружэнні Брытанскага сцяга і партрэтаў Чарльза Дзікенса і Марка Твэна. Часам менавіта такая атмасфера неабходна студэнту, каб уключыцца ва ўрок. Але ёсць шмат іншых спосабаў настроіць студэнта на англійскае асяроддзе: паставіць песню, прачытаць анекдот, нават пацікавіцца, як справы, распытаць пра выхадныя — гэта добра працуе. А плюс заключаецца ў тым, што ўрок даволі мабільны. Вам лёгка падстроіцца пад студэнта, развіць тэму, калі яна асабліва цікавая. Можна хутка знайсці ў пошукавіку карцінку па тэме і абмеркаваць. На занятках у мяне часта ўзнікала думка паставіць бы песню ў гэты момант або ўсплывала актуальнае відэа, якое ідэальна падыходзіць, але загадзя я яго не падрыхтавала, а шукаць штосьці ў інтэрнэце непасрэдна на ўроку перад групай неяк не камільфо. Калі вы навучаеце па інтэрнэце, становіцца натуральным для вас і для студэнта папрасіць хвілінку і знайсці штосьці, што падыходзіць. У мяне ёсць студэнты, якія часта ўпотай выкарыстоўваюць Вікіпедыю, каб даведацца больш пра рэаліі, а потым непасрэдна падчас урока скідваюць спасылку і просяць абмеркаваць. Напрыклад, мы абмяркоўваем фэнтэзі, абвастрэнне пачуццяў у кульмінацыі, а студэнту раптам цікава, як гэта ўсё здымалі. Калі ўзровень мовы дазваляе, мы адразу ж можам паглядзець урывак пра здымкі і плаўна ўключыць яго ў агульную тэму. Гэта цудоўна, бо адной з праблем у навучанні з’яўляецца пытанне матывацыі. Пагадзіцеся, гэта бясцэнна, калі ў вашага вучня прачынаецца энтузіязм у пашырэнні той ці іншай тэмы, а ў вас ёсць магчымасць не спіхнуць гэта ў дамашняе заданне, а тут жа адгукнуцца.
Настасся АНДРЭЕВА.
